İMKB ile Avrupa Birliği üyesi Akdeniz ülkelerinin hisse senedi piyasalarının entegrasyonunun ampirik analizi

Bu çalışmada Türkiye hisse senedi piyasası ile Avrupa Birliği üyesi Akdeniz ülkelerinin hisse senedi piyasaları arasındaki ilişki çeşitli ekonometrik teknikler kullanılarak incelenmiştir. 01.07.2002–01.03.2010 dönemini kapsayan ve 1922 günlük verilerle gerçekleştirilen çalışmada, Johansen eş-bütünleşme testiyle incelenen tüm ülkelerin hisse senedi piyasaları arasında eş-bütünleşik bir ilişki olduğu diğer bir ifadeyle, aralarında uzun dönemde bir ilişkinin varlığı tespit edilmiştir. Granger nedensellik analizi sonucunda ise, Paris Borsası’nın incelenen borsalar arasında çok belirleyici bir borsa olduğu ve İstanbul Menkul Kıymetler Borsası’nın da nedenselini oluşturan hiç bir borsanın bulunmadığı görülmüştür. Gerçekleştirilen varyans ayrıştırma ve etkitepki analizleri sonucunda ise, Paris borsası’nın çok belirleyici bir borsa olduğu sonucunu destekleyen, değişkenlerin kendileri ile birbirleri üzerindeki katkılarını belirten ve değişkenlerde meydana gelebilecek şokların kendileri ile birbirleri üzerindeki etkilerini ortaya koyan bulgular elde edilmiştir. Çalışma sonucunda elde edilen bulguların incelenen ülke borsalarının entegrasyonu ve uluslararası portföy çeşitlemesi açısından önemli olduğu ifade edilebilir.

An empiricalanalysis on the integration of the stock exchanges of the ise with those of european union mediterranean countries

The present study examines the relationship between Turkey’s stock market and the stock markets of the EU Mediterranean countries using various econometric techniques. Covering the period from 01.07.2002 to 01.03.2010 and consisting of 1922-day data, the study found that there is a cointegration relationship among the stockmarkets of all countries as analyzed by Johansen cointegration test; in otherwords, there exists a longterm relation among them. The results of Granger causality analysis revealed that Paris Stock Exchange is highly determinant among all stock markets under examination and that there is no stock market that is causal to the Istanbul Stock Exchange. The variance decomposition and impulse-response function were performed, which supported the result that Paris stock exchange is highly determinant, identified the contributions of the variables upon themselves and one another, and revealed the effects of possible shocks in the variables upon themselves and each other. It could be argued that the study’s results are significant with regard to the integration of the national stock markets under study and international portfolio diversification.

PDF

___

Başar, S. ve Temurlenk, M. S. (2007). Çevreye uyarlanmış Kuznets eğrisi: Türkiye üzerine bir uygulama. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21(1), 1-12.
Benli, Y. K. ve Başçı, S. (2007). Avrupa birliği ülkeleri ile Türkiye hisse senedi borsalarının ortak trend analizi. TÜBİTAK, Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırma Grubu, Proje No:105K267.
Bley, J. (2009). European stock market integration: Fact or fiction? Journal of International Financial Markets, Institutions and Money, 19, 759-776.
Bonfiglioli, A. ve Favero, C. A. (2005). Explaining co-movements between stock markets: The case of US and Germany. Journal of International Money and Finance, 24(8), 1299-1316.
Dickey, D. ve Fuller,W. (1979). Distribution of the estimators for autoregressive time series with a unit root. Journal of the American Statistical Association, 74(366), 427–431.
Doğan, N. ve Yalçın, Y. (2008). Yurt dışı borsaların Türkiye borsasına sektörel bazda etkisi: Asimetrik eş-bütünleşme ve hata düzeltme modeli. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar Dergisi 45(525), 23-34.
Efendioğlu, E. ve Yörük, D. (2010). Avrupa Birliği sürecinde Türk hisse senedi piyasası ile Avrupa Birliği hisse senedi piyasalarının bütünleşmesi: İMKB örneği, http://www.tcmb.gov.tr/yeni/evds/ yayin/kitaplar/2005/kitaplar.php (erişim tarihi 23 Mart 2010).
Enders, W. (1995). Applied Econometric Time Series. John Wiley & Sons, Inc., New York.
Gilmore, C. G., Brian, M. L. ve McManus, G. M. (2008). The dynamics of central European equity market comovements. The Quarterly of Economics and Finance, 48, 605-622.
Granger, C. W. J. (1969). Investigating causal relations by econometric models and cross-spectral methods. Econometrica, 37(3), 424-438.
Grene, W. H. (2008). Econometric Analysis. 6th Edition. Prentice Hall, Inc., New Jersey.
Gujarati, D. N. (1999). Temel Ekonometri. (Çev. Ü. Şenesen ve G.G. Şenesen), Literatür Yayınları, İstanbul.
Gündüz, L. ve Omran, M. (2001). Gelişmekte olan piyasalarda stokastik trendler ve hisse senetleri fiyatları: Orta doğu ve kuzey Afrika ülkeleri örneği. İMKB Dergisi, 5(14), 1-22.
Johansen, S. ve Juselius, K. (1990). Maximum likelihood estimation and inferences on co-integration with application to the demand for Money. Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 52(2), 169-210.
Karan, M. B. (2004). Yatırım Analizi ve Portföy Yönetimi. Gazi Kitapevi, Ankara p:156-160
Karğın, M. (2004). Hisse senedi piyasalarında eş-bütünleşme analizi. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar Dergisi 45(525), 85-96.
Kearney, C. ve Lucey, B. M. (2004). International equity market integration: Theory, evidence and implications. International Review of Financial Analysis, 13, 571-583.
Kim, S. J., Moshirian, F. veWu, E. (2005). Dynamic stock market integration driven by the European Monetary Union: An empirical analysis. Journal of Banking & Finance, 29(10), 2475-2502.
Kwiatkowski, D., Phillips, P. C. B., Schmidt, P. ve Shin, Y. (1992). Testing the null hypothesis of stationarity against the alternative of a unit root, how sure are we that economic time series have a unit root? Journal of Econometrics, 54, 159-178.
Lucey, B.M. ve Voronkova, S. (2008). Russian equity market linkages before and after the 1998 crisis: Evidence from stochastic and regime-switching cointegration tests. Journal of International Money and Finance, 27(8), 1303-1324.
MacKinnon, J. G. (1996). Numerical distribution functions for unit root and cointegration tests. Journal of Applied Econometrics, 11(6), 601–618.
Markowitz, H. M. (1952). Portfolio selection. Journal of Finance, 7, 77-91.
Mylonidis, N. ve Kollias, C. (2010). Dynamic European stock market convergence: Evidence from rolling cointegration analysis in the first euro-decade. Journal of Banking & Finance, 34(9), 2056-2064.
Özgen, F. B. ve Güloğlu, B. (2004). Türkiye’de iç borçların iktisadi etkilerinin VAR tekniği ile analizi. ODTÜ Gelişme Dergisi, 31(1), 93-114.
Pascual, A. G. (2003). Assessing European stock markets co(integration). Economic Letters, 78,197-203.
Phillips, P. C. B. ve Perron, P. (1988). Testing for unit root in the time series regression. Biometrika, 75(2), 335–346.
Sevüktekin, M. ve Nargeleçekenler, M. (2005). Zaman Serisi Analizi. İzmir: Nobel Yayın Dağıtım.
Steeley, P. L. C. (2005). Modeling equity market integration using smooth transition analysis: A study of eastern European stock markets. Journal of International Money and Finance, 24(5), 818-831.
Theodore, S. (2007). Dynamic linkages between emerging European and developed stock markets: Has the EMU any impact? International Review of Financial Analysis, 16(1), 41-60.
Umutlu, G. (2008). İşlem hacmi ve fiyat değişimleri arasındaki nedensellik ve dinamik ilişkiler: İMKB’de bir ampirik inceleme. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(1), 231-246.