Gülfem MUŞLU KAYGISIZ, Canan Dilek EREN, Elif BENZER

Öğretmen Adaylarının Bilgi Okuryazarlık Becerileri İle Bilgi Kaynaklarının Güvenilirliklerini Değerlendirmeleri Arasındaki İlişki

Bu çalışmanın amacı, fen bilgisi öğretmen adaylarının bilgi okuryazarlık becerileri ile sosyobilimselbir konu olan nükleer enerji hakkında çevrimiçi farklı bilgi kaynaklarından alınan metinleringüvenilirliklerini değerlendirmeleri arasında bir ilişki olup olmadığını incelemektir. Araştırmailişkisel tarama modelindedir. Çalışma Kocaeli Üniversitesi’nde fen bilgisi öğretmenliğiprogramındaki 186 öğretmen adayıyla yürütülmüştür. Çalışmada veriler “bilgi okuryazarlığı ölçeği”ve “güvenirlik anketi” ile toplanmıştır. Katılımcılar önce nükleer enerji konusunda özgün ve farklıbilgi kaynaklarından derlenmiş olan okuma metinlerini incelemiş, sonrasında bilgi okuryazarlığıölçeğini ve her bir metin için güvenirlik anketini doldurmuşlardır. Bulguların değerlendirilmesisonucunda fen bilgisi öğretmen adaylarının, bilgi okuryazarlığı konusunda yüksek beceri düzeyinesahip oldukları ve bilgi okuryazarlık beceri düzeyleriyle çevrimiçi farklı bilgi kaynaklarınıngüvenilirliklerini değerlendirmeleri arasında düşük düzeyde ve pozitif yönde bir ilişkinin olduğubelirlenmiştir.

The Relation between the Information Literacy Skills of Pre-Service Teachers and Their Evaluation of the Trustworthiness of Information Sources

The aim of this study is to examine whether there is a relation between the information literacy skills of pre-service science teachers and their evaluation of the trustworthiness of texts obtained from different online information sources about nuclear energy, which is a socioscientific subject. The study is in relational screening model. The study was carried out by 186 pre-service teachers getting education at science teaching program at Kocaeli University. In the study, data were collected through “Information literacy scale” and “Trustworthiness questionnaire”. Participants first looked at reading texts compiled from original and different sources of information about nuclear energy, then filled the Information Literacy Scale and the Trustworthiness Questionnaire for each text. Findings show that pre-service science teachers have high skill level in information literacy subject and there is a low level and positively relation between their information literacy skill levels and their evaluation of the trustworthiness of online different information sources.

PDF

___

ACRL (2000). Information literacy competency standarts for higher education. (Erişim: 02.01.2018), http://www.ala.org/acrl/ilstandartlo.htm
Adıgüzel, A. (2011). Bilgi okuryazarlığı ölçeğinin geliştirilmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 17, 15–28.
Adıgüzel, A. (2014). Öğretmen adaylarının öğrenmeye ilişkin tutumları ile bilgi okuryazarlık becerileri arasındaki ilişkinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Uluslararası Eğitim Programları ve Öğretim Çalışmaları Dergisi, 4(7), 13-24.
Akkoyunlu, B., & Yılmaz, M. (2005). Öğretmen adaylarının bilgi okuryazarlık düzeyleri ile internet kullanım sıklıkları ve internet kullanım amaçları. Eğitim Araştırmaları, 19, 1-14.
Akolaş, A. (2004). Bilişim sistemleri ve bilişim teknolojisinin küreselleşme olgusu ve girişimcilik üzerine yansımaları. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12, 29-43.
Aldemir, A. (2004). Öğretmen adaylarının bilgi okuryazarlığı düzeyleri üzerine bir araştırma: Sakarya üniversitesi örneği. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
Alexandria Proclamation (2005). Alexandria proclamation on information literacy and lifelong learning: Beacons of the information society. (Erişim: 10/01/2018), https://www.ifla.org/publications/beacons-of-theinformation-society-the-alexandria-proclamation-oninformation-literacy
Argon, T., Öztürk, Ç., & Kılıçaslan, H. (2008). Sınıf öğretmenliği öğretmen adaylarının bilgi okur-yazarlığı becerileri üzerine bir durum çalışması. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(2), 13-22.
Ateş, H., & Saraçoğlu, M. (2013). Fen bilgisi öğretmen adaylarının gözünden nükleer enerji. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(3), 175-193.
Bedük, A. T., & Balcılar, H. T. (2008). Türkiye'nin bilgi toplumu olma yolunda bilgi teknolojilerinden internetin kullanımı: Muş ilindeki internet kafe kullanıcılarının amaçları üzerinde bir araştırma. Selçuk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 9(16), 83-106.
Bozkurt, A. (2014). Ağ toplumu ve bilgi. Türk Kütüphaneciliği, 28(4), 510-525.
Bråten, I., Strømsø, H. I., & Britt, M. A. (2009). Trust matters: examining the role of source evaluation in students’ construction of meaning within and across multiple texts. Reading Research Quarterly, 44, 6-28.
Bråten, I., Strømsø, H. I., & Salmerón, L. (2011). Trust and mistrust when students read multiple information sources about climate change. Learning and Instruction, 21, 180- 192.
Değirmencioğlu, G. (2016). Dijitalleşme çağında gazeteciliğin geleceği ve inovasyon haberciliği. TRT Akademi, 1 (2), 590-606.
Demir, Ö., & Seferoğlu, S.S. (2016). Bilgi okuryazarlığı, internet bağımlılığı, sanal aylaklık ve çeşitli diğer değişkenlerin sanal zorbalık ile ilişkisinin incelenmesi. Online Journal of Technology Addiction & Cyberbullying, 3(1), 1-26.
Demiralay, R., & Karadeniz, Ş. (2010). Bilgi ve iletişim teknolojileri kullanımının, ilköğretim öğretmen adaylarının bilgi okuryazarlığı öz-yeterlik algılarına etkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 10(2), 819-851.
Dobrow, S. B. (2013). Rise of the Internet and the World Wide Web. Salem Press Encyclopedia. (Erişim: 10/01/2018), http://eds.a.ebscohost.com/eds/detail/detail?vid=5&sid= 77cf002f-a29b-447e-9b19- 10275dfed690%40sessionmgr4010&bdata=Jmxhbmc9d HI%3d#AN=89315939&db=ers
Dombaycı, M. A., & Ercan, O. (2017). Öğretmen adaylarının bilimsel okuryazarlık düzeyleri ve bilimsel araştırmaya yönelik tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17 (3), 1265-1284.
Geçer, A. (2014). Öğretmen adaylarının web ortamında bilgi arama-yorumlama stratejilerinin demografik değişkenlere göre incelenmesi. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 4(2), 1-20.
Horton, F. W. (2008). Understanding information literacy: A primer. (Erişim: 10/01/2018), http://akgul.bilkent.edu.tr/IFAP/UnderstandingInformation-Literacy-A-Primer.pdf
Karasar, N. (2014). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayınevi.
Kılıç, S. (2013). Örnekleme yöntemleri. Journal of Mood Disorders, 3(1), 44-50.
Kolstø, S. D. (2001). Scientific literacy for citizenship: tools for dealing with the science dimension of controversial socioscientific issues. Sci. Ed., 85, 291–310. http://dx.doi.org/10.1002/sce.1011
Korkut, E., & Akkoyunlu, B. (2008). Yabancı dil öğretmen adaylarının bilgi ve bilgisayar okuryazarlık özyeterlilikleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34, 178-188.
Lemke, C., & Brenner, W. (2015). Einführung in die wirtschaftsinformatik, band 1: verstehen des digitalen zeitalters, 11-51. Berlin, Heidelberg: Springer Verlag. (Erişim: 29/12/2017), http://www.springer.com/cda/content/document/cda_do wnloaddocument/9783662440643-c1.pdf?SGWID=0-0- 45-1486970-p176975505
Liang, J. C., & Tsai, C. C. (2009). The information commitments toward web information among medical students in Taiwan. Educational Technology and Society, 12(1), 162-172.
Murugesan, S. (2014). Succeeding as an IT Professional. IT Professional, 16(1), 2-4. http://dx.doi.org/10.1109/MITP.2013.103
Özbay, M., & Çelik, M. E. (2013). Türkçe öğretmeni adaylarının bilgi okuryazarlık düzeylerinin incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 1(4), 10-21.
Özdemir, N., & Çobanoğlu, E. O. (2008). Türkiye’de nükleer santrallerin kurulması ve nükleer enerji kullanımı konusundaki öğretmen adaylarının tutumları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34, 218-232.
Sayers, R. (2006). Principles of awareness-raising for information literacy: a case study. UNESCO Bangkok. (Erişim: 13.01.2018), http://unesdoc.unesco.org/images/0014/001476/147637e .pdf
Saylan, A. (2014). Fen bilgisi öğretmen adaylarının epistemolojik inançları; iklim değişikliği, nükleer enerji ve organ bağışı ve nakli hakkındaki bilgi düzeyleri ile bilgi kaynaklarına olan güvenleri arasındaki ilişkiler. Doktora Tezi. Ankara: Ortadoğu Teknik Üniversitesi.
Sürmeli, H., Duru, N., & Duru, R. (2017). Investigating teachers’ attitudes towards nuclear energy and nuclear power plants in terms of different variables. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 11 (1), 293-319. http://dx.doi.org/10.17522/balikesirnef.356156
Tekin, N., Aslan, O., & Yağız, D. (2016). Fen bilimleri öğretmen adaylarının bilimsel okuryazarlık düzeyleri ve eleştirel düşünme eğilimlerinin incelenmesi. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 23-50. http://dx.doi.org/10.17539/aej.76710
Ünal, F., & Er, H. (2015). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının bilgi okuryazarlığı düzeylerinin değerlendirilmesi, Journal of International Social Research, 8(41), 1059-1068.
Van den Bosch, A., Bogers, T., & De Kunder, M. (2016). Estimating search engine index size variability: a 9-year longitudinal study. Scientometrics, 16(2), 1-20. http://dx.doi.org/10.1007/s11192-016-1863-z
Whitfield, S. C., Rosa, E. A., Dan, A., & Dietz, T. (2009). The future of nuclear power: value orientations and risk perception. Risk Analysis: An International Journal, 29(3), 425-437. http://dx.doi.org/10.1111/j.1539- 6924.2008.01155.x
Yörükoğulları, E., Orhun, Ö., Topdemir, H. G., & İhsanoğlu, E. (2013). Bilim ve teknoloji tarihi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayını.