Davranışsal İktisadın Gelişimine Tarihsel Bir Bakış

İktisat, matematiğin en yoğun kullanıldığı sosyal bilimlerden birisidir. Matematiğin sosyal bilimlerde bu kadar fazla kullanılması günümüz iktisatçıları tarafından eleştirilmektedir. İktisadi teorileri açıklama gücü matematik aracılığıyla artarken sosyal bir bilim olan iktisatta, insanların gerçek davranışlarını açıklama gücü ise matematik ile azalmaktadır. Bu nedenle iktisat, matematiği bir amaç olarak değil bir araç olarak kullanması gerekmektedir. Ayrıca, iktisat insan davranışlarını daha gerçekçi bir şekilde açıklamak için psikoloji, sosyoloji, felsefe gibi disiplinlerden de faydalanması elzemdir. İktisattaki bu durumdan hareketle, günümüzde bireylerin ana akım iktisattaki gibi rasyonel olmayabileceği, sınırlı bir irade ve hesaplama gücüne sahip oldukları düşüncesi hâkim olmaya başlamıştır. Ana akım iktisadi düşüncedeki temel varsayımların gerçek dışı olduğu ve bunların daha gerçekçi olması için psikoloji ve iktisadı birleştiren iktisat alanı davranışsal iktisat olarak karşımıza çıkmaktadır. Çalışmada ise davranışsal iktisadın tarihsel gelişimi ele alınmıştır. Bu kapsamda iktisadın psikoloji ve matematik ile olan ilişkisiyle başlayan çalışmada birinci kuşak ve ikinci kuşak davranışsal iktisat tarihsel olarak incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Davranışsal İktisadın Tarihsel Gelişimi, Davranışsal İktisat, İktisat ve Psikoloji

THE HİSTORİCAL PERSPECTİVE ON THE DEVELOPMENT OF BEHAVİORAL ECONOMİCS

Economics is one of the social sciences where mathematics is extensively used. The heavy reliance on mathematics in the social sciences, however, has been criticized by contemporary economists. While the explanatory power of economic theories increases through mathematics, the ability of economics, a social science, to explain real human behaviors diminishes. Therefore, economics should utilize mathematics as a tool, not a purpose. Furthermore, economics must draw from disciplines such as psychology, sociology, and philosophy to explain human behaviors in a more realistic manner. Based on this state of economics, the prevailing notion today is that individuals may not be as rational as mainstream economics assumes, and they may possess limited willpower and computational abilities. The fundamental assumptions in mainstream economic thought are considered unrealistic, and, to make them more realistic, the field of behavioral economics, which combines psychology and economics, has emerged. In this study, the historical development of behavioral economics is explored. Within this scope, the study begins with the relationship between economics, psychology, and mathematics. It provides a historical analysis of first-generation and second-generation behavioral economics.

Keywords:

Behavioral Economics, The History of Behavioral Economics, Economics and Psychology.,

PDF

___

Acar, G. T. (2016). İktisadı değiştirmek: Neoklasik iktisada eleştirel bir yaklaşım (K. Koçak, Ed.; 1-12064). İletişim.
Ackerman, F. (2002). Still dead after all these years: İnterpreting the failure of general equilibrium theory. Journal of Economic Methodology, 9(2), 119-139. https://doi.org/10.1080/13501780210137083
Akdere, Ç., & Büyükboyacı, M. (2015). Davranışsal İktisat ve Sınırlı Rasyonellik Varsayımı. İçinde İktisatta Davranışsal Yaklaşımlar. İmge Kitabevi.
Akerlof, G. A. (2002). Behavioral Macroeconomics and Macroeconomic Behavior. American Economic Review, 92(3), 411-433. https://doi.org/10.1257/00028280260136192
Ariely, D. (2010). Predictably irrational: The hidden forces that shape our decisions. Math Comput Educ, 44(1), 68.
Ashraf, N., Camerer, C. F., & Loewenstein, G. (2005). Adam Smith, Behavioral Economist. Journal of Economic Perspectives, 19(3), 131-145. https://doi.org/10.1257/089533005774357897
Augier, M., & March, J. G. (2002). A model scholar: Herbert A. Simon (1916–2001). Journal of Economic Behavior & Organization, 49(1), 1-17. https://doi.org/10.1016/S0167-2681(02)00055-0
Bao, H. X. H., & Robinson, G. M. (2022). Behavioural land use policy studies: Past, present, and future. Land Use Policy, 115, 106013. https://doi.org/10.1016/j.landusepol.2022.106013
Barberis, N. C. (2013). Thirty Years of Prospect Theory in Economics: A Review and Assessment. Journal of Economic Perspectives, 27(1), 173-196. https://doi.org/10.1257/jep.27.1.173
Camerer, C. (1999). Behavioral economics: Reunifying psychology and economics. Proceedings of the National Academy of Sciences, 96(19), 10575-10577. https://doi.org/10.1073/pnas.96.19.10575
Camerer, C. F. (2014). Behavioral economics. Current Biology, 24(18), R867-R871. https://doi.org/10.1016/j.cub.2014.07.040
Camerer, C. F., & Loewenstein, G. (2004). Behavioral economics: Past, present, future. Advances in behavioral economics, 1, 3-51.
Çakır, N. (1994). İktisatta Ortodoksinin Kökenleri Üzerine. İktisat Dergisi, 348, 74-79.
DeAngelo, G., & McCannon, B. C. (2022). Behavioral economics and public choice: Introduction to a special issue. Public Choice, 191(3), 285-292. https://doi.org/10.1007/s11127-021-00930-w
Demir, Ö. (2013). Akıl ve çıkar: Davranışsal iktisat açısından rasyonel olmanın rasyonelliği. Sentez Yayıncılık.
Dow, S. (2006). The use of mathematics in economics. Voprosy Economiki, 7.
Earl, P. E. (1990). Economics and psychology: A survey. The Economic Journal, 100(402), 718-755.
Frenkel, S., Heller, Y., & Teper, R. (2018). The Endowment Effect as Blessing. International Economic Review, 59(3), 1159-1186. https://doi.org/10.1111/iere.12300
Heukelom, F. (2014). Behavioral economics: A history. Cambridge University Press.
Hosseini, H. (2003). The arrival of behavioral economics: From Michigan, or the Carnegie School in the 1950s and the early 1960s? The Journal of Socio-Economics, 32(4), 391-409. https://doi.org/10.1016/S1053-5357(03)00048-9
Hosseini, H. (2011). George Katona: A founding father of old behavioral economics. The Journal of Socio-Economics, 40(6), 977-984. https://doi.org/10.1016/j.socec.2011.04.002
Kahneman, D., & Tversky, A. (1979). Prospect Theory: An Analysis of Decision under Risk. Econometrica, 47(2), 263-291. https://doi.org/10.2307/1914185
Katona, G. (1953). Rational behavior and economic behavior. Psychological review, 60(5), 307.
Kırmızıaltın, E. (2017). İktisat ve Rasyonalite: K. Marx, WS Jevons ve TB Veblen’de Rasyonalite, İnsan, Teori, Ankara: Heretik Basın Yayın.
Kırmızıaltın, E. (2018). Davranışsal İktisat. İçinde İktisat Sosyolojisi (der. Ahmet Arif Eren ve Eren Kırmızıaltın) içinde, Heretik: Ankara.
Kırmızıaltın, E. (2021). Davranışsal İktisat. Heretik Yayıncılık.
Littman, D., Sherman, S. E., Troxel, A. B., & Stevens, E. R. (2022). Behavioral Economics and Tobacco Control: Current Practices and Future Opportunities. International Journal of Environmental Research and Public Health, 19(13), Article 13. https://doi.org/10.3390/ijerph19138174
Loewenstein, G., Rick, S., & Cohen, J. D. (2008). Neuroeconomics. Annu. Rev. Psychol., 59, 647-672.
Maas, H. (1999). Mechanical rationality: Jevons and the making of economic man. Studies in History and Philosophy of Science Part A, 30(4), 587-619.
McSweeney, L. W. (2010). Introduction to A Behavioral Model of Rational Choice. Competition Policy International, 6(1), 239-240.
Ruben, E. B. (2011). İktisadın unuttuğu insan. Bağlam.
Ruben, E., & Dumludağ, D. (2015). İktisat ve Psikoloji. İçinde İktisatta Davranışsal Yaklaşımlar. İmge Kitabevi.
Sent, E.-M. (2004). Behavioral Economics: How Psychology Made Its (Limited) Way Back into Economics.
History of Political Economy, 36(4), 735-760. https://muse.jhu.edu/pub/4/article/178098
Siegel, R., Gordon, K., & Dynan, L. (2021). Behavioral Economics: A Primer and Applications to the UN Sustainable Development Goal of Good Health and Well-Being. Reports, 4(2), Article 2. https://doi.org/10.3390/reports4020016
Simon, H. A. (1955). A behavioral model of rational choice. The quarterly journal of economics, 99-118.
Simon, H. A. (1986). Rationality in Psychology and Economics. The Journal of Business, 59(4), S209-S224. https://www.jstor.org/stable/2352757
Thaler, R. H. (2016). Behavioral Economics: Past, Present, and Future. American Economic Review, 106(7), 1577-1600. https://doi.org/10.1257/aer.106.7.1577
Thaler, R., & Sunstein, C. R. (2017). Dürtme (İ. Şener, Ed.; E. Günsel, Çev.; 5.Baskı). Pegasus Yayınları.
Ulaş, S. E., & Güçlü, A. B. (2002). Felsefe sözlüğü. Bilim ve Sanat.
Watson, J. B., & Rayner, R. (1920). Conditioned emotional reactions. Journal of experimental psychology, 3(1), 1.
Weirich, Paul. (2004). Economic Rationality. İçinde A. R. Mele & P. Rawling (Ed.), The Oxford Handbook of Rationality (s. 0). Oxford University Press. https://doi.org/10.1093/oxfordhb/9780195145397.003.0020