Esra TURHAN, Şenay SOYTÜRK, Hicran TUNCER

Okul Etkililiğinde Performans Değerlendirme ve Örgütsel Adalet Kavramlarının Alan Yazın Çalışmalarıyla İncelenmesi

Çağdaş eğitim politikaları okulların etkili olmalarını gerekli kılmaktadır. 21. yy. becerilerinin çeşitliliği okulların etkili olmasını ve çağa ayak uydurmasını zorunlu hale getirmektedir. Öğrencilere değer katan ve fark yaratan okullar etkili okul olarak tanımlanmaktadır. Okulların etkililiği birçok faktörden etkilenebilmektedir. Okul müdürlerinin vizyonları, okulların fiziki şartları, velilerin sosyokültürel seviyeleri vb. kriterler okul etkililiğini doğrudan etkileyebilmektedir. Bu çalışmada okul etkililiğini doğrudan etkileyen öğretmen performans değerlendirme sistemleri ve süreci ile örgütsel adalet kavramları alan yazın çalışmaları ışığında tartışılmaktadır. Öğretmen performansının okul etkililiğinde oldukça kritik bir rol oynadığı alan yazın çalışmalarınca ortaya koyulmuştur. Fakat performans değerlendirme sistemlerinin okul etkililiğine hizmet edebilmesi örgütsel adaletin varlığı ve öğretmenler tarafından algılanması ile mümkün olabilmektedir. Alan yazındaki çalışmalar ışığında örgütsel adalet algısı olmadan performans değerlendirme sistemlerinin istendik sonuçları sağlayamayacağını söylemek mümkündür.

Anahtar Kelimeler:

Performans değerlendirme, örgütsel adalet, okul etkililiği

Analyzing the Concepts of Performance Evaluation and Organizational Justice in School Effectiveness through Literature Studies

Modern education policies require schools to be more effective than before. The 21st century’s need for variety in skills and abilities necessitates schools not only to be effective but also to keep up with the changes of the modern world. Effective schools can be described as a type of school that creates a difference in students and adds values to them. Effectiveness of the students can be determined by many factors such as the vision of the school leaders, physical conditions of the schools or parents’ socio-cultural backgrounds etc. In this study, performance evaluation systems and processes, which directly influence school effectiveness, are discussed in relation to organizational justice. The relationships between performance evaluation systems and organizational justice are examined in the light of the studies in the literature. The previous studies in the literature clearly show that teacher performance plays a critical role in school effectiveness. However, in order for performance evaluation systems to serve school effectiveness, teachers should have a positive perception of organizational justice in their own schools. In the light of previous studies, it is safe to claim that unless certain.

Keywords:

Performance Evaluation, Organizational Justice, School Effectiveness,

PDF

___

KAYNAKÇA Akşit, F. (2006). Performans değerlendirmeye ilişkin öğretmen görüşleri: Bigadiç İlköğretim Öğretmenleri Örneği. Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi (2), 76-101. Alkış, H. ve Güngörmez, E. (2015). Örgütsel adalet algısı ile performans arasındaki ilişki: Adıyaman ili örneği. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8 (21), 937-967. Altınkurt, Y. ve Yılmaz, K. (2010). Değerlere göre yönetim ve örgütsel adalet ilişkisinin ortaöğretim okulu öğretmenlerinin algılarına göre incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 16 (4), 463-484. Arslan, A. E., Baş, M., & Özler, D. E. (2016). 360 derece performans değerlendirmenin bir işletmedeki örgütsel adalet algısı üzerine etkisi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (49), 78-94. Avalos-Bevan, B. (2018) Teacher evaluation in Chile: highlights and complexities in 13 years of experience, Teachers and Teaching, 24:3, 297-311 Balcı, A. (1988). Etkili okul. Eğitim ve Bilim, 12 (70). 21-30. Chetty, R., Friedman, J. N., & Rockoff, J. E. (2014). Measuring the impacts of teachers II: Teacher value-added and student outcomes in adulthood. American Economic Review, 104(9), 2633–2679. Cohen, J., & Goldhaber, D. (2016). Building a more complete understanding of teacher evaluation using classroom observations. Educational Researcher, 45(6), 378-387. Colquitt, J. A., Scott, B. A., Rodell, J. B., Long, D. M., Zapata, C. P., Conlon, D. E. and Wesson, M. J. (2013). ‘Justice at the millennium, a decade later: A meta-analytic test of social exchange and affect- based perspectives’. Journal of Applied Psycholog y, 98, 199–236. Çakmak, K. Ö. (2005). “ Performans Değerlendirme Sistemlerinde Örgütsel Adalet Algısı Ve Bir Örnek Olay Çalışması” İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı İnsan Kaynakları Yönetimi Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, İstanbul. Çelikten, M. (2001). Etkili okullarda karar süreci. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(11), 1-12. Filizfidan, H. (2014). Örgütsel adaletin işe ilişkin strese etkisi: çalışanlar üzerine bir uygulama. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Bahçeşehir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Greenberg, J. (1987). A taxonomy of organizational justice theories, Academy of Management Review, 12 (1), 9-22. Hallinger, P., & Murphy, J. F. (1986). The social context of effective schools. American journal of education, 94(3), 328-355. Helvacı, M. A. (2002). Performans Yönetimi Sürecinde Performans Değerlendirmenin Önemi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 35(1), 155-169. Hoşgörür, V., & Arslan, İ. (2014). Okul örgütünün finansal kaynaklarının yönetimi sorunu (Yatağan İlçesi Örneği). Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(1), 91-102. İçerli, L. (2010). Örgütsel adalet: kuramsal bir yaklaşım. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 5 (1), 67-92. İşcan, Ö.F. ve Sayın, U. (2010). Örgütsel adalet, iş tatmini ve örgütsel güven arasındaki ilişki, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 24 (4), 195-216 Kantos, Z. E. (2013). Performans değerlendirme süreci ve 360 derece geri bildirim sistemi. Eğitim Bilimleri ve Uygulama Dergisi, 12(23), 59-76. Kayapalı, S. ve Karabey, C. N. (2015). Örgütsel adalet algısının performans değerlendirme sisteminden duyulan memnuniyet üzerine etkisi. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 13 (2), 40-59. Karaeminoğulları, A. (2006). Öğretim elemanlarının örgütsel adalet algıları ile sergiledikleri üretkenliğe aykırı davranışlar arasındaki ilişki ve bir araştırma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Karapınar, P. B. (2011). Performans değerlendirme kriterlerinin örgütsel adalet ve is tatmini ilişkisindeki düzenleyici etkisi. H.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 29 (2), 115-144. Kraft, M. A., & Papay, J. P. (2014). Can Professional environments in schools promote teacher development? Explaining heterogeneity in returns to teaching experience. Educational Evaluation and Policy Analysis, 36, 476–500. Loeb, S., Beteille, T., & Kalogrides, D. (2012). Effective schools: Teacher hiring, assignment, development and retention. Education Finance and Policy, 7, 269–304. Özdemir, S. (2000). Eğitimde Örgütsel Yenileşme. 5. Baskı. Ankara: Pegem A Yayıncılık. Özdemir, S., & Sezgin, A. G. F. (2002). Etkili okullar ve öğretim liderliği. Kirgizistan Manas Sosyal Bilimler Dergisi, 2(3), 266-282. Rupp, D. E. and Cropanzano, R. (2002). ‘The mediating effects of social exchange relationships in predicting workplace outcomes from multifoci organizational justice’. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 89, 925–46. Sammons, P. (1995). Key characteristics of effective schools: A review of school effectiveness research. B & MBC Distribution Services, 9 Headlands Business Park, Ringwood, Hants BH24 3PB, England, United Kingdom. Schraeder, M. and Jordan, M. (2011). Managing performance: a practical perspective on managing employee performance. The Journal for Quality and Participation, Vol. 34 No. 2, p. 4-10. Steinberg, M. P., & Garrett, R. (2016). Classroom composition and measured teacher performance: What do teacher observation scores really measure?. Educational Evaluation and Policy Analysis, 38(2), 293-317. Sundaray, B.K. (2011) Employee engagement: a driver of organizational effectiveness. European Journal of Business and Management, Vol. 3 No. 8, pp. 53-59. Sünbül, A. (1996). Öğretmen niteliği ve öğretimdeki rolleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 8 (8), 597-608. Şahin, R. ve Kavas, E. (2016). Örgütsel adalet ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişkinin belirlenmesinde öğretmenlere yönelik bir araştırma, Bayat örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 7 (14), 119-140. Tan, Ö. ve Çetin, C. (2011). Performans değerlendirme sistemine ilişkin örgütsel adalet algısının sistemden duyulan memnuniyet üzerindeki etkisinin belirlemeye yönelik bir araştırma. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Öneri. C.9/S.35. 1-13 Taylor, B. O. (1990). Case Studies in Effective Schools Research. Tunçer, P. (2013). Örgütlerde performans değerlendirme ve motivasyon. Sayıştay Dergisi, 88(1), 87-108. Yean, T. F. (2016). Organizational justice: A conceptual discussion. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 219, 798-803. Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2003). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık. Yılmaz, K. (2005). Performans Değerlendirme sürecinde 360 Derece Geri Bildirim Sistemi. Verimlilik Dergisi, (1). 1-18