Özbakım Becerilerinin Öğretiminde İpucunun Giderek Azaltılmasıyla Öğretim Yönetiminin Etkililiği
Bu araştırmanın genel amacı, zihin özürlü öğrencilere özbakım becerilerinin öğretiminde ipucunun giderek azaltılması öğretim yönteminin etkililiğini belirlemektir. Araştırmaya Anadolu Üniversitesi Zihin Engelliler Programı'na devam etmekte olan üç zihin özürlü öğrenci katılmıştır. Araştırmanın modeli tek-denekli araştırma modellerinden beceriler arası yoklama evreli çoklu yoklama modelidir. Araştırmanın bağımlı değişkenleri, öğrencilerin öz-bakım becerilerinden, bisiklet yaka kazak giyme, çıtçıt açma-kapama ve diş fırçalama becerilerini gerçekleştirme düzeyleridir. Araştırmanın bağımsız değişkeni ise, ipucunun giderek azaltılması öğretim yöntemine dayalı olarak hazırlanan bireyselleştirilmiş öğretim programlarının uygulanmasıdır. Araştırmada hedef becerilerin belirlenmesi için öncelikle beceri kontrol listeleri hazırlanmıştır. Belirlenen hedef beceriler dikkate alınarak bireyselleştirilmiş öğretim programları hazırlanmıştır. Araştırmada öğrencilere ilişkin belirlenen hedef becerilerde, başlama, öğretim ve izleme verilerinin toplanması için ölçü araçları geliştirilmiştir. Araştırmanın uygulama evresinde ipucunun giderek azaltılması öğretim yöntemi tam fiziksel ipucu, kısmi fiziksel ipucu, sözel ipucu, bağımsız olarak gerçekleştirme şeklinde sunulmuştur. Araştırma sonucunda bir deneğin diş fırçalama becerisi dışında, belirlenen becerileri araştırmada hedeflenen ölçüt doğrultusunda gerçekleştirdiği görülmüştür.
The Effectiveness of Most-To-Least Promting on Teaching Self-Care Skills
The purpose of the present study is to investigate the effectiveness of the most to least prompting procedure on teaching chained self-care skills to students with developmental disabilities. Three students with developmental disabilities participated in this study. All subjects were attending a university unit for the early childhood students with special needs. A multiple probe design across behaviors, replicated across students was used to investigate the effectiveness of the most-to-least prompting procedure on teaching self-care skills to the subjects. All sessions were conducted at the sink of the self-care classroom at the university unit. An Individualized education program was developed for each target behavior. As mentioned before most to least prompting procedure was used to teach these target behaviors. During instruction full physical prompting, partial physical promting, verbal prompting and independent performance techniques were used. The dependent measure was the percentage of correct responding to the task analyses. There were two types of subject responses: (a) correct responses, and (b) incorrect responses. The criteria were at least 80% correct responding of each target behavior. Both types of reliability, interobserver reliability and procedural reliability, data were collected during 20 % of all sessions. The results of the study revealed that most-to-least prompting was effective in teaching chained self-care skills to students with developmental disabilities.
___
- Cavkaytar, A. (1999). Zihin Engellilere Özbakım ve Ev içi Becerilerinin Öğretiminde Bir Aile Eğitimi Programının Etkililiği. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Yayınlan.
- Clark, M. G. (1994). Is a functional curriculum approach compatible with an inclusive education model. Teaching Exceptional Children. 36-39.
- Devren-Cuhadar, S. (2002). Zihinsel Engelli Öğrencilere Yemek Yeme Becerilerinin Kazandırılmasında ve Sürekliliğinde "Tüm Beceri ve İleri Zincirleme Yaklaşımlarına Göre Amaç Düzenleme" nin Etkililiği. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.
- Denny, M., Marchand-Martella, N., Martella, R. C., Reilly, J. R., Reilly, J. F., Cleanthous, C. (2000). Using parent delivered graduated guidence to teach funtional living skills to a child with cri du chat syndrome. Education and Treatment of Children, 23, 430-441
- Erbaş, D. (1997). Sistematik öğretim teknikleri. Yayımlanmamış yüksek lisans ders ödevi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
- Gürsel, O. (1993). Zihin Engelli Çocukların, Doğal Sayıları, Gerçek Nesneleri Kullanarak Eşleme, Resimleri İşaret Ederek Gösterme, Rakamlar Gösterildiğinde Söyleme Becerilerinin Gerçekleştirilmesinde, Bireyselleştirilmiş Öğretim Materyalinin Basamaklandırılmış Yöntemle Sunulması. Yayımlanmamış doktora tezi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
- Kırcaali-İftar, G. ve Tekin, E. (1997). Tek-Denekli Araştırma Yöntemleri. Ankara: Türk Psikologlar Derneği.
- Matson, J., Toras, M. E., Sevin, J., Love, S. ve Fridly, D. (1990). Teaching self help skills to autistic and mentally retarded children. Research in Devolpomental Disabilities, 11,361-378.
- Mager, R. F. (1975). Öğretim amaçlarının hazırlanması. Çev: S. Ünal, ve L. Türel. Ankara: M.E.B. Mesleki Teknik Eğitim Müsteşarlığı.
- Özen, A. (1995). Zihin Engelli Çocuklara Yemek Yeme Becerilerinin Kazandırılmasında Fiziksel Yardıma, Model Olmaya ve Sözel Yönergeye Dayalı Bireyselleştirilmiş Öğretim Materyallerinin Etkililiği. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
- Özyürek, M. (1986). Zihinsel yetersizlik gösteren çocuklara özbakım becerilerinin kazandırılması Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, l, (2), 149-155.
- Sisson, L. ve Dixon, J. M. (1986). A behavioral approach to the training and assesment of feeding skils in multi-handicapped children. Applied Research in Mental Retardation, 1, 149-163.
- Snell, M. E. (1983). Systematic Instruction of the Moderately and severely Handicapped. (Birinci baskı), Columbus, OH: Merrill Publishing Company.
- Tawney, J. W. ve Cast, D. L. (1984). Single Subject Resarch in Special Education. Columbus, OH: Merrill Publishing Company.
- Tekin, E. (1996). İşlevsel ve etkili bireyselleştirilmiş eğitim programlan. Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6, (2), 111-122.
- Tekin, E. ve Kırcaali-İftar G. (2001). Özel Eğitimde Yanlışsız Öğretim Yöntemleri. Ankara: Nobel Yayınevi.
- Vuran, S. (1989). Zihin Engelli Çocukların Giyinme Becerilerinde Yapabildiklerine Dayalı Olarak Hazırlanan Öğretim Materyalinin Etkililiği. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
- Vuran, S. (1996). Bireyselleştirilmiş öğretim materyallerinin hazırlanması. Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6, (1), 75-82.
- Wolery, M., Ault, M.J., Gast, D., Doyle, P. M. ve Griffen, A. K. (1991). Teaching chained tasks in dyads: Acquisition of target and observational behaviors. The Journal of Special Education, 2, (25), 198-220.
- Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
- Başlangıç: 2001
- Yayıncı: Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi
Sayıdaki Diğer Makaleler
Özbakım Becerilerinin Öğretiminde İpucunun Giderek Azaltılmasıyla Öğretim Yönetiminin Etkililiği
Arzu ÖZEN, Çimen ACAR, Özlem TAVLAR, Özlem ÇETİN
İş Hukuku Açısından İşçinin Bilgi Uçurması (Whistleblowing)
Gerhart Hauptmann'ın Bahnwaerter Thiel Adlı Novelin Türkçe Çevirisi Üzerine Yorumsal Bir İnceleme
Birol TENEKECİOĞLU, Nuri ÇALIK, N. Figen ERSOY
Gelişim Yetersizliği Olan Çocuklara Renk Öğretiminde Eşzamanlı İpucuyla Öğretimin Etkililiği