Damla ÇİNİCİ

9732

Başkent Ankara'nın inşasında etkin Bir Mimar: Giulio Mongeri ve yaşam öyküsü

Araştırma Cumhuriyetin ilk yıllarında Ankarada öne çıkan Osmanlı Bankası (1926), Ziraat Bankası (1926-1929), Tekel Başmüdürlüğü(1928) ve Türkiye İş Bankası (1929) yapılarının mimarı Giulio Mongeri (1873-1951) üzerinedir. Giulio Mongeri, hem Osmanlıİmparatorluğunun son yıllarında, hem de Cumhuriyetin ilk yıllarında mimari etkinlikleri ile öne çıkan mimarlardan biri olmuşve Sanayi-i Nefise Mektebi hocalarından biri olarak geleceğin mimarlarını yetiştirip bir sonraki kuşağın mimarlık anlayışında daetkili bir rol üstlenmiştir. Çalışmada, mevcut yayınlardaki bilgilere yeni katkı olarak özellikle günlüğünden edinilen ve başka yerdeyayımlanmamış eskizler, fotoğrafar ile belgelerin bilim dünyasına kazandırılması amaçlanmıştır. Giulio Mongerinin kendisi, ailesi veyetiştiği ortam, kişiliği ve eğitimci olarak tutumu ulaşılan yeni bilgiler ışığında değerlendirilmiştir. Mongerinin Ankaradaki yapıları,dönemin Ankaradaki diğer yapılarıyla karşılaştırmalı olarak incelenmiş ve Mongerinin yaklaşım farklılıkları değerlendirilmeyeçalışılmıştır.

The Biography of Giulio Mongeri, an architect active in building the Capital City Ankara

This article is about Giulio Mongeri (18731951) who was the architect of the Ottoman Bank (1926), Ziraat Bank (19261929),Monopolies Chief Directorate (1928) and Türkiye İş Bank (1929) buildings in Ankara in the first years of the Republic. Giulio Mongeriwas a prominent architect both in the last years of the Ottoman Empire and the first years of the Republic and played an important rolein the architectural understanding of the next generation by raising architects of the future as an instructor at the Academy of Fine Arts.Our aim in this study was to especially introduce the previously unpublished sketches and photos from his diary to the scientific world asa contribution to the current knowledge in the available publications. We appraise Giulio Mongeri himself, his family and the environs inwhich he was raised, and his personality and attitude as a lecturer in the light of new information. Te buildings of Mongeri in Ankara areevaluated comparatively with other buildings in the city of the same period and an attempt is made to assess the diferences.
PDF

___

  • Adliyenin yanması… Bu akıbet mukadder gibi idi. (13 Aralık 1933). Cumhuriyet Gazetesi, s.1.
  • Akcan, E. (2009). Çeviride modern olan: Şehir ve konutta Türk- Alman ilişkileri. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
  • Alfieri, M. B. (1990). D’Aronco and Mongeri: Two Italian archi- tects in Turkey. Environmental design: Presence of Italy in the architecture of the Islamic Mediterranean içinde (ss.142-153). Roma: Carucci.
  • Akşit, Ş. S. (2010). Ulusalcı mimarlık ve başkentte finans merkezi: Ankara İş Bankası Genel Müdürlüğü. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
  • Altıntaş, A. (2007). Üsküdar’da bir akıl hastanesi (Toptaşı Bimar- hanesi 1873-1927). Coşkun Yılmaz (Ed.). Üsküdar Sempoz- yumu IV içinde (ss.391-412). İstanbul: Üsküdar Belediyesi Yayınları.
  • Arti e Scienze. (3 Kasım 1896). La Stampa , s.2-3. Aslanoğlu, İ. (2010). Erken Cumhuriyet Dönemi mimarlığı (1923- 1938) (2.bs). Ankara: Odtü Mimarlık Fakültesi Yayınları.
  • Asta 5 - 6 marzo 2010. (2010). Stadion Casa d’Aste web sitesinden 9 Eylül 2011 tarihinde http://www.stadionaste.it/default.asp? page=dettaglio&Asta=53&Lotto=569 adresinden erişildi.
  • La banca agricola ad Angora. (1930). Rassegna di Architettura, 7, 251-255.
  • Marinovich, A. (1995). La società operaia Italiana di mutuo soccorso in Costantinopoli. İstanbul: İstanbul İtalyan Kültür Merkezi.
  • Meclis-i Vala Fonu [MV]. (22/Ş/1330 (Hicri). (Dosya No:167, Gömlek No:63), T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı Arşivi (BOA), İstanbul.
  • Membri Efettivi (1907). Rassegna Italiana , 147, IV.
  • Milli Eğitim Bakanlığı Fonu (t.y.). (Fon kodu: 180..9.0.0, Yer no: 86.416..6.), T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdür- lüğü Cumhuriyet Arşivi (BCA), Ankara.
  • Mongeri, G. (t.y.) Etude sur les cachets a main qui ont precede l’emission des timbres poste dans l’Empire Ottoman. İstanbul: Imprimerie Ahmet İhsan.
  • Mongeri, G. (t.y). Etude sur les timbres emis en Turquie pendant les annes 1923-24-25 . İstanbul: M. Zellich.
  • Mongeri, G. (1900a). Note artistiche: L’Edilizia a Costantinopoli. Rassegna Italiana , 46, 409-410.
  • Mongeri, G. (1900b). Il Museo Imperiale di Costantinopoli. Ras- segna Italiana , 48, 474-481.
  • Mongeri, G. (1901). La Turchia monumentale: Santa Sofia. Ras- segna Italiana , 51 , 79-83.
  • Mongeri, G. (1930). Les timbres de la thessalie. İstanbul: Gütem- berg.
  • Mongeri, G. (1933). Etude sue quelques faousses surcharges de timbres postaux et fiscaux emis per le governement Kemalis- te d’Ankara des surcharges speciales. İstanbul: Imprimerie Ahmet İhsan.
  • Mongeri, L. (1903a). Le principali stazioni termali e climateriche d’Italia. Rassegna Italiana , 74, s.58-61.
  • Mongeri, L. (1903b). Le principali stazioni termali e climateriche d’Italia. Rassegna Italiana , 75 , 100-104.
  • Mongeri, L. (1903c). Nuove terme di salice. Rassegna Italiana, 77, 185-187.
  • Mongeri, L. (1903d). Stabilimento idroterapico di Graglia (Biel- la). Rassegna Italiana , 76, 29-131.
  • Münakasa İlanı: Macar sefaretine mahsus Ankara’da inşa edile- cek binaya dairdir. (18 Haziran 1930). Cumhuriyet Gazetesi, s.7.
  • Nuovo Sede Centrale della Banque d’Afaires di Angora. (1930). Rassegna di Architettura , 12 , 448-451.
  • Onorificenza. (1901). Rassegna Italiana , 57, 316-317.
  • Onorificenza. (1907). Rassegna Italiana, 120, 224.
  • Ortaylı, İ. (2007). Gli Italiani di İstanbul. Attilio Gasperis ve Roberta Ferrezza (Ed.). Italiani di İstanbul: Figure, Comunità e Istruzioni dalle Riforme alla Repubblica 1839-1923 (s.45- 50). Torino: Edizioni Fondazione Giovanni Agnelli.
  • Ölüm (1971). Arkitekt, 3, s.142.
  • Ayini Ruhani. (4 Aralık 1951). Cumhuriyet Gazetesi, s.3.
  • Balmumcu, Ş. (1964). Macit Rüştü Kural (1315-1964). Arkitekt, 1 , 38.
  • Batur, A. (1990). Italian architects and İstanbul. Environmen- tal design: Presence of Italy in the architecture of the Islamic Mediterranean içinde (ss.134-141). Roma: Carucci.
  • Bozdoğan, S. (2002). Modernizm ve Ulusun inşası, Erken Cumhuriyet Türkiyesi’nde mimari kültür. İstanbul: Metis Yayınları.
  • Can, C. (1993). İstanbul’da 19. yüzyıl Batılı ve levanten mimarların yapıları ve koruma sorunları. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul.
  • Can, C. (1995). İstanbul’da gayrimüslim mimarlar: Levantenler, Ermeniler. Arredamento Dekorasyon, 6, 92-97.
  • Cezar, M.. (1983). Güzel Sanatlar Akademisi’nden 100. yılda Mimar Sinan Üniversitesi’ne. Zeki Sönmez (Ed.). Güzel Sanatlar Eğitiminde 100 Yıl (ss.5-84), İstanbul: Mimar Sinan Basımevi.
  • Çinici, D. (2015). Türkiye Cumhuriyeti mimarlığının modernleş- me sürecinde Mimar Giulio Mongeri: Bursa Çelik Palas Oteli ve Kaplıcası, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
  • Dalla Perseveranza del 18 Gennaio 1888. (1888). A ricordo del prof. Cav. Giuseppe Mongeri (ss.29-31). Milano: Tip. A. Lom- bardi.
  • D’Amia, Giovanna. (Mart 2013). Giulio Mongeri: Bir Milanolu mimarın gözünden Türkiye, Osmanlı İmparatorluğu’nda ve modern Türkiye’de mimarlık alanının İtalyan aktörleri 1780- 2000 Uluslararası Sempozyumu, 8-10 Mart, İstanbul.
  • Ecnebi talebe heyetleri. (28 Nisan 1930). Cumhuriyet Gazetesi, 2.
  • Fondo Mongeri. (2014). Società storica lombarda web sitesinden 04.11.2014 tarihinde www.societastoricalombarda.it adresin- den erişildi.
  • Festa Italiana di Beneficenza. (1902). Rassegna Italiana, 61-62 , 46-47.
  • Giulio Mongeri, Anita Elagöz e gli Italo-Levantini. (2013). İstan- bul Avrupa web sitesinden 09.07.2013 tarihinde https:// istanbulavrupa.wordpress.com/2013/02/09/giulio-mongeri- anita-elagoz-e-gli-italo-levantini/ adresinden erişildi.
  • Gülenaz, N. (2011). Batılılaşma dönemi İstanbul’unda hanlar ve pasajlar. İstanbul: İstanbul Ticaret Odası Yayınları.
  • Herkes merak ediyor: Acaba kraliçe kim olacak? (12 Ocak 1930), Cumhuriyet Gazetesi, s.4.
  • Il Genetliaco di S. M. il Re. (1909). Rassegna Italiana , 148-149 , 249-250.
  • İnceoğlu, M. ve İnceoğlu, N. (2004). Mimarlıkta söylemler kuram ve uygulamalar . İstanbul: Tasarım Yayın Grubu.
  • Ketty Mongeri. (1900). Rassegna Italiana, 39, s.123.
  • Kuruyazıcı, H. (2008). Osmanlı’dan Cumhuriyet’e bir mimar: Arif Hikmet Koyunoğlu anılar, yazılar, mektuplar, belgeler . İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
  • Troisième exposition des artistes de Constantinople salon 1903 catalogue. (1903). İstanbul: Imp. Du Lev. Hèr.
  • Ünsal, B. (1968). İsmet Barutçu ve Nizamettin Doğu’dan anılar. Arkitekt, 2, 92-93.
  • Ünsal, B. (1973). 70. yaşını idrak eden mimarlar: I. Arkitekt, 3, 135-138.
  • Ünsal, B. (1974). 70. yaşını idrak eden mimarlar: III. Arkitekt, 3, 117-119.
  • Venosta, E. V. (1888). Al Cimitero Munumentale. A ricordo del prof. Cav. Giuseppe Mongeri içinde (ss. 5-13). Milano: Tip. A. Lombardi.
  • Yavuz, Y. (2001). Ankara-Çankaya’daki birinci Cumhurbaşkanlığı Köşkü. Tarih İçinde Ankara Semineri II: Aralık 1998
  • Seminer Bildiriler (ss.341-413). Ankara: Odtü Mimarlık Fakültesi Yayınları.
  • Yuvarlak masa toplantısı, Giulio Mongeri hayatı ve eserleri. (2013). İstanbul İtalyan Kültür Merkezi web sitesinden 06 Şubat 2013 tarihinde http://www.iicistanbul.esteri.it/IIC_ Istanbul/webform/SchedaEvento.aspx?id=790 adresinden edinilmiştir.
  • Öztürk, H. (1985). Mimar Guilio Mongeri’nin Ankara’daki yapı- ları. Yayımlanmamış Bilim Uzmanlığı Tezi, Hacettepe Üni- versitesi, Ankara.
  • Sarı, N. ve Akgün, B. (2008). Türk tarihinde psikiyatriye bakış. M. Uğur, İ. Balcıoğlu ve N. Kocabaşoğlu (Ed.) Türkiye’de Sık Karşılaşılan Psikiyatrik Hastalıklar Sempozyum Dizisi içinde (ss.1-24). İstanbul: İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi.
  • Sayar, Z. (1988). Çizdiğini inşa etmeyen bir mimarı tasavvur ede- miyorum. Mimarlık , 26(3), 45-47.
  • Società Dante Alighieri. (1899). Rassegna Italiana , 26, 56-57.
  • Società Dante Alighieri. (1901). Rassegna Italiana, 52 , 130.
  • Società Italiana di Beneficenza. (1899). Rassegna Italiana , 1 , 27.
  • Sönmez, Z. (2006). Türk-İtalyan siyaset ve sanat ilişkileri. İstan- bul: Bağlam Yayıncılık.
  • Şehir çöpleri. (14 Temmuz 1931). Cumhuriyet Gazetesi, s.2.
  • Rosen, D. (1995). Verdi: Requiem . Cambridge: Cambridge Uni- versity Press.
  • Tanyeli, U. (2007). Mimarlığın aktörleri Türkiye 1900-2000. İstanbul: Garanti Galeri.
  • Tenis maçları başladı. (24 Temmuz 1931). Cumhuriyet Gazetesi, s.4.
Ankara Araştırmaları Dergisi-Cover
  • ISSN: 2147-8724
  • Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
  • Yayıncı: Koç Üniversitesi VEKAM
Arşiv
Sayıdaki Diğer Makaleler

Ankara Kalesi'ndeki Hatipoğlu Konağı için yeniden işlevlendirme önerisi

Aydanur YENEL

Ankara halk müziğinin tarihsel ve geleneksel temelleri

Ömer Can SATIR

Karşılanabilir Konut sunumu: TOKİ Ankara Kusunlar yoksul grubu konutları örneği

Özlem GÜZEY, Sezen ASLAN

Başkent Ankara'nın inşasında etkin Bir Mimar: Giulio Mongeri ve yaşam öyküsü

Damla ÇİNİCİ

Ankara Şehri 1924 haritası: Eski bir haritada Ankara'yı tanımak

Gökçe GÜNEL, Ali KILCI

Ankara'da Havuzbaşları: 1923-1950

Mehtap TÜRKYILMAZ