NUTULLAH ÖZDEMİR

Toprak aşınabilirliği ile anamateryal ve arazi kullanım şekli arasındaki ilişkiler

Bu araştırma, ana materyal ve arazi kullanım şekillerinin toprakların aşınabilirliği üzerine olan etkisini belirlemek üzere yürütülmüştür. Araştırma, Erzurum yöresinde yaygın olan dört farklı ana materyal ve üç farklı kullanım şekli altında bulunan alanlardan alınan toprak örnekleri üzerinde yürütülmüştür. Araştırma konusu topraklar, çoğunlukla orta tekstürlü, düşük ile orta organik madde içeriğine, düşük ile orta kireç içeriğine sahip olup topraklarda alkalilik problemi bulunmamaktadır. Dispersiyon oranı ve erozyon oranı kriterleri esas alınarak yapılan değerlendirmede aşınabirh'liğin ana materyalin çeşidi ve arazi kullanımından önemli ölçüde etkilendiği birlenmiştir. Toprak ana materyallerinin erozyona duyarlılık üzerindeki etkileri bakımından az duyarlıdan duyarlıya doğru Andezit

Anahtar Kelimeler:

erozyona duyarlılık, arazi kullanımı, toprak, örnek, toprak analizleri, erozyon

Relatotinonships among soil erodibility parent material and land use

This investigation has been undertaken in order to find out the effect of various parent material and land use on the erodibility of soils. The investigation was carried out on four groups of parent materials and tree land use that are wide spread in Erzurum. Some properties of soils can be summarized; as medium in texture, low to medium in organic matter content, low to medium in lime content and free of alkalinity problem. In order to determine erodibility of the soil samples, dispersion ratio and erosion ratio were used. At the end of evaluations obtained using the indices stated above, the parent materials of the soil can be sorted as follows: Andezit parent materiaKBasalt parent material < Alluvial parent material < Jips parent material in terms of soil erodibility and pasture<clover <maize land use in terms of sensitivity of soil to erosion.

Keywords:

erodibility, land use, soil, samples, soil analysis, erosion,

___

Akiyarna, Y., An ta, Verapattaranirund , Y., and Sasiprapa P., 1986. Application of organic materials and Chemical Fertilizers. Technical Bul. Tropical Agri. Res. Center N020:81-102.
Black, C.D., 1965. .Methods of Soil Analysis. Part I., Ame.Soc. of Agron. No.9,
Bryan, R.B., 1968. The development, use and efficiency of indices of soil erodibility. Geoderma, 2: 5- 25.
Chandra, S. and De, S.K., 1982, A simple laboratory apparatus to measure relative erodibility of soils. Soil Sci. ,2: 115-119.
Demiralay, İ., 1993. Toprak Fiziksel Analiz Yöntemleri. Atatürk Üni.Zir.Fak. Yay., Erzurum
Demiralay, İ., 1975. Islak eleme yönteminde kullanılan darbe uzunluğu ve frekansının agregat stabilitesi ölçmesine etkisi ve Erzurum Ovası topraklannın bazı özellikleri ile agregat stabilitesi arasındaki ilişkiler üzerine araştırmalar. Doçentlik Tezi, Atatürk Üni. Ziraat Fak., Erzurum .
Douglas, J.T And Goss, M.J. 1982. Stability and organic matter content of surface soil aggregates under different methods of cultivation and in grasslands. Soil Till. Res. 155-175.
Ngatunga, E. L. N., Lal ,R., And Singer, M. J., 1984. Effect of surface management on runoff and soil erosion from some plot Milangano, Tanzania. Geoderma, 33: 1-12.
Lal, R. 1988. Soil erosion research methods. Soil and Water Conservation Society, 141-149.
Özdemir, N., Sürücü, A.Irmak, S. ve Aşkın, T., 1998. Ana materyalin toprakların strüktürel dayanıklılığı ve erozyona duyarlılığı üzerindeki etkisi. M. Şefik Yeşilsoy International Symposium On Arid Region Soil, İZMİR-TURKEY.
Özdemir, N., 1993. Toprağa kanştınlan organik artıklann toprağm bazı özellikleri ile strüktürel dayanıklılığı ve erozyona duyarlılığı üzerine etkileri. Atatürk Üni.Ziraat Fak. Der. 24(1)75-90.
Özdemir, N., 1987. Iğdır ovası yüzey topraklannın bazı fiziksel ve kimyasal özellikleri ile strüktürel dayanıklılık ve erozyona duyarlılık Ölçütleri arasındaki ilişkiler. Atatürk Üniv, Z. Fak. 19(1-4): 155-165.
Soil Survey Staff 1975. Soil Taxonomy. Agricultural. Handbook No.436, Soil Cons.Ser.USA
Sommerfeldt, T.G. and Chang, C., 1985. Changes in soil properties under annual application of feedlod manure and different tillage practices. Soil Sci, Soc. Amer. J. 49(4): 983-987.
Sönmez, K., 1979. Muş-Alparslan Devlet Üretme Çiftliği arazisinde yüzeyden alman toprakların strüktürel dayanıldı lığı ve erozyona duyarlılığı üzerine bir araştırma. Atatürk Üni. Ziraat Fak. Dergisi, Cilt 10,Sayı 3-4.
Sönmez, K. (1994) Toprak Korum. Atatürk Üni. Ziraat Fak. Yay. No 169.
Wallace, G.A. And Wallace, A., 1986. Control of soil erosion by polymeric soil conditioners. Soil Sci, 141.
U.S. Salinity Laboratoiy Staff 1954. Diagnosis and improvement of saline and alkali soils. Agricultural Handbook No 60.