Gökhan ÖZER, Volkan ÖZBEK, Meral ELÇİ, Kenan AYDIN

Concurrent validity of different religiosity scales used in researches of marketing ethics and a proposal for a new religiosity scale

Bu araştırmanın amacı, etiğe yönelik araştırmalarda sıklıkla kullanılan dört dindarlık ölçeğinin eş zamanlı geçerliklerini tespit etmek ve bu ölçeklerden yola çıkarak yeni bir dindarlık ölçeği önerisinde bulunmaktır. Araştırma Balıkesir ili Edremit Körfezine bağlı yüksekokullarda ve yine Edremit Körfezinde bulunan küçük işletmelerde kolayda örnekleme yöntemi ile belirlenmiş cevaplayıcılar üzerinde yüz yüze anket uygulanarak gerçekleştirilmiştir. Araştırma Eylül- Kasım 2010’da toplanan üç ayrı örneklemin verilerine dayanmaktadır; ilki 400, ikincisi 250 üniversite öğrencisinden üçüncüsü ise, küçük işletmelerde satış elemanı olarak çalışan 300 kişi üzerinde uygulanan bir anketten elde edilmiştir. Verilerin analizinde AMOS 18 ve SPSS 16 paket programlarından yararlanılmıştır. Ölçeklerin eş zamanlı geçerlikle- rini belirlemede korelâsyon analizi, ölçek geliştirmede ise keşifsel ve doğrusal faktör analizi kullanılmıştır. Araştırma sonuçları incelendiğinde dört farklı dindarlık ölçeği arasında yüksek korelâsyon değerlerinin ortaya çıktığı görülmüştür. Bu sonuçla, ölçeklerin eş zamanlı geçerliklerinin yüksek olduğu söylenebilir. Bu ölçeklerden yararlanarak ortaya atılan üç boyutlu dindarlık ölçeği için üç farklı örneklem üzerinde yapılan doğrulayıcı faktör analizi sonuçları da yeni ölçeğin geçerliğini göstermektedir.

Pazarlama etiği araştırmalarında kullanılan farklı dindarlık ölçeklerinin eş zamanlı geçerliliği ve yeni bir dindarlık ölçeği önerisi

The aim of this study is to determine the concurrent validity of four religiosity scales that are frequently used in researches related to ethics and to propose a new religiosity scale based on these four scales. A face- to-face survey has been conducted through convenience sampling at vocational schools and small businesses in Edremit Gulf of Balıkesir. This study is based on the findings of three different sampling applied between September and November 2010; the first sample was collected from 400 students, the second from 250 students and the third from 300 sales personnel of small businesses. AMOS 18 and SPSS 16 softwares are used on data analysis. Correlations analysis is applied to determine the concurrent validity of the scales. Exploratory and confirmatory factor analysis is manipulated to develop a scale. Upon evaluating the findings of this study, four different religiosity scales are observed to be highly correlated. Consequently, these scales can be claimed to have a high concurrent validity. Having been carried out on three separate samples for three dimensional religiosity scale, the results of confirmatory factor analysis support the validity of this new scale.

PDF

___

Allport, G.W., Ross, J.M. (1967). Personal Religious Orientation and Prejudice. Journal of Personality and Social Psychology, 5, 447- 457. doi: 10.1037/ h0021212
Barnett, T., Bass, K., Brown, G. (1996). Religiosity, Ethical Ideology, and Intentions to Report a Peer’s Wrongdo- ing. Journal of Business Ethics, 15(11), 1161- 1174.
Bayram, N. (2010). Yapısal Eşitlik Modellemesine Giriş AMOS Uygulamaları, İstanbul: Ezgi.
Bindak, R. (2005). Tutum Ölçeklerine Madde Seçmede Kullanılan Tekniklerin Karşılaştırılması. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(10), 17- 26.
Büyüköztürk, Ş. (2007). Deneysel Desenler: Öntest- Sontest Kontrol Gruplu Desen ve SPSS Uygulamalı Veri Analizi, Ankara: Pegem.
Cornwall, M., Albrecht, S.L., Cunningham, B.H., Pitc- her, B.L. (1986), The Dimensions of Religiosity: A Conceptual Model with an Empirical Test. Review of Religious Research, 27(3), 226- 243.
Coştu, Y. (2009). Toplumsallaşma Sürecinde Dindar- lığı Etkileyen Faktörler (Samsun Örneği). Unpub- lished Doctoral Dissertation, On Dokuz Mayıs University, Samsun, Turkey.
De George, R.T. (1986). Theological Ethics and Business Ethics. Journal of Business Ethics, 5, 421- 432.
De Noble, A., Craig, S.G., Gangaram, S., Stiles, C.H. (2007). Market Justice, Religious Orientation, and Entrepreneurial Attitudes An Empirical Study. Journal of Enterprising Communities: People and Places in the Global Economy, 1(2), 121- 134. doi: http://dx.doi.org/10.1108/17506200710752548
Donahue, M. J. (1985). Intrinsic and Extrinsic Religio- usness: Review and Meta-Analysis. Journal of Personality and Social Psychology, 48, 400- 419.
Gorsuch, R.L. and McPherson, S.E. (1989). Intrinsic/ Extrinsic Measurement: I/E Revised and Single- Item Scales. Journal for the Scientific Study of Religion, 28 (3), 348- 354.
Hall, D.E., Meador, K.G., Koenig, H.G. (2008). Measuring Religiousness in Health Research: Review and Critique. Journal of Religion and Health, 47, 134- 163.
Hoge, D. (1972). A Validated Intrinsic Religious Motivation Scale. Journal for the Scientific Study of Religion, 11, 369- 376.
Hunt, S.D., Vitell, S.J. (1986). A General Theory of Marketing Ethics. Journal of Macromarketing, 6(1), 5- 16.
Johnson, B.R., Jang, S.J., Larson, D.B. and Li, S.D. (2001). Does adolescent religious commitment matter? A reexamination of the effects of religiosity on delinquency. Journal of Research in Crime and Delinquency, 38(1), 22- 43.
Khraim, H. (2010). Measuring Religiosity in Consumer Research from Islamic Perspective. International Journal of Marketing Studies, 2(2), 166- 179.
King, D.E., Hunt, R.A. (1990). Measuring the Religious Variable: Final Comment. Journal for the Scientific Study of Religion, 29, 531- 535.
Kirkpatrick, L., Hood Jr., R. (1990). Intrinsic-Extrinsic Religious Orientation: The Boon or Bane of Contemporary Psychology of Religion?. Journal for the Scientific Study of Religion, 29, 442- 462.
Knotts, T.L., Lopez, T.B., Mesak, H.I. (2000). Ethical Judgments of College Students: An Empirical Analysis. Journal of Education for Business, 75(3), 158- 163.
Magill, G. (1992). Theology in Business Ethics: Appe- aling to the Religious Imagination. Journal of Busi- ness Ethics, 11, 129- 135.
Marta, J.K.M. (1999). An Empirical Investigation into Significant Factors of Moral Reasoning and their Influences on Ethical Judgment and Intentions. Unpublished Doctoral Dissertation, Department of Marketing, Old Dominion University.
Marta J.K.M., Heiss, C.M., De Lurgio, S.A. (2008). An Exploratory Comparison of Ethical Perceptions of Mexican and U.S. Marketers. Journal of Business Ethics, 82, 539- 555. doi: http://dx.doi.org/10.1007/ s10551-007-9575-1
McDaniel, S.W., Burnett, J.J. (1990). Consumer Religi-osity and Retail Store Evaluative Criteria. Journal of the Academy of Marketing Science, 18(2),101-112. URL: http://search.proquest.com/docview/224863 868?accountid=15410
Ok, Ü. (2011). Dini Tutum Ölçeği: Ölçek Geliştirme ve Geçerlik Çalışması. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8(2), 528- 549. URL: http://www.insanbi- limleri.com/ojs/index.php/uib/article/view/1936#. UWn3p6KeOOs. 10.04.2013.
Oumlil, A.B., Balloun, J.L. (2009). Ethical Decision Making Differences Between American and Moroccan Managers. Journal of Business Ethics, 84, 457- 478. doi: http://dx.doi.org/10.1007/s10551-008-9719-y
Parameshwaran, M.G., Srivastava, R.K. (2010). Should Marketers Consider Religiosity in Understanding Consumer Purchase Behavior?. Journal of Manage- ment, 7(1), 46- 54.
Plante, T.G., Boccaccini, M.T. (1997). Reliability and Va- lidity of the Santa Clara Strength of Religious Faith Questionnaire. Pastoral Psychology, 45, 429- 437.
Plante, T.G., Vallaeys, C.L., Sherman, A.C., Wallston, K.A. (2002). The Development of a Brief Version of the Santa Clara Strength of Religious Faith Questi- onnaire. Pastoral Psychology, 50(5), 359- 368.
Singhapakdi, A., Marta, J.K.M., Rallapalli, K.C., Rao, C.P. (2000). Toward an Understanding of Religio- usness and Marketing Ethics: An Empirical Study. Journal of Business Ethics, 27(4), 305- 319.
Stark, R. and Glock, C.Y. (1978). Dimensions of Religious Commitment. In Sociology of Religion, Ed. R. Robertson, Middlesex: Penguin Boks Ltd.
Tavşancıl, E. (2002). Tutumların Ölçülmesi ve SPSS ile Veri Analizi. Ankara: Nobel.
Vitell, S.J. (2009). The Role of Religiosity in Business and Consumer Ethics: A Review of the Literature. Journal of Business Ethics, 90, 155- 167. doi: http:// dx.doi.org/10.1007/s10551-010-0382-8