Postmodern Öğreti ve Bir Postmodern Roman Çözümlemesi: Kara Kitap/Orhan Pamuk

20. yüzyıl başlarında roman estetiği, geleneksel (yansıtmacı) roman estetiğinden farklılıklar gösterir. Biçim, kurgu, imge, anlatı teknikleri ve zaman algısı konusunda. İletişim, bilişim ve ulaşım teknolojilerindeki gelişmeler insanların yaşam biçimlerini ve dünyayı algılama tarzlarını değiştirir. Eski ile yeni, sıradan ile olağanüstü, madde ile metafizik, gerçek ile kurmaca, yüce ile çıkarın birbirinin içine geçtiği değerler çatışmasında, elitizmin yanında popülizm de onay görür. Çeşitli tartışma ve eleştirilere yol açsa da yeni düşünce ve yaşam tarzı, postmodernizm, topluma yerleşir. İlk kez 1960’lı yıllarda Amerika’da dillendirilen postmodern edebiyat terimi, bir yeni edebiyat estetiği olarak üstkurmaca (metafiction) sözcüğüyle karşılanır. Seçkinci edebiyat ile eğlencelik (trival) edebiyat arasındaki uçurumu kapatan postmodern yazar, sanatı bir oyun olarak kullanır, mutlak doğruları ve meta anlatıları sarsar. Temel felsefesinde yer alan çoğulculuk, farklılıklara hoşgörüyle bakma, onun varlığını kabul etme gibi demokratik bir açılımı pekiştirir. Türk romanında, Oğuz Atay’ın Tutunamayanlar’ı ile başlayan köklü değişim, 1990’lı yıllardan sonra Orhan Pamuk’un Kara Kitap’ı ile postmodern çizgide gelişir. Bu nedenle adı geçen roman, inceleme konusu olmuştur.

Postmodern Training and an Analyzing of the Postmodern Novel: Kara Kitap/ By Orhan Pamuk

At the beginning of 20. century, novel esthetics shows differences from traditional (reflectional) novel esthetics in respect of form, editing, image, narration, technigues and time perception. Developments in communication, data processing and transport technologies effect the life styles as well as perception styles of human beings. Beside elitism, populism also obtains approval within the confliction between old and new, ordinary and extraordinary, material and metaphysics, reality and fiction, noble and judgements in which interests are coincide. Although it leads some discussions and criticism, the new life and thinking style postmodernism, establishes in the society. The postmodern literature term said orginally in United States in 1960’s corresponds the word of “meta fiction” as a new literature esthetics. The postmodern writer who removes the rift between elitical literature and trival literature, plays the literature as a game and shakes the absolute trues and meta narrations. Pluralism in its basic philosphy consolidates the a democratic declination like approaching differences by tolerating and by accepting its existance. The deep-seated change started with “Tutunamayanlar” by Oğuz Atay in Turkish literature develops in the postmodern line with “Kara Kitap” by Orhan Pamuk after 1990’s. Therefore, the said novel has become the subject of study.

PDF

___

Adorno, Theodor. W. (2004). Edebiyat Yazıları. Metis Yayınları: İstanbul.
Akerson, Fatma Erkmen. Kara Kitap Üzerine Bir Yorum Denemesi, Kara Kitap Üzerine Yazılar(derleyen: Nükhet Esen), Can Yayınları: İstanbul, 79-86.
Aktaş, Şerif. (2000). Roman Sanatı ve Roman İncelemesine Giriş. Akçağ Yayınları: Ankara.
Aktulum, Kubilay. (2000). Metinlerarası İlişkiler. Öteki Yayınevi: Ankara.
Atakay, Kemal. (1992). Kara Kitap’ın Sırrı, Kara Kitap Üzerine Yazılar (derleyen: Nükhet Esen), Can Yayınları: İstanbul, 54-65.
Aytaç, Gürsel. (1999a). Çağdaş Türk Romanları Üzerine İncelemeler. Gündoğan Yayınları: Ankara.
Aytaç, Gürsel. (1999b). Genel Edebiyat Bilimi. Papirüs Yayınları: İstanbul.
Aytaç, Gürsel. (1989). Edebiyat Yazıları-I. Gündoğan Yayınları: Ankara.
Aytaç, Gürsel. (1991). Edebiyat yazıları-II. Gündoğan Yayınları: Ankara.
Aytaç, Gürsel. (1995). Edebiyat yazıları-III. Gündoğan Yayınları: Ankara.
Aytür, Neclâ. (1974). Amerikan Romanında Gerçekçilik. Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Yayınları:Ankara.
Baldıran, Galip. (2002). Alain Robbe-Grillet ve Yeni Roman. Çizgi Kitabevi: Konya.
Belge, Murat. (1998). Edebiyat Üstüne Yazılar. İletişim Yayınları: İstanbul.
Butor, Michel. (1991). Roman Üstüne Denemeler. Düzlem Yayınları: İstanbul.
Çeçen, Ramazan. (1992). Kara Kitap Üzerine Kara-Ak Denemeler, Kara Kitap Üzerine Yazılar(derleyen: Nükhet Esen), Can Yayınları: İstanbul, 208-221.
Doltaş, Dilek. (2003). Postmodernizm veEleştirisi. İnkılâp Yayıncılık: İstanbul.
Eagleton, Terry. (2004). Edebiyat Kuramı. Ayrıntı Yayınları: İstanbul.
Ecevit, Yıldız. (1996). Orhan Pamuk’u Okumak. Gerçek Yayınevi: İstanbul.
Ecevit, Yıldız. (2001).Türk Romanında Postmodernist Açılımlar. İletişim Yayınları: İstanbul.
Ertem, Cengiz. (1999). Türk Romanında Modern Arayışlar ve Post-Modernizm. 2000 Yılında Türk Öykü ve Romanı-Sempozyum Bildirileri. Ankara: Tömer Yayınları: Ankara, 92-111.
Esen, Nükhet. (1992). Kara Kitap Üzerine Yazılar. Can Yayınları: İstanbul.
Ever, Mustafa. (1992). Adlar ve Kitaplar, Kara Kitap Üzerine Yazılar (derleyen: Nükhet Esen), Can Yayınları: İstanbul, 131-143.
Hussyen, Andreas. (2000). Postmodernin Haritasını Yapmak (çev: Mehmet Küçük), Vadi yayınları: Ankara, 207-235.
Kavcar, Cahit. (1999). Edebiyat ve Eğitim. Engin Yayınevi: Ankara.
Kılıç, Engin. (2000). Orhan Pamuk’u Anlamak. İletişim Yayınları: İstanbul, 165-209.
Kıran, Zeynel ve Kıran, Ayşe. (2000). Yazınsal Okuma Süreçleri. Seçkin Yayınevi: Ankara.
Koçak, Orhan. (1992). Aynadaki Kitap/Kitaptaki Ayna, Kara Kitap Üzerine Yazılar, (derleyen: Nükhet Esen), Can Yayınları: İstanbul, 159-200.
Korkmaz, Ramazan. (2000). Kara Kitap’taki Simgesel Dönüş İmgelerinin Postmodernist Açıdan Yorumu. Türk Yurdu Dergisi Roman Özel Sayısı. 20 (153-154), 311-317.
Küçük, Mehmet. (2000). Modernite Versus Postmodernite. Vadi Yayınları: Ankara.
Lucy, Niall. (2003). Postmodern Edebiyat Kuramı. Ayrıntı Yayınları: İstanbul.
Lyotard, J. F. (2000). Postmodern Durum. Vadi Yayınları: Ankara.
Moran, Berna. (2000). Türk Romanına Eleştirel Bir Bakış-1. İletişim Yayınları: İstanbul.
Moran, Berna. (1991). Türk Romanına Eleştirel Bir Bakış - 2. İletişim Yayınları: İstanbul.
Moran, Berna. (1994). Türk Romanına Eleştirel Bir Bakış-3. İletişim Yayınları: İstanbul, 93-104.
Naci, Fethi. (1999). Yüzyılın 100 Romanı. Adam Yayınları: İstanbul, 36-37.
Parla, Jale. (1992). Kara Kitap Neden Kara, Kara Kitap Üzerine Yazılar (derleyen: Nükhet Esen), Can Yayınları: İstanbul, 118-125
Pamuk, Orhan. (1991). Kara Kitap. Can Yayınları: İstanbul.
Sarup, Madan. (1995). Postyapısalcılık ve Postmodernizm. Ark Yayınevi: Ankara.
Sazyek, Hakan. (2002). Türk Romanında Postmodernist Yöntemler ve Yönelimler. Hece Dergisi. 65/66/67, 493-509.
Stevick, Philip. (1988). Roman Teorisi. (çev: Sevim Kantarcıoğlu). Gazi Üniversitesi Yayınları: Ankara.
Şaylan, Gencay. (1999). Postmodernizm. Ankara: İmge Kitabevi.
Şener, Sevda. (1992). İşaretleri Değerlendirme Kitabı, Kara Kitap Üzerine Yazılar (derleyen: Nükhet Esen), Can Yayınları: İstanbul, 126-130.
Tekin, Mehmet. (2002). Roman sanatı - I, Ötüken Yayınları: İstanbul.
Wellek, Réne ve Varren, Austin. (1993). Edebiyat Teorisi (çev: Ömer Faruk Huyugüzel). Akademi Kitabevi: İzmir.
Yalçın, Alemdar. (2003). Çağdaş Türk Romanı 1946-2000. Akçağ Yayınları: Ankara.
Yavuz, Hilmi. (1992). Fethi Naci ve Ayna Meseli, Kara Kitap Üzerine Yazılar (derleyen: Nükhet Esen),Can Yayınları: İstanbul, 87-89.
Web Sayfası: http://www.yenisayfa.com