BATI SİNEMASINDA TÜRK İMAJI YANSIMASI: "11 EYLÜL 1683 (11 SETTEMBRE 1683)" FİLMİ ÖRNEĞİ

Köprülüler Dönemi itibarıyla yakaladığı düzen ve istikrarın devamında tekrardan eski kudretine dönme arzusu taşıyan Osmanlı Devleti’nde bu hedef için en önemli harekâtlardan biri, Temmuz 1683-Eylül 1683 tarihleri arasında gerçekleşen ve XVII. yüzyılın en önemli kuşatma savaşlarından biri olan II. Viyana Kuşatması’dır. Kuşatma, gerçekleştiği şartlar ve sonrasında meydana gelen diplomatik ve siyasal sonuçlarıyla Osmanlı Devleti’nin Avrupa ile ilişkileri açısından önemli kırılma anlarından biridir. Savaş sonrası süreçte devletin daha önce karşılaşmadığı derecede büyük toprak kayıpları yaşamaya başlaması teknolojik, ekonomik, siyasal ve askerî açıdan gittikçe Avrupa’nın gerisinde kalınan bir dönemin başlangıcı olmuştur. 2012 yılında Polonya ile İtalya’nın ortak yapımı olan ve Renzo Martinelli’nin yönetmenliğinde izleyiciyle buluşan “11 Eylül 1683 (11 Settembre 1683)” filmi II. Viyana Kuşatması’nın sebepleri ve savaşı aktarması bakımından önemli bir filmdir. Filmde savaşın seyrini etkileyen olayların aktarılmasının yanında kahraman özelinde Marco d'Aviano, Merzifonlu Kara Mustafa Paşa ve III. Jan Sobieski gibi tarihsel şahsiyetlerin üzerinde durulmuştur. Aynı zamanda tarihsel ve kültürel bakımdan bir Türk imajı çizilmiştir. Çalışmada, Osmanlı Devleti’nin gerçekleştirmiş olduğu II. Viyana Kuşatması, kavramsal olarak imaj, Türk imajı ve sinemaya yansımaları ile “11 Eylül 1683” filmi özelinde Batı sinemasındaki Türk imajının yansımaları incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

II. Viyana Kuşatması, İmaj, Tarihsel Film

REFLECTON OF TURKISH IMAGE IN WESTERN CINEMA: THE CASE OF THE MOVIE “THE DAY OF THE SIEGE”

Keywords:

II. Viyana Kuşatması, İmaj, Tarihsel Film,

PDF

___

ALARSLAN BURCU, “Türk İmajının Görsel Yansımaları”, Dünyada Türk İmgesi, (Ed. Özlem Kumrular), Kitap Yayınevi, İstanbul, 2005.
ÇİÇEK Kemal, “II. Viyana Kuşatması ve Avrupa’dan Dönüş (1683 – 1703)”, Türkler Ansiklopedisi, c. 9, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara, 2002, ss. 746-764.
ÇOLAK Mustafa, “XVI. ve XVII. Yüzyıllarda Orta Avrupa’da Türk İmajı ve II. Viyana Kuşatması ile Kazandığı Boyut”, Merzifonlu Kara Mustafa Paşa Uluslararası Sempozyumu, 8-11 Haziran, Amasya, 2000, yay. haz. Zeki Dilek vd., Ankara, 2001, ss. 265-272.
DANİŞMEND Hami İsmail, İzahlı Osmanlı Tarihi Kronolojisi, c. 3, Doğu Kütüphanesi, İstanbul, 2011.
DORSAY Atilla, Sinema ve Çağımız, Remzi Kitabevi, İstanbul, 2003.
FAROQHİ Suraiya, Türkiye Tarihi 1603-1839, çev. Fethi Aytuna, Kitap Yayınevi, İstanbul, 2016.
GÜLTEKİN Bilgehan, “Türkiye'nin Uluslararası İmajında Yükselen Değerler ve Eğilimler”, Selçuk İletişim, c. 4, sy. 1, 2013, ss. 126-140.
GÜRAL Ufuk, Sinema Tarihi, Detay Yayıncılık, İstanbul, 2013.
HAMMER von Joseph, Osmanlı İmparatorluğu Tarihi, (Ed. Mustafa Güçlükol), c. 2, İlgi Kültür Sanat Yayıncılık, İstanbul, 2014.
HEROLD Rubina Möhring, Türk Viyana, çev. Müjdat Kayayerli, Akçağ Yayınları, Ankara, 2007.
İNALCIK Halil, Devlet-i ‘Aliyye Osmanlı İmparatorluğu Üzerine Araştırmalar-III, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul, 2020.
İRİ Mustafa, “Hayali Cemaatin Hareketli Resimdeki Ha(ya)li: Ulusçuluk ve Sinema”, Sinema Araştırmaları: Kuramlar, Kavramlar, Yaklaşımlar (Ed. Murat İri), Derin Yayınları, İstanbul, 2011, ss. 287-296.
JORGA Nicolae, Osmanlı İmparatorluğu Tarihi, c. 4, yay. haz. Erhan Afyoncu, Yeditepe Yayınevi, İstanbul, 2005.
KANTEMİR Dimitri, Osmanlı İmparatorluğu’nun Yükseliş ve Çöküş Tarihi, c. 2, çev. Özdemir Çobanoğlu, Cumhuriyet Kitapları, İstanbul, 1998.
KOCADORU Yüksel, “1683 Sonrası Avusturya Edebiyatında Türkiye ve Türkler”, Merzifonlu Kara Mustafa Paşa Uluslararası Sempozyumu, 8-11 Haziran, Amasya, 2000, yay. haz. Zeki Dilek vd., Ankara, 2001, ss. 241-247.
KRETSCHMAYR Heinrich, Viyana Kapısında Türkler, çev. Lara Nişel, Tarihçi Kitabevi, İstanbul, 2018.
KÜÇÜKAŞÇI Sabri Mustafa, “İstanbul’daki Mukaddes Emanetler”, Antik Çağ’dan XXI. Yüzyıla Büyük İstanbul Tarihi (Ed. Coşkun Yılmaz), c. 5, İ.B.B. Kültür A.Ş., İstanbul, 2015, ss. 402-415.
MAKAL Oğuz, Sinemada Tarihin Görüntüsü, Beykent Üniversitesi Yayınevi, İstanbul, 2010.
MCKAY Derek ve SCOTT M. H., Büyük Devletlerin Yükselişi 1648-1815, çev. Eşref Bengi Özbilen, Dergah Yayınları, İstanbul, 2011.
MILLAR Simon, Viyana 1683, çev. Eşref B. Özbilen, İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul, 2015.
ÖZGÜÇ Agah, Başlangıcından Bugüne Türk Sinemasında İlkler, Yılmaz Yayınları, İstanbul, 1990.
ÖZSÜER Esra, Türkokratia, Kronik Kitap, İstanbul, 2018.
ÖZTAŞ Sezai., “Tarih-Sinema İlişkisi ve Sinema Filmlerinin Tarih Derslerinde Kullanımının Önemi”, Cumhuriyet Döneminde Türkiye’de Tarihçilik ve Tarih Yayıncılığı Sempozyumu Bildiriler, (Ed. Mehmet Öz), Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 2011, ss. 797-807.
ÖZTAŞ Sezai ve ÇAPRAZ Hüseyin Şevket Çağatay, “Macaristan Lise Tarih Ders Kitaplarında Türk İmajı”, Dünyada Türk İmajı, (Ed. Ahmet Şimşek), Pegem Akademi, İstanbul, 2018, ss. 361-372.
PETRISCH Ernest, “Avusturya’nın Bakış Açısından Kara Mustafa Paşa”, Merzifonlu Kara Mustafa Paşa Uluslararası Sempozyumu, 8-11 Haziran, Amasya, 2000, yay. haz. Zeki Dilek vd., Ankara, 2001, ss. 91-99.
SANDER Oral, Siyasi Tarih İlkçağlardan 1918’e, İmge Kitabevi, Ankara, 2003.
SCOGNAMILLO Giovanni, Batı Sinemasında Türkiye ve Türkler, İnkılâp Kitabevi, İstanbul, 1996.
TURAN Şerafettin, Türkiye-İtalya İlişkileri I: Selçuklular’dan Bizans’ın Sona Erişine, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara, 2000.
TEKSOY Rekin, Sinema Tarihi, c. 1, Oğlak Yayıncılık, İstanbul, 2009.
UZUNÇARŞILI Hakkı İsmail, Osmanlı Tarihi, c. 4, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 2001.
YERDELEN Karagöz Betül, “Uluslararası İlişkilerde İmaj Kavramı ve Batı Nostaljisinde Bir Aksaklık Olarak Türk İmajı”, Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi, c. 35, s. 35, 2017, ss. 43-63.
YUM Şule, (2002). Mehter Musikisi. Antik Dekor Dergisi, sy. 69, 2002, ss. 102-108.
ZİNKEİSEN Wilhelm Johann, Osmanlı İmparatorluğu Tarihi, çev. Nilüfer Epçeli, c. 5, Yeditepe Yayınevi, İstanbul, 2011.
DİYANET İŞLERİ BAŞKANLIĞI, Kur’an-ı Kerim Tefsiri, https://kuran.diyanet.gov.tr/tefsir/M%C3%A2ide-suresi/759/90-91-ayet-tefsiri, (Erişim Tarihi: 20.01.2023).
TÜRK DİL KURUMU, “İmaj” Güncel Türkçe Sözlük, https://sozluk.gov.tr, (Erişim Tarihi: 21.06.2022).