Denetim Odakları Farklı Lise Öğrencilerinin Bazı Kişisel Özelliklerine Göre Karar Vermede Öz-Saygı ve Stres Düzeyleri

Bu araştırmada, lise öğrencilerinin denetim odağı düzeylerine göre karar vermede öz-saygı ve karar vermede stres düzeylerinin önemli bir biçimde farklılık gösterip göster­mediği incelenmiştir. Ayrıca, içten ve dıştan denetimli lise öğrencilerinin cinsiyetlerine ve fiziki görünümünü algılama biçimine göre karar vermede öz-saygı ve karar vermede stres düzeylerinin farklılık gösterip göstermediği de incelenmiştir. Araştırma, 1796 resmi lise öğrencisi ile gerçekleştirilmiştir. Karar Verme Davranışı Ölçeği ve Nowicki-Strickland Denetim Odağı Ölçeği ile toplanılan verilerin analizinde, bağımsız gruplar için t testi ve Faktöriyel Varyans Analizi uygulanmıştır. Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre; içten denetimli lise öğrencilerinin karar vermede öz-saygı düzeyleri dıştan denetimli lise öğren­cilerinden anlamlı düzeyde daha yüksek bulunmuştur. Bununla birlikte, içten denetimli li­se öğrencilerinin karar vermede stres düzeyleri dıştan denetimli lise öğrencilerinden an­lamlı düzeyde daha düşük bulunmuştur. Ayrıca, cinsiyet ve fiziki görünümlerini algılama biçimleri açısından, karar vermede öz-saygı ve karar vermede stres düzeylerinin temel et­kisinin önemli bir biçimde farklılık gösterdiği, ancak etkileşimlerinin önemli olmadığı or­taya çıkmıştır.

___

  • Adalbjamardottir, Sigrun (1995). How school children propose to negotiate: The role of social withdrawal, social anxiety, and locus of control. Child Development, 66: 1739-1751.
  • Aksoy, Ayşe (Cerit) (1992). Lise son sınıf öğrencilerinin özsaygı ve denetim odağını etki­leyen bazı değişkenlerin incelenmesi.Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Hacet­tepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, 1992.
  • Aydın, O. (1999). Denetim odaklan farklı olan ergenlerin problem çözme becerilerinin kar­şılaştırılması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi.
  • Balcı, S. (1997). Lise öğrencilerinin denetim odağı ile sınav kaygısı arasındaki ilişki. Ya­yınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
  • Balkuvvar, N. G.(1998). Farklı liselerin öğrencilerinin denetim odağı ve sürekli kaygı dü­zeylerinin belirlenip karşılaştırılması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, 1998.
  • Basgall, J,o A. ve Snyder, C.R. (1998). Exuces in waiting: External locus of control and reactions to success- failure feedback. Journal of Personality And Social Psycho­logy. 54,4 : 656- 662, 1998.
  • Bilgin, A. (1995). Grup rehberliğinin ve grupla psikolojik danışmanın lise öğrencilerinin anne- babalarından bağımsız meslek kararı verme davranışına etkisi. Yayınlanma­mış Doktora Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi.
  • Brown, J.E. ve Mann, L. (1991). Decision-making competence and self-esteem: A com-parision of parents and adolescent. Journal of Adolescence. 14: 363- 371.
  • Burnett, P.(1991). Decision making style and self concept. Australian Psychologist. 26, 1:55-58,1991.
  • Çakıl, N. (1992). Suç işleyen ve işlemeyen çocuklarda denetim odağını etkileyen bazı de­ğişkenler. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Malatya: İnönü Üniversitesi.
  • Çolakkadıoğlu, O. (2003). Ergenlerde karar verme ölçeğinin uyarlama çalışması. Yayın­lanmamış Yüksek Lisans Tezi. Adana: Çukurova Üniversitesi.
  • Çoruh, Y. (2003). Denetim odağı ile stresle başa çıkma tarzları arasındaki ilişki. Yayın­lanmamış Yüksek Lisans Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi .
  • Dağ,İ. (1992). Kontrol odağı, öğrenilmiş güçlülük ve psikopataloji ilişkileri. Ankara: Psi­koloji Dergisi. 7, 27: 1-9, 1992.
  • Demir, N. (1998). Stresle başa çıkma stratejileri ile denetim odağı arasındaki ilişki: bir grup lise öğrencisi üzerinde yapılan bir araştırma.. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi.
  • Demirbaş, H.(1992). Suçlu ve suçlu olmayan ergenlerin karar verme davranışlarının kar­şılaştırılması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi.
  • Gordon, C. P. (1996). Adolescent decision making: Abroadly based theory and its appli­cation to the prevention of early pregnancy. Adolescence. 31, 123: 561- 585.
  • Güçray, S. S.(1996). Karar verme davranışları ölçeğinin (kdö) geçerlik ve güvenirliği. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2,4: 60-68.
  • Güçray, S. S.(1998). Bazı kişisel değişkenler, algılanan sosyal destek ve atılganlığın karar verme stilleri ile ilişkisi. Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi. 2, 9: 7-16.
  • Güçray, S. S. (2001). Ergenlerde karar verme davranışlarının öz- saygı ve problem çöz­me becerileri algısı ile ilişkisi. ÇukurovaÜniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 8,8:106- 121.
  • Güçray, S. S. (2003). The analysis of decision making behaviors and perceived problem solving skills in adolescents. The Turkish Online Journal of Educational Techno-logy-TOJET, 2 (2), Article 5. http://www.tojet.net/articles/222.htm
  • Gültekin, M. (2003). Ergenlerde kontrol odağı algısı. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Te­zi. Bursa: Uludağ Üniversitesi.
  • Jaffe, M L.(1998). Adoler-~ence. USA: R.R. Donneley And sons Company.
  • Karakaş, E. (1999). İlköğretim 4. ve 5. sınıf öğrencilerinin günlük yaşamlarındaki prob­lemlerini ölçmeye yönelik bir ölçek geliştirme çalışması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Adana: Çukurova Üniversitesi.
  • Kesici, Ş.(2002). Üniversite öğrencilerinin karar verme stratejilerinin psikolojik ihtiyaç örüntüleri ve özlük niteliklerine göre karşılaştırmalı olarak incelenmesi. Yayınlan­mamış Doktora Tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi.
  • Korkut, F. (1991). Yetiştirme yurdundaki öğrencilerle, geştalt yaklaşımına dayalı olarak yapılan bireysel danışmanın sürekli kaygı ve denetim odağı üzerindeki etkileri. Ya­yınlanmamış Doktora Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
  • Kulaksızoğlu, A. (2000). Ergenlik Psikolojisi. 3. Basım. İstanbul: Remzi Kitabevi.
  • Kulas, H. (1996). Locus of control in adolescence. A longitudinal study. Adolescence. 31, 123: 721- 729.
  • Kuzgun, Y. (1993). Karar stratejileri ölçeği geliştirilmesi ve standardizasyonu. VII. Ulu­sal Psikoloji Kongresi Bilimsel Çalışmaları. Editör: Rüveyde Bayraktar ve İhsan Dağ. Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayını, 161- 170.
  • Lease, SJL(2004). Effect of locus of control, work knowledge, and mentoring on career decision- making difficulties: testing the role of race and academic institution. Jo­urnal Of Career Assessment. 12, 3: 239- 254.
  • Manger, T., Eikeland, O J. ve Asbjomsen, A. (2002). Effects of social cognitive training on students' locus of control. School Psychology International. 23, 3: 342-354.
  • Okwumaba, J. O.; Wong, S.P. and Duryea, E. J.(2003). Depressive symptoms and de­cision making among African American youth. Journal of Adolescent Research. 18, 5 :436- 453.
  • Onur, B.(1995). Gelişim Psikolojisi. 3. Basım. Ankara: İmge Kitabevi Yayınlan.
  • Post, P. ve Bryan, E. R. (1998). School- age children of alcoholics and non- alcoholics: their anxiety, self- esteem, and locus of control. Professional School Counse­ling .1,5,36- 41.
  • Tiryaki, M. G.(1997). Üniversite öğrencilerinin karar verme davranışlarının bazı değiş­kenler açısından incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Hacette­pe Üniversitesi.
  • Topses, G. (2004). 11-18 yaş ergenlik döneminde ergenlik. Gelişim ve Öğrenme. Editör: Ayşegül Ataman. Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık, 2004.
  • Trudeau, L.; Lillehoj, C; Spoth, R. ve Redmond, C. (2003). The role of assertiveness and decision making in early adolescent substance initiation: mediating proces­ses". Journal Of Research On Adolescence. 13, 3: 301- 328.
  • Ulutaş, İ. (1999). İlköğretim okullanna devam eden on yaş çocuklanmn denetim odağı ve kaygı düzeylerinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi .Ankara: An­kara Üniversitesi.
  • Yavuzer, H. (2003). Çocuk Psikolojisi. 24. Basım. İstanbul: Remzi Kitabevi.
  • Yazar, O. Z. (1996). Kendini kabul düzeyi düşük ve yüksek olan üniversite öğrencileri­nin denetim odağı algılamalan ile kendini ayarlama becerileri arasındaki ilişki. Ya­yınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Samsun: On Dokuz Mayıs Üniversitesi.
  • Yeşilyaprak, B. (1988). Lise öğrencilerinin içsel ya da dışsal denetimli olmalannı etkile­yen etmenler. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
  • Yılmaz, Z. (1996). Girişimcilik açısından endüstri meslek lisesi son sınıf öğrencilerinin yaratıcı düşünme ve denetim odağı özelliklerinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi.
  • Yörükoğlu, A. (1993). Gençlik Çağı. İstanbul: Yayın- Dağıtım.
Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi-Cover
  • Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
  • Başlangıç: 2001
  • Yayıncı: Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi
Sayıdaki Diğer Makaleler

1999 Marmara Bölgesi Depremlerini Yaşayan Üniversite Öğrencileri Üzerinde Depremin Uzun Dönemli Sonuçları

Aydoğan Aykut CEYHAN, Esra CEYHAN

Viral Pazarlama veya İnternet Üzerinde Ağızdan Ağıza Reklam: Kuramsal Bir Çerçeve

Metin ARGAN, Mehpare ARGAN TOKAY

Uluslararası Alışveriş Merkezi Tüketicilerinin Satın Alma Davranışı: Bursa İlinde Bir Uygulama

Aysun ÖZDEMİR, Çağatan TAŞKIN, Ömer AKAT

Sosyal Sorumluluk Raporlaması ve Türkiye'deki Durumu

Mehmet BAŞAR, A. Banu BAŞAR

Müşteri Tercihleri İçin Konjoint Analizi Uygulaması: Ev Bilgisayarı Nasıl Seçilir

Harun SÖNMEZ

Bilgi Teknolojisi Sektöründe İnsan Kaynaklarının Eğitimi ve Geliştirilmesine Yönelik Faaliyetlerin Değerlendirilmesi

Serap BENLİGİRAY

Denetim Odakları Farklı Lise Öğrencilerinin Bazı Kişisel Özelliklerine Göre Karar Vermede Öz-Saygı ve Stres Düzeyleri

Seçil CANDANGİL ÖZCAN, Aydoğan Aykut CEYHAN

Örgütsel Toplumsallaşma Sürecinde Mentorluk ve Mentor'un Yeri ve Önemi: Anadolu Üniversitesi Araştırma Görevlileri Üzerine Bir İnceleme

Aytül Ayşe CENGİZ, Çiğdem KIREL, Zerrin SUNGUR, Enver ÖZKALP

Kuruma Bağlılığı Etkileyen Faktörlerin Yapısal Eşitlik Modelleriyle Araştırılması: Özel Devlet Bankası Örneği

Veysel YILMAZ, Erdoğan H. EKİZ, H. Eray ÇELİK

Avrupa Birliğinin Eğitimde Kaliteyi Belirleyici Alan ve Göstergeleri Açısından Türk Eğitim Sisteminin Durumu

Mehmet GÜLTEKİN, S. Anagün ŞENGÜL