Ankara'da Havuzbaşları: 1923-1950
Çalışmada, başkent oluşuyla birlikte Ankarada havuzbaşlarıyla oluşturulmaya başlanan sosyalleşme mekânlarının belleklerdekiyeri, dönüşümü; konuyla ilgili arşiv taraması (dönemin gazeteleri, dergiler ve fotoğraf arşivleri) ve yayımlanmış anılarla birlikteincelenmektedir. Bu taramalardan edinilen bilgiler, ayrıca yaşları 70 ve üzeri Ankaralılarla yapılan söyleşiler ile de desteklenmeyeçalışılmıştır.
Ankara Poolsides: 1923-1950
We examine the socialization spaces that were created by fountain pools with the proclamation of Ankara as the capital city of Turkey interms of the transformation and the place of these areas in memories by searching archives (such as newspapers, periodicals and photographarchives of the period) and published memoirs.
___
- Bayraktar, N. (2013). Tarihe Eş Zamanlı Tanıklık: Ulus ve Kızılay Meydanlarının Değişim Süreci. Ankara Araştırmaları Dergisi, 1 (1), 20-35.
- Berman, M. (2013). Katı olan her şey buharlaşıyor . İstanbul: İletişim Yayınları.
- Bir Zamanlar Ankara. (1994). Ankara: Ankara Büyükşehir Belediyesi.
- Bozyiğit, A.E. (2002). Ankaradan uçan kuşlar Türk ve dünya yazınında Ankara (seçki-III). Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları.
- Büyükyıldız, F . (2009). Başka kent Ankara. Ankara: Phoenix Yayınevi.
- Cantek, F.Ş. (2003). Yabanlar ve yerliler başkent olma sürecinde Ankara . İstanbul: İletişim Yayınları.
- Cengizkan, A. (2002). Modernin saati. Ankara: Mimarlar Derneği.
- Cengizkan, A. (2010).Türkiye için modern ve planlı bir başkent kurmak: Ankara 1920-1950. 12 Aralık 2013 tarihinde http:// www.goethe.de/ins/tr/ank/prj/urs/geb/sta/trindex.htm adresinden erişildi.
- Cumhuriyetin başkenti (CII). (2007). Ankara: Ankara Üniversitesi.
- Cumhuriyet Halk Partisi Dördüncü Büyük Kurultayı görüşmeleri tutulgası. (9-16 Mayıs 1935).
- TBMM Kütüphanesi Siyasi Parti Yayınları. 10 Şubat 2015 tarihinde https://www.tbmm.gov.tr/eyayin/GAZETELER/ WEB/KUTUPHANEDE%20BULUNAN%20DIJITAL%20 KAYNAKLAR/KITAPLAR/SIYASI%20PARTI%20 YAYINLARI/197610571%20CHP%204%20NCU%20 BUYUK%20KURULTAYI%20GORUSMELERI%20 TUTULGASI/197610571%20CHP%204%20NCU%20 BUYUK%20KURULTAYI%20GORUSMELERI%20 TUTULGASI%20BOLUM%201.pdf adresinden erişildi. Cumhuriyet devriminin yolu Atatürk Bulvarı. (2009). Ankara: Koleksiyoncular Derneği yayını.
- Çağlar, N., Uludağ, Z. ve Aksu, A. (2006).Hürriyet Meydanı: Bir kentsel mekânın yenilik ve dönüşüm öyküsü. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi. 21 (1 ), ss. 177-182.
- Demir, E. (2006). Toplumsal değişme süreci içinde Gençlik Parkı: Sosyolojik bir değerlendirme. Planlama, 4 , 69-77.
- Demir, E. (2005). Park kullanım kalıpları: Gençlik Parkı ziyaretçileri üzerine bir araştırma. Çağdaş Yerel Yönetimler, 14 (3), 19-42.
- Doğan, A.E. (2001). Türkiye kentlerinde yirmi yılın bilançosu. Praksis, 2, ss. 97-123.
- Ellison, G. (1999). Ankarada bir İngiliz kadını. Ankara: Bilgi Yayınevi.
- Ergin, N. (1993). Kent Mekânlarındaki Heykeller ve Ağaç Heykel Sempozyumları. Sanat Çevresi, 38 , 10-14.
- Farrére, C. (1999). Ankaralı Dört Hanım . (K. Dinçmen, Çev.). İstanbul: Scala Yayıncılık.kaynakça
- II. TBMM ve bahçesindeki havuz [fotoğraf]. (1933). VEKAM Kütüphanesi ve Arşivi (1644), Koç Üniversitesi Vehbi Koç Ankara Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi (VEKAM), Ankara.
- II. TBMM bahçesi ve kaskatlı havuz [fotoğraf]. (1930). VEKAM Kütüphanesi ve Arşivi (1182), Koç Üniversitesi Vehbi Koç Ankara Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi (VEKAM), Ankara.
- Ahmad, F. (2014). Modern Türkiyenin oluşumu. İstanbul: Kaynak Yayınları.
- Alpagut, L. (2010) Atatürk Orman Çifliğinde Ernst Eglinin izleri: Planlama, bira fabrikası, konutlar ve geleneksel bir hamam. METU,JFA, 27(2), ss. 239-264.
- Altıntaş, O., Eliri, İ. (2005). Birey toplum ilişkisinde kent kültürü, kamusal alan ve onda şekillenen sanat olgusu. İdil Dergisi, 1(5), ss. 61-74.
- Arcayürek, C. (1983). Demokrasinin ilk yılları 1947-1951 . İstanbul: Bilgi Yayınevi.
- Ankara: Kara kalpaklı kent 1923-1938. (2009). İstanbul: Suna ve İnan Kıraç Vakfı İstanbul Araştırmaları Enstitüsü.
- Atatürk Orman Çifliği Karadeniz Havuzunda heykel ve çocuk [fotoğraf]. (1940lar). Oya İslimyeli Ulutin, Eski Ankara Fotoğrafarı Facebook Grubu. 10 Haziran 2015 tarihinde http://www.facebook.com/photo.php?fid=1020 6185263247879&set=gm.10153194816710860&type=1&__ mref=message_bubble adresinden erişildi.
- Atatürk Orman Çifliği Karadeniz Havuzu ve heykeli [fotoğraf]. (1936-1939). VEKAM Kütüphanesi ve Arşivi (0168), Koç Üniversitesi Vehbi Koç Ankara Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi (VEKAM), Ankara.
- Atatürk Orman Çifliğindeki Marmara Köşkü ve havuzu [fotoğraf]. (1940lar). VEKAM Kütüphanesi ve Arşivi (0913), Koç Üniversitesi Vehbi Koç Ankara Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi (VEKAM), Ankara.
- Aydın, S., Emiroğlu, K., Türkoğlu, Ö.,Özsoy, E.D. (2005). Küçük Asyanın bin yüzü. Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
- Ayoğlu, B.O. (2010). Zafer Anıtı Güvenpark T BMM kent aksının varolan durumunun irdelenmesi ve cumhuriyet aksi olarak yeniden tasarımı. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Aytaç, Ö. (2007). Kent mekânlarının sosyo-kültürel coğrafyası. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(2), ss. 199-226.
- Batuman, B. (2002). Mekân, kimlik ve sosyal çatışma: Cumhuriyetin kamusal mekânı olarak Kızılay Meydanı. Güven Arif Sargın (Der.), Başkent üzerine mekân-politik tezler Ankaranın kamusal yüzleri içinde (41-76). İstanbul: İletişim Yayınları.
- Karaosmanoğlu, Y. K. (1991). Ankara . İstanbul: İletişim Yayınları. Kartal, C.B. (2013).Ankaranın başkent oluş sürecinde dönem basınında Ankara ve İstanbul: Makarr ve Payitaht.Ankara Araştırmaları Dergisi, 1 (1), ss. 75-88.
- Kurtaslan, B.Ö. (2005). Açık alanlarda heykel-çevre ilişkisi ve tasarımı.Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1, ss.193-222.
- Kurtaslan, B. Ö. ve Hatipoğlu, T. (2011). Açık Alan Heykellerinin Çevre İle İlişkisinin Konya Atatürk Anıtı Örneğinde İrdelenmesi. Selçuk Üniversitesi Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 25 (4), 79-90.
- Maarif Evrakı Dosya Usulü Envanteri, Mektubi Kalemi Fonu [MF.MKT.].(02/M/1324 [Hicri]). BOA
- (Dosya No:913, Gömlek No:12), T.C.Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı Arşivi [BOA], Ankara.
- Maliye Bakanlığı ve bahçesi [fotoğraf]. (1930lar). VEKAM Kütüphanesi ve Arşivi (0955), Koç Üniversitesi Vehbi Koç Ankara Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi (VEKAM), Ankara.
- Maliye Vekaletinin bahçesinde dinlenen memurlar ve bahçedeki fıskiyeli havuz [fotoğraf]. (1930lar). VEKAM Kütüphanesi ve Arşivi (2848), Koç Üniversitesi Vehbi Koç Ankara Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi (VEKAM), Ankara.
- Marmara havuzu [fotoğraf]. (1927). VEKAM Kütüphanesi ve Arşivi (1132), Koç Üniversitesi Vehbi Koç Ankara Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi (VEKAM), Ankara.
- Marmara havuzunda kayıkla gezinti [fotoğraf]. (1930). VEKAM Kütüphanesi ve Arşivi (1532), Koç Üniversitesi Vehbi Koç Ankara Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi (VEKAM), Ankara.
- Marmara Köşkü ve havuzu [fotoğraf]. (1930lar). VEKAM Kütüphanesi ve Arşivi (1648), Koç Üniversitesi Vehbi Koç Ankara Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi (VEKAM), Ankara.
- Memlük, Y. (2009). Cumhuriyet Devriminin yolu: Atatürk bulvarı içinde (ss. 73-87). Ankara: Koleksiyoncular Derneği.
- Modernite. (2013). Vikipedi içinde 14 Aralık 2013 tarihinde http://tr.wikipedia.org/wiki/Modernite adresinden erişildi.
- Orduevi önündeki havuz [fotoğraf]. (1926). VEKAM Kütüphanesi ve Arşivi (1096), Koç Üniversitesi Vehbi Koç Ankara Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi (VEKAM), Ankara.
- Superili havuz Kızılayda [fotoğraf]. (1929-1930). VEKAM Kütüphanesi ve Arşivi (0183), Koç Üniversitesi Vehbi Koç Ankara Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi (VEKAM), Ankara.
- Öymen, A. (2002). Bir dönem bir çocuk . İstanbul: Doğan Kitap.
- Özer, M.N. ve Ayten, M.A. (2005). Kamusal odak olarak kent meydanları. Planlama, 3, 96-103.
- Fıskiyeli havuz ve konser çadırı [fotoğraf]. (t.y.). Fotoğraf ve Kartpostal Arşivi (2747), Koç Üniversitesi Vehbi Koç Ankara Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi (VEKAM), Ankara
- Gençkaya, Ö.F. (2008). Eğitimin başkenti Ankara . Ankara: VEKAM Yayınları.
- Gençlik Parkı ve parktaki kadın heykeli [fotoğraf]. (1970ler). VEKAM Kütüphanesi ve Arşivi (2651), Koç Üniversitesi Vehbi Koç Ankara Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi (VEKAM), Ankara.
- Gençlik Parkı [fotoğraf]. (1950ler). VEKAM Kütüphanesi ve Arşivi (1034), Koç Üniversitesi Vehbi Koç Ankara Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi (VEKAM), Ankara.
- Gençlik Parkında bulunan fıskiyeli havuz [fotoğraf]. (1930lar). VEKAM Kütüphanesi ve Arşivi (1656), Koç Üniversitesi Vehbi Koç Ankara Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi (VEKAM), Ankara.
- Gökgür, P. (2008). Kentsel mekânda kamusal alanın yeri. Ankara: Bağlam Yayıncılık.
- Güç, M. (2005). Açık alan heykellerinin kent estetiğine katkısı . Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
- Günay, B. ve Selman, M. (1994). Kentsel görüntü ve kentsel estetik örnek kent: Ankara. İ.Tekeli (Der.). Kent, planlama, politika, sanat Tarık Okyay anısına yazılar içinde (ss.277- 321). Ankara: ODTÜ Mimarlık Fakültesi.
- Güvenpark havuzu [fotoğraf]. (1939). VEKAM Kütüphanesi ve Arşivi (0752), Koç Üniversitesi Vehbi Koç Ankara Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi (VEKAM), Ankara.
- Hariciye Nezareti Belgeleri, İstanbul Murahhaslığı Fonu [HR.İM.]. (21/4/1928). (Dosya No: 24, Gömlek No: 27), T.C.Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı Arşivi [BOA], Ankara.
- Hariciye Nezareti Belgeleri, İstanbul Murahhaslığı Fonu [HR.İM.].(02/5/1928). (Dosya No: 24, Gömlek No: 29), T.C.Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı Arşivi [BOA], Ankara.
- Hariciye Nezareti Belgeleri, İstanbul Murahhaslığı Fonu [HR.İM.]. (06/5/1928).(Dosya No: 24, Gömlek No:31), T.C.Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı Arşivi [BOA], Ankara.
- Hariciye Nezareti Belgeleri, İstanbul Murahhaslığı Fonu [HR.İM.]. (21/6/1928).(Dosya No:227, Gömlek No:30), T.C.Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı Arşivi [BOA], Ankara.
- Karadeniz Havuzunun heykelleri Gençlik Parkında [fotoğraf]. (1956). Oya İslimyeli Ulutin, Eski Ankara Fotoğrafarı Facebook Grubu. 10 Haziran 2015 tarihinde https://www. facebook.com/photo.php?fid=10203813689280012&set=o a.10152432360400860&type=1&theater adresinden erişildi.
- Tekeli, İ. (1994). Ankaranın başkentlik kararının ülkesel mekân organizasyonu ve toplumsal yapıya etkileri bakımından genel bir değerlendirmesi. Ankara Ankara (Der. Enis Batur) içinde (ss. 143-159). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
- Türkyılmaz, M. ve Ayaokur, A. (2014). Ankara kent tarihi araştırmaları: 1923-2013. A. Köroğlu
- (Ed.). Başkent oluşunun 90. yılında Ankara: 1923-2013 sempozyumu içinde (ss. 261-271). Ankara: Ankara Üniversitesi.
- Ünaydın, R.E. (1981). Atatürkü özleyiş. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
- Yasa Yaman, Z. (2010). Erken Cumhuriyet Türkiyesinde modern Ankara ve anıt. Geçmişten Geleceğe Türkiyede Müzecilik IV Bir Açık Hava Müzesi: Ankara ve Çevresi içinde (ss. 163-196). Ankara: VEKAM yayınları.
- Yiğit, M., Türel S. (2006). İlkçağlardan günümüze Anadoluda açık mekânın evrimi.Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi,3(2), 187-195.
- Zafer Anıtı önünden meydana bakış [fotoğraf].(1927). VEKAM Kütüphanesi ve Arşivi (0887), Koç Üniversitesi Vehbi Koç Ankara Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi (VEKAM), Ankara.
- Özkan, D. (Yay. Haz.).(1999). Cumhuriyetin renkleri, biçimleri. İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları.
- Renda, G., Durukan, A., Öztan, Y., Yaman, Z.Y., Akpolat, M.S., Müderrisoğlu, F. ve diğerleri. (2004). Ankara başkentin arkeolojisi ve mimarisi. Ankara: Ankara Enstitüsü Vakfı Yayınları.
- Sargın, G.A. (Der.). (2002). Başkent üzerine mekân-politik tezler Ankaranın kamusal yüzleri. İstanbul: İletişim Yayınları.
- Sahil, S. (1990). Başkent Ankaradaki devlet yapılarının kentsel mekânın oluşma sürecindeki yeri. Gazi Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, 5 (1-2), 65-80.
- Şenyapılı, Ö. (1993). Cumhuriyetin başkenti Ankaranın ilk yılları. Amfora , 1 (11), 28-31.
- Şevket, E. (1939).Ankarada bahar.Yedigün, 322, 16.
- Tandoğan meydanı [fotoğraf]. (1980). VEKAM Kütüphanesi ve Arşivi (1828), Koç Üniversitesi Vehbi Koç Ankara Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi (VEKAM), Ankara.
- Tandoğandaki fıskıyeli havuz [fotoğraf]. (1980ler). VEKAM Kütüphanesi ve Arşivi (2661), Koç Üniversitesi Vehbi Koç Ankara Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi (VEKAM), Ankara.
- Tekeli, İ. (1982). Başkent Ankaranın öyküsü. Türkiyede kentleşme yazıları içinde (ss. 49-81). Ankara: Turhan Kitabevi.