Toplumsal cinsiyetin ana akımlaştırılması ve toplumsal cinsiyete duyarlı bütçeleme

Toplumsal cinsiyetin ana akımlaştırılması, toplumsal cinsiyet eşitliği perspektifinin bütün ana akım politikaların planlama, yapım ve uygulama süreçlerine dahil edilmesi ve politika döngülerinin her aşamasında toplumsal cinsiyete duyarlı izleme, ölçme ve değerlendirme yapılmasıdır. Ana akımlaştırılma, fırsat eşitliği ve pozitif eylem gibi bir toplumsal cinsiyet eşitliği politikasıdır. Ancak ayırıcı özelliği kadınların mevcut sistemin içerisine daha çok dahil edilmesini veya kadınlara özel politikaların uygulanmasını değil, ana akım politikaların dönüştürülmesini amaçlamasıdır. Ana akımlaştırılmanın en önemli araçlarından biri, ana akım politikaların toplumsal cinsiyet eşitliği perspektifinden dönüştürülebilmesi için kaynak tahsis edilmesini, kaynakların toplumsal cinsiyet eşitsizliğini azaltacak biçimde paylaştırılmasını ve tahsis edilen miktarların ne kadarının harcandığının izlenmesini sağlayan toplumsal cinsiyete duyarlı bütçelemedir. Çalışmanın amacı, toplumsal cinsiyetin ana akımlaştırılmasının ve bunun bir aracı olan toplumsal cinsiyete duyarlı bütçelemenin birbirlerine göre nasıl konumlandığının değerlendirilmesidir. Ana akımlaştırılmanın daha önce kamu politikaları içerisinde yer bulmuş diğer toplumsal cinsiyet eşitliği politikalarına indirgenmeden ve teknokratik bakımdan araçsallaştırılmadan uygulanması gerektiği; toplumsal cinsiyete duyarlı bütçelemenin ancak bir aracı olduğu toplumsal cinsiyetin ana akımlaştırılması çerçevesinde uygulandığında ana akımlaştırmanın-esas amacı olan ana akım politikaların dönüştürülmesine yardımcı olabileceği savunulmuştur.

Gender mainstreaming and gender sensitive budgeting

Gender mainstreaming is integrating a gender equality perspective in the planning, making and implementation processes of all mainstream policies, and making gender sensitive monitoring, measurement and analysis at every stage of policy cycles. Mainstreaming is a gender equality policy like equality of opportunity and positive action. Yet mainstreaming aims to transform mainstream poli- cies rather than integrating more women in the existing system or implementing policies targeting specifically women. One of the most important tools of gender mainstreaming is gender sensitive budgeting which ensures resource allocation for the transformation of mainstre- am policies from a gender equality perspective, further division of those resources such that gender inequality would be mitigated, and monitoring how much of the allocated resources are spent. It is argued that first, in implementation, mainstreaming should not be reduced to a technocratic instrument or to other gender equality policies that have been adopted earlier. Second, gender sensitive budgeting can help with the transformation of mainstream policies only when it is implemented as a tool of mainstreaming.

PDF

___

Akdoğan, A. (2011). Kamu Maliyesi. Ankara: Gazi.
Altuğ, F. (1999). Kamu Bütçesi. Bursa:Ezgi. Avrupa Konseyi. (2004). “Gender Mainstreaming”. Directorate General of Human Rights. Strasbo- urg. http://www.coe.int/t/dghl/standardsetting/ equality/03themes/gender-mainstreaming/EG_S_ MS_98_2_rev_en.pdf
Avrupa Konseyi. (2005). “Gender Budgeting”. Di- rectorate General of Human Rights. Strasbo- urg. http://www.coe.int/t/dghl/standardsetting/ equality/03themes/gender-mainstreaming/EG-S- GB%282004%29RAPFIN_en.pdf
Bacchi, C., Eveline, J. (2003). “Mainstreaming and Neoliberalism: A Contested Relationship”. Policy and Society: Journal of Public, Foreign and Global Policy, 22 (2), 98-118. http://dx.doi.org/10.1016/ S1449-4035(03)70021-6
Benschop, Y., Verloo, M. (2006). “Sisyphus’ Sis- ters: Can Gender Mainstreaming Escape the Genderedness of Organizations?” Journal of Gender Studies, 15 (1), 19-33. http://dx.doi. org/10.1080/09589230500486884
Beveridge, F., Nott, S., Stephan, K. (2000). “Main- streaming and the engendering of policy- making: a means to an end?”. Journal of Euro- pean Public Policy, 7 (3), 385-405. http://dx.doi. org/10.1080/13501760050086099
Çelik, Ö. (2012). “Kadınların İnsan Hakları Hareketi”. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14 (1), 149-170.
Daly, M. (2005). “Gender Mainstreaming in Theory and Practice”. Social Politics, 12 (3), 433-450. http:// dx.doi.org/10.1093/sp/jxi023
Elson, D. (2003). “Gender Mainstreaming and Gender Budgeting”. Gender Equality and Europe’s Future için sunulmuş bildiri, Brussels. http://ec.europa. eu/education/programmes/llp/jm/more/confgen- der03/elson.pdf
Elson, D. (1998). “Integrating Gender Issues into National Budgetary Policies and Procedures: Some Policy Options”. Journal of International Development, 10, 929-941. http://dx.doi.org/10.1002/(SICI)1099- 1328(1998110)10:7_____929::AID-JID563>3.3.CO;2-X
Elson, D., Çağatay, N. (2000). “The Social Content of Macroeconomic Policies”. World Development, 28 (7), 1347-1364. http://dx.doi.org/10.1016/S0305- 750X(00)00021-8
Enrίquez, C. R., Elson, D. (2012). “Taxing for Gendered Economic Justice”. Society for International Development, 55 (3), 299-304. http://dx.doi. org/10.1057/dev.2012.31
Eveline, J., Bacchi, C. (2005). “What are We Main- streaming when We Mainstream Gender?”. International Journal of Feminist Politics, 7 (4), 496-512. http://dx.doi.org/10.1080/14616740500284417
Eveline, J., Bacchi, C., Binns, J. (2009). “Gender Main- streaming versus Diversity Mainstreaming: Methodology as Emancipatory Politics”. Gender, Work and Organization, 16 (2), 198-216. http://dx.doi. org/10.1111/j.1468-0432.2008.00427.x
Işık, A., Işık, H. (2009). “Sosyal Eşitsizliklerin Giderilmesinde Bir Çözüm Önerisi: Cinsiyet Esaslı Bütçeleme”. İstanbul Üniversitesi Sosyal Siyaset Konferansları, 57, 168-211. http://journals. istanbul.edu.tr/tr/index.php/sosyalsiyaset/article/ view/41/43
Jahan, R. (1995). The Elusive Agenda: Mainstreaming Women in Development. London: Zed.
Klatzer, E., Schratzenstaller, M., Buchinger, B., Schaffer, N. (2010). “Gender Budgeting in the Constitution – A Look at Formal and Real Conditions in Aust- ria”. Internationale Politik und Gesellschaft, 2, 48-64. http://femtech.blaugrau.at/fileadmin/downloads/ Wissen/Literatur/10_Geld_regiert_die_Welt/Gen- der_Budgeting_in_the_Constitution.pdf
Klatzer, E. (2011). “Yerelde Cinsiyete Duyarlı Bütçeleme Kılavuzu”. TESEV Raporu. İstanbul: TESEV. http://www.aciktoplumvakfi.org.tr/pdf/cdb.pdf
Meriç, M. (2007). “Feminizme Mali Bakış (Cinsiyete Duyarlı Bütçeleme)”. Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar, 44 (509), 58-67. http://www.ekonomiky- orumlar.com.tr/dergiler/makaleler/509/Sayi_509_ Makale_05.pdf
Moser, C., Moser, A. (2005). “Gender Mainstreaming since Beijing: A Review of Success and Limitations in International Institutions”. Gender and Develop- ment, 13 (2), 11-22. http://dx.doi.org/10.1080/1355 2070512331332283
Mósesdóttir, L., Erlingsdóttir, R. G. (2005). “Gender Mainstreaming as a Political and Policy Project”. International Feminist Journal of Politics, 7 (4), 513-531. http://dx.doi.org/10.1080/14616740500284474
Rees, T. (1998). Mainstreaming Equality in the Europe- an Union. London: Routledge.
Rees, T. (2005). “Reflections on the Uneven Development of Gender Mainstreaming in Europe”. International Feminist Journal of Politcs, 7 (4), 555-574. http://dx.doi.org/10.1080/14616740500284532
Rubin, M. M., Bartle, J. R. (2005). “Integrating Gender into Government Budgets: A New Perspective”. Pub- lic Administration Review, 65 (3), 259-272. http:// dx.doi.org/10.1111/j.1540-6210.2005.00452.x
Sharp, R., Broomhill, R. (2002). “Budgeting for Equality: The Australian Experience”. Feminist Economic, 8 (1), 25-47. http://dx.doi. org/10.1080/1354500110110029
Sodani, P.R., Sharma, S. (2008). “Gender Responsive Budgeting”, Journal of Health Management, 10 (2), 227-240. http://dx.doi. org/10.1177/097206340801000205
Squires, J. (2005). “Is Mainstreaming Transformative? Theorizing Mainstreaming in the Context of Diversity and Deliberation”. Social Politics, 12(3), 366- 388. http://dx.doi.org/10.1093/sp/jxi020
T.C. Maliye Bakanlığı Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü, http://www.bumko.gov.tr/TR,41/but- ce-hazirlama-sureci.html
Tüğen, Kamil ve Ahmet Özen (2008). “Cinsiyete Duyarlı Bütçeleme Anlayışı”. Maliye, 154, 1-11. http://212.174.133.188/calismalar/maliye_dergisi/ yayinlar/md/154/1.Kamiltuden.Ahmetozen.pdf
Valodia, I. (2009). “Gender, Poverty and Taxation. An Overview of a Multi-Country Study of Gender and Taxation”. Agenda, 23 (18), 137-147. http://dx.doi. org/10.1080/10130950.2009.9676262
Verloo, M. (2005). “Displacement and Empowerment: Reflections on the Concept and Practice of the Council of Europe Approach to Gender Mainstre- aming and Gender Equality”. Social Politics, 12 (3), 344-365. http://dx.doi.org/10.1093/sp/jxi019
Walby, S. (2005a). “Gender Mainstreaming: Productive Tensions in Theory and Practice”. Social Politics, 12 (3), 321-343. http://dx.doi.org/10.1093/sp/ jxi018
Walby, S. (2005b). “Comparative Gender Mainstre- aming in a Global Era”. International Feminist Journal of Politics, 7 (4), 453-470. http://dx.doi. org/10.1080/14616740500284383
Woodward, A. (2003). “European Gender Mainstreaming: Promises and Pitfalls of Transformative Policy” Review of Policy Research, 20 (1), 65-88. http:// dx.doi.org/10.1111/1541-1338.00005
Yereli, A. B. (2003). Ekonomik Özgürlükler ve Türkiye’de Devlet-Birey İlişkisi. Ankara: Gazi.