Muhammet Emin Ünal

İBN HALDUN’DA DEVLET VE SOSYAL DÜZENİN ZORUNLULUĞU

Sosyal düzenin sağlanmasında devlet ve devletin önemi meselesi insan fikrinin özellikle de İbn Haldun’un öncülerinden biri sayıldığı, Yunan/Grek düşüncesinin tâbi’i olan İslamî düşüncede en önemli meseleler içinde yer alır. Asırlar boyunca süren Müslüman Arap toplumunun durumu toplumsal ve siyasi hayatının değişimi üzerinde İbn Haldun etraflıca düşünmüştür. Bu durum onun bazısı çok büyük öneme sahip kanunları çıkarmasını sağlamıştır. Bu sebeple bu konuda Müslüman düşünürler olsun ya da olmasın, onların birçoğundan etkilenmiş olmasına rağmen Mukaddimemüellifini diğerlerinden ayıran bu konuyla alakalı katkılarını göstereceğiz. Özellikle de kendisinden önce gelmiş olan filozofların sıklıkla dile getirdikleri “insan tabiatı itibariyle medenidir” şeklindeki meşhur sözleri çerçevesinde konuyla alakalı katkılarını ele alacağız.

Anahtar Kelimeler:

İbn Haldun, Mukaddime

Participation of Ottoman Balkan Vassal Troops to the Siege of Neuhäusel in Andrea Höltzel’s Relatione (1664)

The Ottoman vassal states, which can be regarded as a rather general projection of the Ottoman Rumeli, bore certain economic and military responsibilities vis-a-vis the administration in Istanbul. The most important of these military accountabilities was doubtlessly the obligation to contribute to Ottoman campaigns with their troops. The manuscript hereby subjected to examination is a relatively neglected report, preserved in the Jagiellon Library in Cracow. It gives a snapshot of this phenomenon as it was reflected in Köprülü Fazıl Ahmed Pasha’s campaign against the Austrian Habsburgs in 1663. The author of the work, a certain Andrea Höltzel - working in service of the Habsburgs - makes a detailed observation of the arrival of Wallachian, Moldavian and Crimean Tatar troops at the Ottoman camp that was set up to be- siege Neuhäusel. The related excerpts from the manuscript, which are presented with their transcription and Turkish translation, also provide information related to the composition of the Ottoman army in general.

Keywords:

Ottoman army, the Habsburgs, Neuhäusel, Military intelligence, Military history, Crimean Khanate Tatars, Wallachia-Moldavia,

PDF

___

KAYNAKÇAAhmed Abdessalem Ibn Khaldoun Presse Universitaire de Fransa 1983İbn Haldun, el-Mukaddime, ed-Dâru’t-Tunusiyye, el-Müessesetü’l-Vataniyye li’l-Kitab, el-Cezâir 1981Ebu Yareb el-Marzuki, el-İctimâ’u’n-Nazari el-Halduni, ve’t-Tarihi’l-Arabi el-Muasır, ed-Daru’l-Arabiyyeti li’l-kitabi, Libya, Tunus, 1983Abdülaziz İzzet, Tetavvuru’l-Müctema’i’l-Beşerî İnde İbn Haldun fi Dav’i’l-Buhûsi’l-İctimâ’iyyeti’l-Hadîse, A’mâlu Mihricân Abn Haldun, el-Mun’akidu bi’l-Kâhire min 2 ilâ 6 Yenâyır 1962. El-Merkezü’l-Kavmî li’l-Buhûsi’l-İctimâ’iyyeti ve’l-Cinâiyyeti, Kahire, Mısır, 1962Abdülkadir Cağlul, el-İşkaliyyâtü’t-Tarihiyyeti fî İlmi’l-İctimâ’i’s-Siyâsi İnde İbn Haldun, Tercümetü Faysal Abbas, Dârü’l-Hadâse, Beyrut, Lübnan 1980Muhammed Abid el-Cabiri, Nahnu ve’t-Turâs, Kırâatün Muasıratün fî Turâsine’l-Felsefî, el-Merkezü’s-Sekâfiyyi’l-Arabî ed-Dâru’l-Beydâ, el-Mağrip, 1986Abdullah Şarît, el-Fikrü’l-Ahlâkî İnde İbn Haldun, eş-Şirketü’l-Vataniyye li’n-Neşri ve’t-Tevzî’i, Cezayir, 1981Abdülaziz İzzet, Tetavvuru’l-Müctema’i’l-Beşerî İnde İbn Haldun fi Dav’i’l-Buhûsi’l-İctimâ’iyyeti’l-HadîseAhmed Abdüsselam, Dirâsâtü’l-Mustalahi’s-Siyâseti İnde’l-Arabi, eş-Şirketü’t-Tunisiyye li’t-Tevzî’i, 1985Platon le Banquet İdees Gallimard France 1973Ali Abdülvahid Vâfî, İbn Haldun Evvelu Müessisin li-İlmi’l-İctimâ’, A’mâlu Mihrican İbn HaldunCharles Patroworth, ed-Devletu ve’s-Sultatu fi’l-Fikri’s-Siyâsiyi’l-Arabî, fi’l-Ümmeti ve’d-Devleti ve’l-İndimâci fi’l-Vatani’l-Arabi, Merkezü Dirâsât el-Vahdetü’l-Arabiyyeti, Lübnan, Mây 1989Muhammed Abdülmunim Nur, İbn Haldun ke-Müfekkiri İctimâ’î Arabî, A’mâlu Mihrican İbn Haldun, KahireMuhammed Aziz el-Habbabî, İbn Haldun Muasıran, Tercümetü Fatıma el-Câmi’î el-Habbâbî, Dârü’l-Hadâseti’t-Tıbâ’a, Beyrut, Lübnan, 1985Marcel Gauche, Aslu’l-Unfi ve’d-Devleti, Ta’rib ve Takdim alâ Harbin, Fatıma el-Câmi’î el-Habbâbî, Dârü’l-Hadâseti’t-Tıbâ’a, Beyrut, Lübnan, 1985