Mesafeli Sözleşmelerle İlgili AB Yönergesine Göre Tüketicinin Geri Alma Hakkı

Avrupa Parlamentosu ve Konseyinin, Mesafeli Sözleşmelerde Tüketicinin Korunması hakkındaki 97/7 sayılı Yönergesi 20 Mayıs 1997’de çıkartılmış ve 4.6.1997 tarihli resmî gazetede yayımlanmıştır (ATRG. Nr. L 144, 4.6.1997, s.19 vd.). Bu Yönerge’nin konusu, üye devletlerin tüketiciler ile satıcı-sağlayıcılar arasında mesafeli sürüm çerçevesinde kurulan sözleşmeler hakkındaki hukuksal ve yönetsel kurallarını uyumlulaştırmaktır. Uzaktan iletişim yoluyla kurulan mesafeli sözleşmeler, tüketici yönünden bilgi eksikliğine bağlı özel riskler taşımaktadır. Geri alma hakkı ile ilgili düzenleme, tketiciyi bu risklere karşı koruma amacı gütmektedir. Bu riskler arasında, özellikle geri dönüşümlü sorgulama olasılığının düşüklüğü, araştırma-inceleme olanaklarının olmayışı, yoğun bir anonimlik vb. yer alır. 97/7 sayılı Yönergenin temel çekirdeğini, geri alma hakkı oluşturmaktadır. Buna göre, tüketici mesafeli sürüm yoluyla kurulan sözleşmeyi geri alabilir. Geri alma süresi kural olarak, asgari yedi işgünüdür. Süre başlangıcının, mallarda, malın tüketici tarafından teslim alınması; hizmetlerde ise, sözleşmenin kurulma ya da yönergenin beşinci maddesindeki yükümlerin ifa edilme anından itibaren söz konusu olacağı belirtilmektedir. Yönergenin altıncı maddesi, geri alma hakkına ilişkin bilgilendirmenin yapılmaması nedeniyle geri alma süresinin uzamasını, geri alma hakkının kullanım koşulları ve buna bağlı hukuksal sonuçlar ile ve bu hakkın istisnalarını ayrıntılı biçimde düzenlemiştir. AB’nin 97/7 sayılı Yönergesi ile karşılaştırıldığında, ülkemizdeki mesafeli sözleşmelerle ilgili düzenlemelerde (4077 TKHK. m. 9/A; Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliği m.8 – 9), tüketiciyi mesafeli sözleşmelere özgü risklere karşı yeteri kadar koruyucu kurallar bulunmamaktadır

Richtlinie 97 / 7 des Europäischen Parlaments und des Rates vom 20.Mai.1997 über den Verbraucherschutz bei Vertragsabschlüssen im Fernabsatz hat erlassen und vom 4.6.1997 im Amstblatt veröffentlicht (ABl. EG., 1997 L 144 vom 4.6.1997, S. 19 ff.). Gegenstand diseser Richlinie ist die Angleichung der Rechts- und Verwaltungsvorschriften der Mitgleidstaaten über Vertragsabschlüsse im Fernabsatz zwischen Verbrauchern und Lieferern. Im Wege der Fernkommunikation geschlossene Fernabsatzverträge (oder im Direktvertireb Distanzgeschäfte) bergen für den Verbraucher die besondere Gefahren einer Informationsreduzierung in sich. Die über das widerrufsrechtliche Regelung dient dem Verbraucherschutz vor den spezifischen Gefahren von Fernabsatzverträgen. Besonders zu dieser spezifische Gefahren sind verringerte Rückfragemöglichkeiten, fehlende Untesuchungsmöglichkeiten, gesteigerte Anonymität usw. Das Widerrufsrecht bildet das Herzstück der Richtlinie 97/7 EG. Danach kann der Verbraucher jeden Vertragsabschluß im Fernabsatz widerrufen. Die Regeldauer der Widerrufsfrist beträgt mindestens 7 Werktage. Bei Waren soll die Frist für die Wahrnehmung dieses Rechts mit dem Tag ihres Eingangs beim Verbraucher beginnen. Bei Dienstleistungen die Widerrufsfrist beginnt entweder mit dem Tag des Vertragsschluss oder mit dem Tag, an dem die Verpflichtungen im Sinne des Artikel 5 erfüllt sind. Gemäß Artikel 6 regelt ausführliche Regeln über die Rechtsfolgen bei fehlender Informationsgewähr, Anforgerungen an die Ausübung des Widerrufsrecht und Rechtsfolgen des Widerrufs sowie Beschränkungen des Widerrufsrechts. Im Vergleich zu der 97 / 7 Richtlinie fehlt es im türkischen Regelungen über die Fernabsatzverträge in unserem Land (4077 N. Türkische VerbrSchG. Art. 9/A; FernAbsR. Art. 8-9) aber die genügende schützende Regeln vor den spezifischen Gefahren von Fernabsatzverträge.

___

  • Acar, Faruk : Uzağa Satış Sözleşmesi Yapımında Tüketicinin Korunması Hakkındaki Avrupa Topluluğu Direktifi, İBD. C. 75, S. 1-2-3, 2000, 45 vd.
  • Akipek, Şebnem : Mesafeli Sözleşmelerde Tüketicinin Korunması Hakkında Avrupa Birliği Direktifi ve Türkiye’nin Durumu, BATIDER, Aralık 2002-C. XXI-S. 4, 43 vd.
  • Aral, Fahrettin : Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, Ankara 2000.
  • Atamer, Yeşim : Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunda Değişiklik Öngören Tasarı Taslağının Sözleşme Hukukunun Bazı Yönleri Açısından AB Mevzuatıyla Karşılaştırılması, Yayınlanmamış Tebliğ.
  • Berber, Leyla Keser : ‘‘İmzalıyorum O halde Varım’’Dijital İmza, Dijital İmza Hakkındaki Yasal Düzenlemeler, Dijital İmzalı Elektronik Belgelerin Hukuki Değeri, TBBD, S. 2000/2 , Yıl: 13 , 503 – 556 .
  • Berber, Leyle keser : İnternet Üzerinden Yapılan İşlemlerde Elektronik Para ve Dijital İmza, Ankara 2002.
  • Boemke, Burkhard : Das Widerrufsrecht im allgemeinen Verbraucherschutzrecht und seine Ausübung, AcP (197) 1997, Heft 1- 2 , 161 vd.
  • Bohle, Wolfgang : Grundlagen, Anwendungsaspekte und Umfang des Direktvertriebs
  • Dallmer, H. (Hrsg.), Handbuch Direct Marketing, 6. Aufl. , Wiesbaden 1991, 369 – 385 .
  • Brunner, Alexander : Der Konsumentenvertrag im schweizerischen Recht, AJP 1992, 591 vd.
  • Bultmann, Fritz : Rechtliche Fragen des Teleshopping, NJW 1998, Heft 39, 2431- 2438 .
  • Bülow, Peter / Artz, Markus: Fernabsatzverträge und Strukturen eines Verbraucherprivatrechts im BGB, NJW 2000, 2049 – 2056.
  • Cox, Buket Öztuna : Avrupa Birliği Hukukunda Elektronik Ticaret ve Türkiye’deki Gelişmeler, 1. Baskı: Eylül 2002.
  • Demir, Mehmet : Kapıdan İşlemlerde Tüketiciyi Koruyan Geri Alma Hakkı, Ankara 2001.
  • Dornier, Roger : Das Widerrufsrecht bei Haustürgeschäfte und ähnlichen Verträgen (Art.40a-g OR), Diss. St. Gallen 1994 .
  • Düll, Rudolf : Zur Lehre vom Widerruf, München – Berlin 1934 .
  • Eckert, H. W. : Teleshopping, Vertagsrechtliche Aspekte eines neues Marketingskonzeptes, DB 1994, 717 vd..
  • Eren, Fikret : Borçlar Hukuku Genel Hükümler, C. I, Gözden Geçirilmiş 6. Bası, İstanbul 1998; C. II, İstanbul 1999 .
  • Fischer, Nikolaj : Das verbraucherschützende Widerrufsrecht und die Schuldrechtsreform, DB Heft 5, 2002, 253 vd.
  • Fuchs, Andreas : Zur Disponibilität Widerrufsrechte im Privatrecht, AcP (196) 1996, Heft 4, 313 – 394 .
  • Gernhuber, Hans Joachim : Verbraucherschutz durch Rechte zum Widerruf von Willenserklärungen – Eine rechtsdogmatische Studie, WM., 52. Jahrgang, 1998, 1197 – 1805.
  • Gilles, Peter : Das Recht des Direktmarketing, Kundenwerbung und Verträge außerhalb von Geschäftsräumen, 1. Aufl., Heidelberg 1982 .
  • Gilles, Peter : Recht und Praxis des Teleshopping, NJW 1988, 2424 vd.
  • Gonzenbach, Rainer : « Pacta sunt Servanda » oder neues Licht auf einem alten Grundsatz – Notizen zu einem Konsumentenschutzproblem, ZSR , NF. 107, 1987 I, 435.
  • Helm, Johann Georg : Privatautonomie una zivilrechtlicher Verbraucherschutz
  • Dichtl (Hrsg.), Verbraucherschutz in der Marktwissenschaft, 1975, 61 vd. .
  • Huguenin, Jacobs Claire : Direktvertrieb und Widerrufsrecht, AJP / PJA, 6/94, 691-698 .
  • İnce, Murat : Elektronik Devlet, Kamu Hizmetlerinin Sunulmasında Yeni İmkânlar, DPT Yayını, Mart 2001.
  • Kemper, Rainer : Verbraucherschutzinstrumente, 1. Aufl., Baden – Baden 1994 .
  • Keßler, J. : Rechtliche Aspekte des Teleshoppings – Zu den normativien Grenzen eines neuen Marketingkonzepts, WRP 1991, 285 – 291 .
  • Kılıçoğlu, Ahmet M. : Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Ankara 2003.
  • Kırca, Çiğdem : İnternette Sözleşme Kurulması, BATIDER. C. XX, S.4, 2000, 97 vd.
  • Kırçova, İbrahim / Öztürk, Pınar : İnternette Ticaret ve Hukuksal Sorunlar, İTO Yayın No: 2000-29, İstanbul 2000.
  • Koller-Tumler, Marlis : Konsumentenvertrag im schweizerischen Recht, Bern 1995.
  • Köhler, Helmut : Die Rechte des Verbrauchers beim Teleshopping (TV-Shopping, Internet-Shopping), NJW 1998, Heft 4, 185 – 190 .
  • Kramer, Ernst A. : Konsumentenschutz als neue Dimension des Privat- und Wettbewerbsrecht, SZR NF 98(1979) I, 49 –92 .
  • Liebs, Detlef : Reurecht des Käufers ‘‘an der Haustür’’, Göttingen 1970.
  • Löwe, Walter : Schutz gegen Überrumpelung beim Vertagsabschluß, BB 1986 , Heft 13, 821 vd. .
  • Meub, Michael H. : Fernabsatz und E – Commerce nach neuem Recht, DB Heft 7, 2002, 359 – 363.
  • Micklitz, Hans – W. : Fernabsatzrichtlinie 97 / 7 / EG, ZEuP 1999, 874 – 902.
  • Oğuzman, M. K / Öz, T. : Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Gözden Geçirilmiş ve Genişletilmiş 2. Bası, İstanbul 2000.
  • Özel, Çağlar : Mukayeseli Hukuk Işığında Tüketiciyi Koruyan Geri Alma Hakkı, Ankara 1999 .
  • Özsunay, Ergun : Elektronik Sözleşmeler – AB Hukuku ile Avusturya ve Alman Hukuklarındaki Gelişmelerin Işığı Altında Türk Hukukuna İlişkin Çözümler – ‘‘ AB’ de, Bazı Üye Devletlerde ve Türkiye’de Elektronik Ticaretin Hukuksal Sorunları – Elektronik Sözleşmeler – ’’ Konulu Konferans’da Sunulan Tebliğ, 12 Mayıs 2000, İstanbul.
  • Şenocak, Zarife : Dijital İmza ve Dijital İmzanın Borçlar Kanunu Hükümleri Açısından Ele Alınması, AÜHFD. C. 50, S. 2, 2001, 97 – 135.
  • Tandoğan, Halûk : Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, C.I, 6. Basım Ankara 1990.
  • Tandoğan, Halûk : Tüketicilerin Korunması ve Sözleşme Özgürlüğünün Bu Açıdan Sınırlandırlması, Ankara 1977 .
  • Tietz, Bruno : Der Direktvertrieb an Konsumenten – Ökonomische Grundlagen und Konsequnzen für den Verbraucherschutz – Vortrag anläßlich de Symposiums Werbung Direktvertrieb – Verbraucherschutz am 17.10.1975 in Hamburg , Saarbrücken 1975.
  • von Hippel, Eike : Verbraucherschutz, Tübingen 1986 .
  • von Hippel, Eike : Grundfragen des Verbraucherschutzes, JZ 1972, 417 vd
  • Weitnauer, Hermann : Der Schutz der Schwächeren in Zivilrecht, Karlsruhe 1975.
  • Werner, Olaf : Teleshopping, 1. Aufl. , Frankfurt 1999 .
  • Zerres, Thomas : Die situativen Voraussetzungen des Haustürweiderrufsgesetzes – Eine marketing Orientierte rechtswissenschaftliche Untersuchung, München – Mering 1997.
  • Elektronik Ticaret Koordinasyon Kurulu Raporu, Dış Ticaret Müsteşarlığı, Mayıs 1988 .
  • Tüketicinin Korunması, Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Plânı, Özel İhtisas Komisyonu Raporu, Ankara 2001 .
  • Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’da Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı Taslağı, TC.Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, TRKGM, Mart 2001 Ankara.
  • Türkiye’de Tüketicinin Korunması Tedbirleri, Öneriler ve Ekonomik Etkileri, Dr. Renan Baykan, Şubat 1997, İTO Yayını: 1997 – 6.
  • Türkiye’nin Tüketici Koruması Mevzuatının Avrupa Birliği ile Uyumlulaştırılması
  • T. Bourgoignie – V. Cambier, Şubat 1999, İktisadî Kalkınma Vakfı Yayınları No: 155.