Suriyeli Mültecilerin Karşılaştıkları Sosyal Dışlanma ve Geliştirdikleri Direniş Taktikleri: Ankara Örneği

Arap Baharı’nın etkisiyle Suriye’de başlayan protesto olaylarının iç savaşa dönüşmesi sonucunda meydana gelen zorunlu göç hareketi, son dönemlerde hem Türkiye özelinde hem de uluslararası boyutta önemli bir gündem konusu hâline gelmiştir. Türkiye, uyguladığı “Açık Kapı Politikası” ile sığınma talebinde bulunan 3.6 milyondan fazla Suriyeliye ev sahipliği yapmaktadır. Bu çalışmanın temel amacı Suriyeli mültecilerin Türkiye’de karşılaştıkları sosyal dışlanma mekanizmalarının neler olduğu ve bunlara yönelik geliştirdikleri direnme biçimi olan “taktikleri” analiz etmektir. Bu kapsamda, Pierre Bourdieu’nun oyun kuramı ve buna bağlı olarak geliştirdiği “alan,” “habitus” ve “sermaye türleri” kavramları ile Michel de Certeau’nun gündelik hayatın keşfinde kullandığı “strateji” ve “taktik” kavramları teorik çerçeve olarak belirlenmiştir. Çalışma kapsamında Suriyelilerin sosyal dışlanma mekanizmalarına dair öznel algılarının doğal bir ortamda gerçekçi ve bütüncül bir bakış açısıyla ortaya konulmasını sağlayan nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Bu çerçevede Ankara’da Suriyelilerin yoğun olarak yaşadıkları Altındağ ilçesinde toplam on üç Suriyeli ile yüz yüze görüşmeler yapılmıştır. Çalışma sonucunda Suriyeli mültecilerin ekonomik, mekânsal, kültürel ve sosyal hizmetlere erişim konusunda sorunlar yaşadıkları ve bu sorunların her birinin birbirleriyle yakından ilişkili olduğu, ayrıca mültecilerin sosyal dışlanma mekanizmalarına karşı direniş pratikleri ya da taktikler geliştirdikleri tespit edilmiştir.

Social Exclusion of Syrian Refugees and Tactics of Resistance: The Case of Ankara

The anti-government protests that began in Syria in 2011 as part of the Arab Spring resulted in a civil war which led to over 3.6 million Syrian refugees residing in Turkey. Syrian refugees have become an important issue, both in Turkey and around the world. The main purpose of this study is to analyse the dynamics of the social exclusion of Syrian refugees in Turkey, and the tactics of resistance to this exclusion developed by the refugees. In this context, Bourdieu’s field theory and Michel de Certeau’s concepts of “strategy” and “tactics” are utilised as theoretical frameworks in the exploration of the everyday life of Syrians in the Altındağ district in Ankara, Turkey. The study adapts a qualitative research methodology, utilising face-to-face interviews with a total of thirteen Syrians living in Altındağ district in Ankara, for the expression of subjective perceptions of Syrians in everyday practices of social exclusion. The data obtained has revealed that Syrian refugees face economic, spatial, and cultural exclusion, while also experiencing hardship in accessing social services, and that these problems are closely related to one another. Morever, it was found that the refugees developed resistance practices or tactics to combat the dynamics of social exclusion

PDF

___

Adak, F. (2020). Göç ve gündelik yaşam: Suriyelilerin gündelik hayat pratikleri üzerine bir analiz. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Muğla.
Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD). (2014). Suriye’den Türkiye’ye nüfus hareketleri kardeş topraklarında misafirlik. ankara.
Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD). (2017). Türkiye’deki Suriyelilerin demografik görünümü, yaşam koşulları ve gelecek beklentilerine yönelik saha araştırması. https://www.afad.gov.tr/kurumlar/afad.gov.tr/25337/ xfiles/17a-Turkiye_deki_Suriyelilerin_Demografik_ Gorunumu_Yasam_Kosullari_ve_Gelecek_Beklentilerine_ Yonelik_Saha_Arastirmasi_2017.pdf adresinden erişildi.
Akay Ertürk, S. (2020). Koronavirüs salgınının Türkiye’deki Suriyelilere etkileri üzerine ilk izlenimler. Göç Dergisi, 7(1), 121-146.
Alpman, P. ve Yarcı, S. (2017). Göçmenler konuşabilir mi?: Göçmenlik koşulları altında kurulan sığınmacı kimliğini haritalamak. I. Uluslarası Göç ve Mülteci Kongresi, 23-25 Kasım 2017, Bildirileri içinde (s. 457-466). Düzce: DÜZCE Üniversitesi.
Alptekin, K. Akarçay Ulutaş ve Ustabaşı, G. (2018). Konya’da geçici koruma altında yaşayan Suriyeliler üzerine bir çalışma. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi. 18(40/2). 87- 114.
Arıcan, E. (2019). Gündelik hayat bağlamında Suriyeli sığınmacıları şeytanlaştırma pratikleri: Önder Mahallesi örneği. Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
Bakioğlu, A., Artar, F. ve İzmir, H. (2018). Ankara’daki Suriyelilerin mültecilik deneyimleri. Sosyoloji Derneği Yayını,11(25), 1-54.
Balçık, P. ve Gültaç, A.S. (2018). Suriyeli Sığınmacılara Yönelik Sağlık Politikaları. Sakarya Tıp Dergisi, 8(2), 193-204.
Bölükbaşı, B. (2008). Türkiye’de sosyal dışlanma ve yoksulluk. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Anabilim Dalı, İstanbul.
Çakır, Ö. (2002). Sosyal dışlanma. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(3), 83-104.
Çakmakçıoğlu, B.A. ve Öztürk, N.( 2018). Tasarım ve günlük yaşam kuramları bağlamında Türkiye’de 1982-2017 yılları arasında yapılan lisansüstü çalışmaların incelenmesi ve analizi. Eskişehir Anadolu Üniversitesi Dergisi, (22), 71-95.
Çiftçi, H. (2018). Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının Suriyeli sığınmacılara yönelik tutum, algı ve empatik eğilimlerinin analizi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırma Dergisi, 7(3), 2232-2256.
Deniz, A., Hülür, A.B. ve Ekinci, Y. (2014). Suriyeli sığınmacıların karşılaştığı sosyal dışlanma mekanizmaları. Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 14(27), 17-40.
Deniz, A., Hülür, A.B. ve Ekinci, Y. (2016). Göç, strateji ve taktik: Suriyeli sığınmacıların gündelik hayat deneyimleri. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(42), 1077-1087.
De Certeau, M. (2008). Gündelik hayatın keşfi I, (çev: Lale Arslan Özcan.) Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
Dursun, O. (2018).Toplumu Pierre Bourdieu ile düşünmek. Global Media Journal, 8(16), 68-123.
Erdoğan, M. M. (2015). Türkiye’ deki Suriyeliler toplumsal kabul ve uyum. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
Geçici Koruma Sağlanan Yabancıların Çalışma İzinlerine Dair Yönetmelik. (2016, 15 Ocak). Resmî Gazete, Cilt 57, Tertib 5(29594). https://www.mevzuat.gov.tr/Mevzuat Metin/3.5.20168375.pdf adresinden erişildi. Geçici Koruma Yönetmeliği. (2014, 22 Ekim). Resmî Gazete, 2014/6883. https://www.resmigazete. gov.tr/ eskiler/2014/10/20141022-15-1.pdf adresinden erişildi.
Gire, A. (2017). Savaş ve ilkel birikim ilişkisi: Suriyeli göçmenler. SAV Katkı Dergisi, 5, 33-47.
İleri, E. (2020). Türkiye’deki Suriyeli göçmenlerin toplumsal yaşam alanındaki pratiklerini çok kültürlülük bağlamında sorunsallaştırmak: Bolu ili örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyoloji Anabilim Dalı, Çankırı.
Karan, O. (2019). Suriyeli mültecilerin esnaflaşmasını anlamada Bourdieucu yaklaşımın olanakları. İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Dergisi, 39(2), 249-276.
Karan, O., Çakır, B. ve Kurtarır, E. (2020). Hatay’daki Suriyeli Mültecilerin Girişimcilik alanındaki deneyimleri ve mekânsal faktörler. Göç Dergisi, 7(1), 77-94.
Kırış, E. (2019). Fransız sosyolojisinde gündelik hayat çalışmaları. Sosyal ve Kültürel Araştırmalar Dergisi (SKAD), 5(9), 131-145.
Mardin, D., Özvarış Bahar, Ş., Sakarya, S., Kayı, S., Gürsoy, G., Yukarıkır, N., Başpınar, A. (2020). Covid-19 sürecinde Türkiye’de göçmen ve mültecilerin durumu, Sağlık ve Toplum, Özel Sayı(Temmuz), 112-118.
Özsöz, C. (2019). Sosyolojide yakın dönem gelişmeler. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
Öztürk, F. (2021, 11 Ağustos). Altındağ’da neler yaşandı, mahalle halkı yaşananlar için ne diyor? BBC News. https://www.bbc.com/turkce/haberler-turkiye-58180854 adresinden erişildi..
Ravanoğlu, S. (2017). Gündelik milliyetçiliğin yeniden inşasında savaş retoriği: Biz olsak savaşırdık!. Savaş ve Kültür Sempozyumu, 17-19 Kasım 2017 içinde (s. 187-196). Ankara: KIBATEK.
Sapancalı, F.(2005). Sosyal Dışlanma. İzmir: Dokuz Eylül Yayınları.
Savran, S.(2020) Ankara’da geçici koruma kapsamındaki Suriyelilerin farklılaşan gündelik yaşam pratikleri: Altındağ örneği. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı, Ankara.
Savran, S. ve Sat, N.A. (2019). Ankara’da Suriyeli göçmenlerin yer seçimi tercihlerinin incelenmesi ve bir etnik kentsel adacık örneği olarak Önder, Ulubey, Alemdağ Mahalleleri. Ankara Araştırmaları Dergisi, 7(2), 283-302.
Scott, J. W. (2010). Toplumsal cinsiyet: faydalı bir tarihsel analiz kategorisi. (Çev. D. Demirler ve F. Dinçer) Kültür ve Siyasette Feminist Yaklaşımlar, 12, 112-138.
Sirkeci, I., Özerim, M. G. ve Bilecen, T. (2020). Editörden: KOVİD-19’un uluslararası hareketlilik ve göçmenliğe ilişkin etkisi üzerine. Göç Dergisi, 7(1), 1-8.
T.C. İç İşleri Bakanlığı Göç İdaresi Genel Müdürlüğü (GİGM). (11.11.2021) İstatistikler: geçici koruma. https://www.goc. gov.tr/gecici-koruma5638 adresinden erişildi.
Tunç, A. (2015). Mülteci davranışı ve toplumsal etkileri: Türkiye’deki Suriyelilere ilişkin bir değerlendirme. Tesam Akademi Dergisi, 2(2), 29-63.
Türk Kızılay. (2018, 10 Mayıs). Kızılay Kart’la sosyal uyum yardımında hedefe ulaşıldı. https://www.kizilay.org.tr/ Haber/KurumsalHaberDetay/4194 adresinden erişildi.