Nükleer Silahların Kullanımının Yasaklanması Sorunu

A.B.D'nin 1945 yılında Japonya'nın iki kentine atom bombası atması sonucunda, Sovyetler Birliği, bir silâh yarışını ateşleyerek, atom silâhlarını geliştiren ve nükleer bölünmede küresel bir menfaati olan ikinci devlet olmuştur. Geleneksel nükleer silâhlar, tek tehdit değildir. 11 Eylül olayları da, teröristlerin, dünyanın nükleer güç istasyonları ve araçlarını hedef alabileceğine dair endişeleri arttırmıştır.İkinci Dünya Savaşı sonrasında nükleer silâhların giderek yayılma eğiliminin görülmesi üzerine, bu silâhların kontrolüne ve sınırlandırılmasına dair yapılan müzakereler, sayı olarak azalmalarına yol açmıştır. Nükleer caydırıcılık hususunun, oldukça uzun bir süredir barışın sürdürülmesine katkıda bulunduğuna dair yaygın bir kanı vardır. Ayrıca, nükleer silâh kullanımı, en azından bazı nükleer güçlerce sadece son çare olarak değil, aynı zamanda dünyanın herhangi bir noktasında kimyasal, biyolojik veya hatta konvansiyonel silâhlarla yapılan bir saldırıya karşılık vermenin bir yolu olarak da dikkate alınmıştır. Nükleer silâh kullanımının, herhangi bir çekince ileri sürülmeden yasaklanmaması durumunda, dünyanın nükleer tehlikelerden tam anlamıyla arındırılması mümkün olamayacaktır. Bu yazıyla, silâh kullanımına dair mevcut sınırlama ve uygulanabilecek hukuk gözönüne alınarak, söz konusu nihai amaca ulaşmak için gelecekte neler yapılabileceğinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır.

The Problem of Prohibition on the Use of Nuclear Weapons

As a result of United States' bombing of two Japanese cities in 1945, the Soviet Union, by setting fire of a weapon competition, became the second State which has developed nuclear weapons and has global interest in the nuclear division. The general nuclear weapons are not the only risk. The September 11th incident has been increased concerns about the world's nuclear power stations and means that could be target of the terrorists. After the Second World War, an increasing trend of proliferation of nuclear weapons have led to negotiations on the control and restrictions that would be concluded with reduction of these weapons as number. There is a fairly widespread belief that nuclear deterrence helped to maintain peace over several decades. Moreover, the employment of nuclear weapons is now envisaged - at least by some nuclear powers - not only as a last resort, but also as a way to react to any attacks committed with chemical or biological or even conventional weapons. As long as the use of nuclear weapons has not been unreservedly prohibited, the efforts to create a nuclear-weapon-free world will remain useless. This article, considering existing restrictions and applicable law on the use of weapons, intends to determine what the future works are, in order to reach this aim eventually.

PDF

___

Monografi ve Makaleler
D. J. Arbess, "The International Law of Armed Conflict in Light of Contemprorary Deterrence Strategies: Empty Promise or Meaningful Restraint?" 30 MGLJ 89,111-121 (1984).
G. Ayman, Konvansiyonel Kuvvetlerin Denetimi, 1994, Istanbul, Alfa Basım Yayım.
P. H. F. Bekker, International Decisions, 91 American Journal of International Law (AJIL) 126 (1997); R. A. Falk, "Nuclear Weapons, International Law and The World Court: A Historic Encounter", 91 AJIL 64 (1997).
L. Butler, " The Risks of Nuclear Deterrence: From Superpowers to Rogue Leaders", _____http://www.nuclearfiles.org/redocuments/1998/980202-butler/1998/ 980202-butler-speech. html>, B.T.26.08.2004.
"Death by Deterrence", Resurgence Magazine Online, _____http://resurgence.gn.apc.org/issues/ contents/193.htm. >, B.T.26.08.2004;
"The Case Against Nuclear Deterrence", Disarmament Times, Vol. XXI, No.l, April 1998, s. 2.
W. S. Cohen, U.S. Secretary of Defense, Annual Report to the President and Congress 2000, Chapter 1, "Defense Stategy," _____http://www.dtic.mil/execsec/adr2000/chapl.html>, B.T. 27.08.2004
W. Epstein , "The New Nuclear Weapon States", Disarmament Times , Editorial Note, Vol. XXI, June 1998.
M. Gönlübol, Uluslararası Politika, İlkeler, Kavramlar, Kurumlar, Ankara 2000.
D.J. Harris, Cases and Materials on International Law, Fifth Edition, London, Sweet&Maxwell 1998.
W. R. Hearn, "The International Legal Regime Regulating Nuclear Deterrence and Warfare ", 61 British Yearbook of International Law 199,232-44 (1990).
P. Kahn, " Nuclear Weapons and the Rule of Law", 31 NewYork University Journal of International Law and Politics (NYU. J.I.) 396 (1998-1999).
E.Luttwak, " The U.S.- U.S.S.R. Nuclear Weapons Balance", The Washington Papers, Volume II, The Center For Strategic and International Studies, 1974.
M. J. Matheson, "The ICJ Opinions on Nuclear Weapons", 7 N.Y.U. J.I. 354 (1997).
J. Rotblat, "A Nuclear Weapon-Free World Leading to a War-Free World", Conference on Disarmament at a Critical Juncture, United Nations, 25 April 1996. _____http://disarm.igc.org/roblat.html>, B.T. 26.08.2004.
A.N." Tütüncü, Irak Savası ve İnsancıl Hukuk, Güncel Olaylarda Milletlerarası Hukuk,Söyleşiler, Beta, 2003, İstanbul, s.70-77.
"Nükleer Silâhlar ve Milletlerarası İnsancıl Hukuk İlişkisinin Divan'ın 1996 Tarihli Danışma Görüşü Çerçevesinde Değerlendirilmesi", Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Özel Hukuk Bülteni, Yıl 23, Sayı 1-2, 2003, s.800.
E. Uzun, "Milletlerarası Adalet Divanı 'nın Nükleer Silâhların Tehdidi veya Kullanımının Meşruiyetiyle İlgili 1996 Tarihli İstişari Mütalaasına İnsancıl Hukuk Açısından Bir Bakış", Atatürk Üniversitesi Erzincan Hukuk Fakültesi Dergisi, C. VII, S.3-4, 2003, s.578,579.
B.H. Weaston, "Nuclear Weapons Versus International Law: A Contextual Reassessment", 28 McGill Law Journal (MGLJ) 543,581,587 (1983).
B. H. Weston, "Nuclear Weapons and the World Court: Ambiguity's Consensus", 1 Transnational Law & Contemporary Problems 371 (1997).
Milletlerarası Andlaşmalar 1868 tarihli Savaş Zamanında 400 Gram Ağırlığın Altındaki Patlayıcı Mermilerin Kullanımından Vazgeçilmesine Dair St. Petersburg Deklarasyonu, s. 171; 1899 tarihli Lahey Deklarasyonu 1899 tarihli insan Bedeninde Genişleyen ve Yassılaşan Mermilere İlişkin Deklarasyon-, s.173; 1907 tarihli Otomatik Temaslı Denizaltı Mayınlarının Döşenmesiyle İlgili Konvansiyon, s. 174; 1907 tarihli Kara Savaşındaki Kural ve Örflere Dair IV. Lahey Konvansiyonu ve buna ekli Düzenlemeleri, s.13-17; 1925 tarihli Boğucu, Zehirleyici ve Diğer Gazların ve Bakteriyolojik Savaş Yöntemlerinin Kullanımının Yasaklanmasına Dair Cenevre Protokolü, S.178;1980 tarihli Aşırı Zararlı veya Fark Gözetmeyen Etkileri Olduğu Farzedilebilecek Belirli Konvansiyonel Silâhların Kullanılmasına Dair Kısıtlama veya Yasaklamalara Dair Konvansiyon, s. 187, International Law Concerning the Conduct of Hostilities, Collection of Hague Conventions and Some Other International Instruments, International Committee of the Red Cross, Geneva, Revised and updated edition, 1994-1996.
1949 tarihli Cenevre Konvansiyonları, I nolu Sözleşme- Savaş Alanında Yaralı ve Hasta Silâhlı Kuvvet Mensuplarının İyileştirilmesine dair Konvansiyon; II nolu Sözleşme- Denizdeki Yaralı ve Hasta Silâhlı Kuvvet Mensuplarının İyileştirilmesine Dair Konvansiyon; III nolu Sözleşme- Savaş Esirlerine Yapılacak Muameleye İlişkin Konvansiyon; IV nolu Sözleşme- Savaşta Sivil Kişilerin Korunmasına İlişkin Konvansiyon, R.G. 30.01.1953-8322.
1954 tarihli Silâhlandırmanın Kontrolüne Dair Paris Anlaşmalarının III. Protokolü ve Ekleri, American Foreign Policy, 1950-1955, Basic Documents, Vol.1, Department of State Publication 6446.
1967 tarihli Lâtin Amerika 'da Nükleer Silâhların Yasaklanmasına Dair Tlatelolco Andlaşması ve Ek Protokolleri, 6 ILM 521(1967).
1972 tarihli Biyolojik ve Zehirleyici Silâhların Geliştirilmesi, Üretilmesi ve Depolanmasının Yasaklanması ve İmhasına Dair Konvansiyon , 1015 United Nations Treaty Series 163. R.G. 6.8.1974-14968.
1968 tarihli Nükleer Silâhların Yaygınlaştırılmamasına Dair Andlaşma, 7 ILM 809(1968). R.G. 28 Kasım 1979-16823.
1977 tarihli Milletlerarası Silâhlı Çatışmalarda Mağdurların Korunmasına Dair 1949 tarihli Cenevre Konvansiyonları'na. Ek Protokol 1, 16 ILM 1391 (1977).
1977 tarihli Çevresel Değiştirme Tekniklerinin Askerî veya Diğer Herhangi Bir Düşmanca Amaç İçin Kullanılmasının Yasaklanmasına Dair Konvansiyon, 16 ILM 88 (1977).
1985.tarihli Güney Pasiflkte Nükleer Silâhtan Arındırılmış Bölgeye Dair Rarotonga Andlaşması ve Protokolleri, 24 ILM 1440 (1985).
1993 tarihli Kimyevî Silâhların Geliştirilmesi, Üretilmesi ve Depolanmasının Yasaklanmasına ve İmhasına Dair Konvansiyon , 32 ILM 800 (1993); Conduct of Hostilities, op.cit., s.207.
1996 tarihli Geniş Kapsamlı Deneme Yasağı Andlaşması, _____ http://www. planetwork.org/ planetwork.nuclear.two.html#CTBT >, B.T. 30.8.2004.
1997 tarihli Anti-Personel Mayın Konvansiyonu, 22, The United Nations Disarmament Yearbook, 1997, Ch. V, E.98.IX. 1.
Birleşmiş Milletler Belgeleri Atom Enerjisinin Keşfedilmesiyle Ortaya Çıkan Sorunlarla Temas İçin Bir Komisyon Kurulmasına Dair Birleşmiş Milletler Genel Kurul Kararı 24 Ocak 1946 tarihli Birleşmiş Milletler Genel Kurul Kararı 1(1), _____ http://www.un.org/ documents/ resga. htm>, B.T.30.08.2004.
Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin yardımcı bir organı olan Birleşmiş Milletler Konvansiyonel Silâhlanma Komisyonu'nun, kitle imha silâhlarını tanımlayan kararı, UN document S/C.3/32/Rev.l, August 1948. The United Nations and Disarmament 1945-1970, New York, United Nations Publication , Sales No. 70.IX.7, 1970, s.28.
Genel Kurul'un Nükleer ve Termo Nükleer Silâh Kullanımının Yasaklanmasına Dair Deklarasyonu, UN document A/ RES/1653 (XVI), 24 November 1961.
1978'de toplanan Genel Kurul'un Özel Oturumunun (Special Session of the General Assembly on Disarmament- SSOD-I) Nihai Belgesi , UN document A/RES/S-10/2, 23 May l July 1978, GAOR, 10th spec. Sess., suppl. 4; A/S-10/2. _____http://www.un.org/ documents/lispss.. htm>, B.T. 30.08.2004.
Genel Sekreter'in Nükleer Silâhlara dair Geniş Kapsamlı Raporu, Report of the Secretary-General of the United Nations," General and Complete Disarmament, Comprehensive Study on Nuclear Weapons," A/35/392, s.151, September 12, 1980 (published as Nuclear Weapons: Report of the Secretary-General. Brookline, Massachusetts: Autumn Press, 1981.
1997 tarihli Nükleer silâh kullanımının yasaklanmasına dair bir andlaşma yapmaya davet eden bir karar , UN document A/RES/52/39-C, s.5.
Nükleer Silâhların Yaygınlaştırılmamasına Dair Andlaşma'nın tarafı olan nükleer silahı olmayan devletlere nükleer silah kullanmaya karşı güvenlik teminatı verilmesine dair Güvenlik Konseyi kararı,UN document S/RES/984(1995), 11 Nisan 1995.
Milletlerarası Adalet Divanı Karar ve Mütalaası 1986 tarihli Nikaragua'ya Karşı Askeri ve Benzeri Faaliyetler Davasındaki Kararı (Case Concerning Military and Paramilitary Activities in and against Nicaragua),(Nicaragua v. United States, (Merits)), ICJ Reports 1986, p. 14.
1996 tarihli Advisory Opinion on the Legality of the Threat or Use of Nuclear Weapons, (Nükleer Silâhların Tehdit ve Kullanımının Hukuka Uygunluğuna Dair Danışma Görüşü), 35 International Legal Materials (ILM) 809 (1996).