"Kamuoyu Oluşturma" ve "Gündem Belirleme" Kavramları Nerede Kesişmekte, Nerede Ayrılmaktadır?

Literatür taramasına dayalı bu niteliksel çalışmada Türkçe literatürdeki “kamuoyu oluşturma” ve “gündem belirleme” kavramları arasındaki ilişki açıklanmaktadır. Türkiye’de gündem belirleme konusunda çalışan akademisyenlere en sık sorulan soruların başında gündem belirleme yaklaşımının, kamuoyu oluşturma düşüncesinden ayrılan ya da benzeyen yönleri gelmektedir. Anlam olarak bu iki kavram medyanın işlevleri ve etkileri bağlamında bir noktada kesişiyor gibi görünse de birbirinin yerine kullanılabilecek nitelikte değildir. Çünkü gündem belirleme yaklaşımı, kamuoyunun “farkına varma” ve “haberdar olma” boyutunda, medya etkilerinin ilk basamağını oluşturan, “bilişsel düzeydeki” etkileri konu almaktadır. Kamuoyu oluşumundan söz edildiğinde ise genellikle medya etkilerinin daha üst aşamaları olan “tutum”, “kanaat” değişimi ya da “davranış” değişikliğine vurguda bulunulmakta ve dolayısıyla medyanın “duygusal” ve “davranışsal” düzeydeki etkiler konu alınmaktadır. Her iki kavramın da odağında yer alan medya; gündem belirlemede etkili, kamuoyunu oluşturmada ise önemli bir araçtır. Ancak her durumda kamuoyu oluşturma sürecinde tek başına yeterli bir araç değildir. Çalışma, Türkçe literatürdeki kavram karmaşasının önlemeyi amaçlamakta ve bu açıdan önemli görülmektedir.

"Forming Public Opinion" and "Agenda-Setting" Concepts Where Do They Cross, Where Do They Separate?

This descriptive study as part of qualitative methods explains the relationships between the terms “forming public opinion” and “agenda setting”. Since these two terms are perceived very similar in Turkish, in terms of their similarities and differences that is the most asked questions for the agenda setting scholars in Turkey. The relationship between these two similar terms is knotted on the functions and effects of the media. Agenda-setting approach in the studies of the media effects deals with the first level of the media effects, which is the cognitive level. On the other hand, the studies on public opinion change mostly focuses on the second (emotional) or third (behavioral) levels of the media effects. Therefore, agenda setting studies explain the first level of the public opinion change process, but not the whole process. The media are powerful tools for the agenda setting process, and they are one of the important devices in the process of public opinion change, but they are not the only instruments which explain the public opinion change in every condition. The study is important for correcting the confusion and misunderstanding of the meanings of these two terms in Turkish literature.

PDF

___

Akdemir, S. (1991). Çevre Sorunlarına İlişkin Gündem Oluşturma Süreci ve Türk Basını: Haliç ve Gökova Örneği, Anadolu Üniversitesi İletişim Bilimleri Fakültesi Dergisi Kurgu 9, 149-194.
Alpkaya, F. ve Çelebi, A. (1995). Medya’da Gündem Oluşturma: Hürriyet 1994 Örneği, Toplum ve Bilim 65, 122-156.
Anık, C. (1994). Kamuoyunu Oluşturan Araçlar. Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi İletişim 1-2, 83-110.
Atabek, N. (1999). Yapay Gündem Olamaz Ama Yapay Gündem Konularından Söz Edi- lebilir. Ege Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi Düşünceler 12, 251-265.
Atabek, N. (2002). Kamuoyu, Medya ve Demokrasi, Anadolu Üniversitesi İletişim Bilimleri Fakültesi Dergisi Kurgu 19, 223-238.
Atabek, N. ve Dağtaş, E. (1998). Kamuoyu ve İletişim. Anadolu Üniversitesi Eğitim, Sağlık ve Bilimsel Araştırma Çalışmaları Vakfı Yayınları: Eskişehir.
Atabek, N. ve Uztuğ, F. (1998). Haberlerde Çerçeveleme ve Öne Çıkarma, Anadolu Üniversitesi İletişim Bilimleri Fakültesi Dergisi Kurgu 15, 96-105.
Atabek, N. (1997). Gündem Belirleme Modeli ve Enflasyon, Trafik ve Sosyal Güvenlik Konularındaki Gerçeklerle Medya ve Kamu Gündemlerinin Karşılaştırılması, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
Bektaş, A. (1996). Kamuoyu, İletişim ve Demokrasi. Bağlam Yayıncılık: İstanbul
Çelebi, A. (1990). Söylem Çözümlemesi: Gazetelerin “Haber” Oluşturma ve “Gündem” Belirleme İşlevlerine Eleştirel Bir Yaklaşım. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Dearing, J.W. ve Rogers, E.M. (1996). Communication Concepts 6: Agenda-Setting. Thousand Oaks: Sage.
Erdoğan, İ. ve Alemdar, K. (2002). Öteki Kuram. Erk: Ankara.
Erdoğan, İ. (1990). İletişim ve Toplum. Bilgi Yayınevi: Ankara.
Rogers, E.M. ve Dearing, J.W. (1987). Agenda-Setting Research: Where Has It Been, Where Is It Going, Communication Yearbook 11, 555-594.
Gezgin, S. (2002). Medyanın Toplumsal İşlevi ve Kamuoyu Oluşumu, İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi XII (1), 11-20.
Ghanem, S. (1997). Filling in the Tapestry: The Second Level Agenda-Setting, Communication and Democracy. Der.: M.McCombs, D. Shaw ve D. Weaver. Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum, 3-14.
Gökçe, O. (1996). Kamuoyu Kavramının Anlam ve Kapsamı, Anadolu Üniversitesi İletişim Bilimleri Fakültesi Dergisi Kurgu 14, 211-227.
Gökçe, O. (2002). İletişim Bilimine Giriş. Dördüncü Baskı. Turhan Kitabevi: Ankara.
Güz, N. (1996). Türk Basınında Gündem Oluşturma, Yeni Türkiye 12, 982-996.
Golan, G. ve Wanta, W. (2001). Second Level Agenda-Setting in the New Hempshire Primary: A Comparison of Coverage in Three Newspapers and Public Perceptions of Candidates. Journalism and Mass Communication Quarterly, 78 (2), 247-259.
Hazar, Ç.M. (1996). Kitle İletişiminin Etkileri ve Sosyolojik İşlevlerinden Gündem Kurma. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
Hazar, Ç.M. (2002). Medyanın Sosyolojik İşlevlerinden Gündem Kurma, İletişim Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi 16 Kış, 47-69.
Hennessy, B. (1985). Public Opinion. 5. Baskı. Monterey, CA: Brooks/Cole Publishing Company.
Iyengar, S. (2002). Siyasette Erişim Yanlılığı: Televizyon Haberleri ve Kamuoyu, Medya Kültür Siyaset. İkinci Baskı. Der.: S. İrvan. Alp Yayınevi: Ankara.
İrvan, S. (2001). Gündem Belirleme Yaklaşımının Genel Bir Değerlendirmesi, Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi İletişim 9, 69-106.
İrvan, S. (1997). Dış Politika ve Basın: Türk Basınındaki Dış Politika Haberlerinin Gündem Belirleme Yaklaşımı Açısından Çözümlenmesi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Kalender, A. (2000). Siyasal İletişim. Çizgi Kitabevi: Konya.
Kapani, M. (1983). Politika Bilimine Giriş. Üçüncü Baskı. Ankara Üniversitesi Yayınları: Ankara.
Kışlalı, A.T. (1997). Siyaset Bilimi. İkinci Baskı. Anadolu Üniversitesi Yayınları: Eskişehir.
King, P (1997). The Pres, Candidate Images and Voter Perceptions, Communication and Democracy. Der.: M.McCombs, D. Shaw ve D. Weaver. Lawrence Erlbaum: Mahwah, NJ, 29-40.
McCombs, M.E. ve Shaw; D.L. (1972). The Agenda-setting Function of Mass Media, Public Opinion Quarterly, 36, 176-187.
McQuail, D. (1994). Kitle İletişim Kuramı (Giriş). Çev.: A.H. Yüksel. Kibele Sanat Merkezi: Eskişehir.
McQuail, D. ve Windahl, S. (1997). Kitle İletişim Modelleri. Çev.: Konca Yumlu. İmge Kitabevi: Ankara.
Milburn, M.A. (1998). Sosyal Psikolojik Açıdan Kamuoyu ve Siyaset. Çev.: A. Dönmez ve V. Duyan. İmge Kitabevi: Ankara.
Mutlu, E. (1994). İletişim Sözlüğü. Ark Yayınevi: Ankara.
Noelle-Neumann, E. (1998). Kamuoyu: Suskunluk Sarmalının Keşfi. Çev.: Murat Özkök. Dost Kitabevi: Ankara.
Price, V. (1992). Communication Concepts 4: Public Opinion. Sage: Newbury Park, CA.
Rogers, E.M. ve Dearing, J.W. (1988). “Agenda-Setting Research: Where It Has Been, Where It Has Going”, Communication Yearbook 11, 555-593.
Severin, W.J. ve Tankard, J.W. (1994). İletişim Kuramları. Çev.: A.A. Bir ve S. Sever. Kibele Sanat Merkezi: Eskişehir.
Severin, W.J. (2001). Communication Theories. Beşinci Baskı. Longman: New York Shoemaker, P,J. ve Reese, S.D. (1996). Mediating the Message. İkinci Baskı. Longman: New York.
Takeshita, T. (1997). Exploring the Media’s Role in Defining Reality: From Issue-Agenda-Setting to Attribute-Agenda-Setting. Communication and Democracy. Der.: M.McCombs, D. Shaw ve D. Weaver. Lawrence Erlbaum: Mahwah, NJ, 15-27.
Usluata, A. (1994). İletişim. İletişim Yayınları: İstanbul.
Vural, A.M. (1999). Yerel Basın ve Kamuoyu. Anadolu Üniversitesi Yayınları: Eskişehir.
Waldahl, R. (1994). Siyasal Tutumlar ve Kamuoyu. Çev.: S. İrvan. Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi İletişim 1-2, 57-82.
Yüksel, E. (2001). Medyanın Gündem Belirleme Gücü. Çizgi Kitabevi: Konya.
Yüksel, E. (2003). A Second Level Agenda-Setting Study in Turkish Parliamentary Elections, 1st International Symposium Communication in the Millennium A Dialo- gue Between Turkish and American Scholars. Anadolu Üniversitesi Yayınları: Eskişehir, 345-355.
Yüksel, E. (2004). Medya Güvenlik Kurulu. Anadolu Üniversitesi Yayınları: Eskişehir.
Yumlu, K. (1994). Kitle İletişim Kuram ve Araştırmaları. Nam Basım Ltd.: İzmir.
Bir Çok Ses Tek Bir Dünya. Ankara: UNESCO Milli Komitesi, 1993
MoonStar Türkçe Dil Klavuzu, İngilizce-Türkçe Sözlük CD
Redhouse 1, 5 (1996). İngilizce-Türkçe Sözlük CD
Redhouse Yeni Elsözlüğü, İngilizce-Türkçe/Türkçe-İngilizce (1998). Dördüncü Baskı. İstanbul: Redhouse Yayınevi.
Türk Dil Kurumu Sözlüğü, http://www.tdk.gov.tr/
http://en.wikipedia.org/wiki/Agenda-setting_theory
http://en.wikipedia.org/wiki/Mass_media_and_public_opinion#Agenda-setting_function_of_modern_mass_media
http://en.wikipedia.org/wiki/Propaganda
http://en.wikipedia.org/wiki/Public_opinion
http://www.google.com