Üniversite Öğrencilerinde Bağlanma Stillerinin İlişkilerle İlgili Bilişsel Çarpıtmaları Yordama Gücünün İncelenmesi

Bu araştırmanın amacı üniversite öğrencilerinin bağlanma stillerinin ilişkileri ile ilgili bilişsel çarpıtmalarını yordama düzeyinin incelenmesidir. Bu amaçla Aksaray Üniversitesi Eğitim Fakültesi’nin farklı programlarında lisans eğitimi alan ve yaşları 18-28 arasındaki 223 katılımcıdan (139 kadın %62.33, 84 erkek %37.67) araştırma verileri toplanmıştır. Bağlanma stillerinin ilişkilerle ilgili bilişsel çarpıtmaları yordama gücü hesaplanmadan önce bu değişkenler arasındaki Pearson korelasyon katsayısı incelenmiştir. Yapılan analizlerde değişkenler arasında düşük ve orta düzeyde korelasyon katsayıları elde edilmiştir. Bu aşamanın ardından yapılan regresyon analizinde güvensiz bağlanma stillerinin (kayıtsız, korkulu ve saplantılı) ilişkilerle ilgili bilişsel çarpıtmaların yaklaşık %22’sini açıkladığı görülmüştür. Elde edilen bu bulgular ilgili alanyazın ışığında tartışılarak, gelecekteki araştırmacılar ve uygulamalar için öneriler sıralanmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Güvenli Bağlanma, Güvensiz Bağlanma, İlişkilerle İlgili Bilişsel Çarpıtmalar

xamining Predictive Role of Attachment Styles on Interpersonal Cognitive Distortions in University Students

The purpose of this study is to examine the predictive role of attachment styles on interpersonal cognitive distortions of university students. For this purpose, research data were obtained from 223 (139 females 62.33%, 84 males, 37.67%) university students whose age ranges between 18-28 and who are enrolled at different programs at Aksaray University Faculty of Education. For analyzing the relationships between attachment styles and interpersonal cognitive distortions, Pearson Product Moment Correlation analysis was performed. As a result, low and average correlation coefficients were found between these variables. Regression analysis states that attachment insecurities (dismissed-avoidant, preoccupied and fearful) explained approximately 22% of total variance of interpersonal cognitive distortions. Results of this study were discussed in the light of related literature and suggestions developed for future researchers and practice.

Keywords:

Secure Attachment, Insecure Attachment, Interpersonal Cognitive Distortions,

PDF

___

Bowlby, J. (1988). A secure base: Parent-child attachment and healthy human development. New York, NY: Basic Books.
Açık, Ö. (2008). Evlilik uyumu ve bağlanma stilleri arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi. İzmir: Ege Üniversitesi.
Ainsworth, M. D. S., Blehar, M. C., Waters, E., & Wall, S. (1978). Patterns of attachment: A psychological study of the strange sitution. Hillsdale, Nj: Erlbaum.
Ainsworth, M. S. (1989). Attachments beyond infancy. American Psychologist, 44, 709–716.
Cramer, D. (2001). Destructive disagreement belief, disagreement, negative conflict and relationship satisfaction in romantic relationships. Genetic, social and General Psychology Monographs, 127(3), 301-317.
Akbağ, M., & Erden-İmamoğlu, S. (2010). Cinsiyet ve bağlanma stillerinin utanç, suçluluk ve yalnızlık duygularını yordama gücünün araştırılması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 10(2), 651-682.
Bahadır, Ş. (2006). Romantik ilişkilerde bağlanma stilleri, çatışma çözme stratejileri ve olumsuz duygu durumunu düzenleme arasındaki ilişki. Doktora Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi.
Bartholomew, K., & Horowitz, L. M. (1991). Attachment styles among young adults: A test of a four-category model. Journal of Personality and Social Psychology, 61, 226-244.
Denham, S. A. (1994). Mother-child emotional communication and prescooler’s security of attachment and dependency. Journal of Genetic Psychology, 155(1), 3-119.
Beck, J. S. (2001). Bilişsel terapi: Temel ilkeler ve ötesi. (Çev. N. Hisli Şahin). Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları.
Bowlby, J. (1973). Attachment and loss (Vol. 2.): Seperation, Anxiety and anger. New Yok, NY: Basic Books.
Boysan, M., & Çam, Z. (2016). An investigation into the role of attachment insecurities in obsessive-compulsive symptoms. British Journal of Guidance & Counselling, 1-16.
Bradbury, T. N., & Fincham, F. D. (1993). Assessing dysfunctional cognition in marriage. Psychological Assessment, 5, 92-101.
Budak, S. (2005). Psikoloji sözlüğü. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
Burger, J. M. (2006). Kişilik. (Çev. İ. D. E. Sarıoğlu). İstanbul: Kaknüs Yayınları.
Cann, A., Norman, M. A., Welbourne, J. L., & Lawrence, C. G. (2008). Attachment styles, conflict styles and humour styles: Interrelationships and associations with relationship satisfaction. European Journal of Personality, 22, 131-146.
Çiftçi, M. (2008). Disiplin cezası alan ve almayan lise öğrencilerinin ahlaki yargı yetenekleri bilişsel çarpıtmaları ve empatik becerilerinin karşılaştırılması. Doktora Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi.
Damarlı, Ö. (2006). Ergenlerde toplumsal cinsiyet rolleri, bağlanma stilleri ve benlik kavramı arasındaki ilişkiler. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi.
Haferkamp, C. J. (1994). Dysfunctional beliefs, self-monitoring, and marital conflict. Current Psychology, 13, 248-263.
Deniz, M. E., Hamarta, E., & Arı, R. (2005). An investigation of social skills and loneliness levels of university students with respect to their attachment styles in a sample of Turkish students. Social Behavior and Personality, 33(1), 19 -32.
Diehl, M., Elnick, A. B., Bourbeu, L. S., & Labouvie-Vief, G. (1998). Adult attachment styles: The relations to family context and personality. Journal of Personality and Social Psychology, 74, 1656-1669.
Hamamcı, Z. (2005). Dysfunctional relationship beliefs in marital satisfaction and adjustment. Social Behavior and Personality, 33(4), 313-328.
Dilmaç, B., Hamarta, E., & Arslan, C. (2009). Üniversite öğrencilerinin sürekli kaygı ve denetim odaklarının bağlanma stilleri açısından İncelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 9(1), 127-159.
Gamble, A. S., & Roberts, E. J. (2005). Adolescents’ perceptions of primary caregivers and cognitive style: The roles of attachment security and gender. Cognitive Therapy and Research, 29(2), 123–141.
Genç, B. A. (2008). Ergenlerde bilişsel çarpıtmaların, anne baba ilişkilerinin ve bazı kişisel değişkenlerin utangaçlığı yordaması. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi.
Griffin, D. W., & Bartholomew, K. (1994). The metaphysics of measurement: The case of adult attachment. In: K. Bartholomew, & D. Perlman (Vol. Eds.), Attachment processes in adulthood. Vol. 5, (pp. 17–52). London, England: Jessica Kingsley, Ltd.
Grosmann, K. E., Grosmann, K., & Waters, E. (2006). Attachment from infancy to adulthood. The major longitudinal studies. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 47(9), 974–977.
İşgör, İ. Y. (2017). Üniversite öğrencilerinde bağlanma stilleri ve akademik başarının merhamet üzerindeki yordayıcı etkisi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(1), 82-99.
Güven, N. (2005). İlişkilerle ilgili bilişsel çarpıtmalar ve evlilikte problem çözme becerilerinin evlilik doyumu ile ilişkisi. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi.
Hamamcı, Z., & Büyüköztürk, Ş. (2003). İlişkilerle ilgili bilişsel çarpıtmalar ölçeği: Ölçeğin geliştirilmesi ve psikometrik özelliklerinin incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(25), 107-111.
Hamarta, E. (2004). Üniversite öğrencilerinin yakın ilişkilerindeki bazı değişkenlerin (benlik saygısı, depresyon ve saplantılı düşünme) bağlanma stilleri açısından incelenmesi. Doktora Tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi.
Hamarta, E., Deniz, M. E., & Saltalı, D. N. (2009). Bağlanma stillerinin duygusal zekayı yordama düzeyi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 9(1), 195-229.
Hazan, C., & Shaver, P. (1987). Romantic love ceonceptualized as an attachment process. Journal of Personality and Social Psychology, 52(3), 511-524.
Işınsu, M. (2003). İkili ilişki biçimi ve süresi ile bağlanma stilleri arasındaki bağlantılar. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi.
Karasar, N. (2005). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel yayıncılık.
Kılınç, H., & Sevim, S. (2005). Ergenlerde yalnızlık ve bilişsel çarpıtmalar. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 38(2), 67-89.
Kuyucu, Y. (2007). Boşanmış ailede yetişen ergenlerin bilişsel çarpıtmalarıyla benlik değeri arasındaki ilişki. Doktora Tezi. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi.
Lehnart, J., & Neyer, J. F. (2006). Should i stay or should i go? Attachment and personality in stable and instable romantic relationships. European Journal of Personality, 20, 475–495.
Lütkenhaus, P., Grosmann, K. E., & Grosmann, E. (1985). Infant-mother attachment at twelve months and style of interaction with a stranger at the age of three years. Child Development, 56, 1538-1542.
Manes, S., Nodop, S., Altmann, U., Gawlytta, R., Dinger, U., Dymel, W., ... & Ritter, V. (2016). Social anxiety as a potential mediator of the association between attachment and depression. Journal of affective disorders, 205, 264-268.
Matas, L., Arend, A. R., & Sroufe, A. (1978). Continuity of adaptation in the second year: the relationship between quality of attachment and later competence. Child Development, 49, 547-556.
Morsünbül, Ü. (2005). Ergenlikte kimlik statülerinin bağlanma stilleri, cinsiyet ve eğitim düzeyi açısından incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi.
Onur, N. (2006). Lise öğrencilerinin bağlanma stilleri ile atılganlık düzeyleri arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi.
Safran, J. D. (1990). Towards a refinement of cognitive therapy in light of interpersonal theory: I. Theory. Clinical Psychology Review, 10(1), 87-105.
Öztürk, M. O. (2002). Ruh sağlığı ve bozuklukları. Ankara: Hekimler Yayın Birliği.
Park, A. K., & Waters, E. (1989). Security attachment and preschool friendships. Child Development, 60, 1076-1081.
Rice, K. G. (1990). Attachment in adolescence: A narrative and meta-analytic review. Journal of Youth and Adolescence, 19(5), 511-538.
Riggio, R. H., & Weiser, A. D. (2008). Attitudes toward marriage: Embeddedness and outcomes in personal relationhips. Personal Relationships, 15, 123-140.
Shi, L. (2003). The association between adult attachment styles and conflict resolution in romantic relationships. The American Journal of Family Therapy, 31, 143–157.
Russel, G. D. (2008). Adolescent attachment: Predicting social support, love styles, and risky sexual behavior. Doctoral Thesis. USA: The University of South Dakota.
Saya, P. (2006). The relationship between attachment styles and perfectionism in high school students. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Orta Doğu Teknik Üniversitesi.
Saymaz, İ. (2003). Üniversite öğrencilerinin kişilerarası ilişkileri ve bağlanma stilleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi.
Simons, R. M., Sistad, R. E., Simons, J. S., & Hansen, J. (2018). The role of distress tolerance in the relationship between cognitive schemas and alcohol problems among college students. Addictive Behaviors, 78, 1-8.
Soysal, A. Ş., Bodur, Ş., İşeri, E., & Şenol, S. (2005). Bebeklik dönemindeki bağlanma sürecine genel bir bakış. Klinik Psikiyatri, 8, 88-99.
Stackert, R. A., & Bursik, K. (2003). Why I unsatisfied? Adult attachment style, gendered irrational relationship beliefs, and young adult romantic relationship satisfaction. Personality and Individual Differences, 34, 1419- 1429.
Steinberg, L. (2007). Ergenlik. (Çev. F. Çok). Ankara: İmge Kitabevi.
Sümer, M. (2006). Yetişkinlerin bağlanma stillerinin duygusal zeka, ilişkiye bağlılık, ilişkide algılanan tatmin ve bazı değişkenlere göre incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Maltepe Üniversitesi.
Sümer, N., & Güngör, D. (1999). Yetişkin bağlanma stilleri ölçeklerinin Türk örneklemi üzerinde psikometrik değerlendirmesi ve kültürlerarası bir karşılaştırma. Türk Psikoloji Dergisi, 14(43), 71-106.
Umemura, T., Lacinová, L., Kotrčová, K., & Fraley, R. C. (2018). Similarities and differences regarding changes in attachment preferences and attachment styles in relation to romantic relationship length: longitudinal and concurrent analyses. Attachment & human development, 20(2), 135-159.
Şahin, G. (2009). Yetiştirme yurdunda ve ailesi yanında yaşayan ergenlerin bağlanma stilleri ile kimlik statüleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi.
Şahin, N. H., & Yaka, A. İ (2010). Yakın İlişkilerde Yaşantılar Envanteri’nin (YİYE-I), kendilik algısı, olumsuz otomatik düşünceler ve psikopatolojik belirtiler bağlamında incelenmesi. Türk Psikoloji Yazıları, 13(26), 64-76.
Thompson, R. A. (2006). Erken dönemde bağlanma ve sonraki gelişim üzerindeki etkileri. (Çev: M. Sayıl ve G. Ö. Demir). Türk Psikoloji Bülteni, 38, 113-120.
Young, J. E. (1994). Cognitive therapy for personality disorders: A schema-focused approach (rev). Professional Resource Press/Professional Resource Exchange.
Trotter, P. B. (2010). The influence of parental romantic relationships on college students' attitudes about romantic relationships. College Student Journal, 44(1), 77-84.
Türkçapar, M. H. (2000). Kognitif terapi ve psikanalize bakışı. 3P Dergisi, 8(1), 1-44.
Webster, J. (1998). Attachment styles, reminiscence fuctions and happiness in young and elderly adults. Journal of Aging Studies, 12(3), 72-96.
Wilkinson, R., & Walford W. A. (2001). Attachment and personality in the psychological health of adolescents. Personality and Individual Differences, 31(4), 473-484.
Zigenhain, U., & Jacobsen, T. (1999). Assessing children’s representational attachment models: Links to mother-child attachment quality in infancy and childhood. Journal of Genetic Psychology, 160(1), 9-22.