Çarşamba Ovasından selekte edilen bazı can erik (Prunus cerasifera Ehrh.) tiplerinin şeftali ve eriklere anaç olarak kullanılabilirliklerinin saptanması üzerinde araştırmalar

Bu araştırma 1994-1998 yıllarında Çarşamba Ovasında yapılmıştır. Araştırmada, Çarşamba Ovasından selekte edilen bazı can erik tiplerinin fidanlık koşullarında anaç özelliğinin belirlenmesi ve bunların bazı şeftali ve erik çeşitleriyle aşı uyuşma durumlarının saptanması amaçlanmıştır. Denemelerde standart anaç olarak Marianna GF 8-1 (P.cerasifera x P.munsoniana) ile Redhaven ve Glohaven şeftali ve Stanley erik çeşitleri kullanılmıştır, Fidanlık koşullarında anaç özelliğinin belirlenmesi için yapılan çalışmalarda Ç 6-2, Ç 7-3, Ç 8-6 ve Ç 16-2'nin çok iyi; Ç 3-1, Ç 4-1, Ç 8-1, Ç 9-2 ve Ç 10-1 tiplerinin iyi anaç özelliği gösterdiği; aşı uyuşma durumlarının belirlenmesi için yapılan çalışmalarda ise ele alman kriterler bakımından Redhaven/Ç 16-2, Stanley/Ç 2-1, Redhaven/Ç 4-1, Redhaven/Ç 8-6, Stanley/Ç 4-1, Redhaven/Ç 8-5 ve Stanley/Ç 13-3 kombinasyonlarının çok iyi; Stanley/Ç 4-3, Redhaven/Ç 7-4, Stanley/Ç 8-1, Redhaven/Ç 8-4, Redhaven/Ç 9-3, Glohaven/Ç 13-3 ve Glohaven/Marianna GF 8-1 kombinasyonlarının iyi derecede uyuşma gösterdiği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Prunus cerasifera, anaçlar, anaç kalem ilişkileri, erik, şeftali, aşılama, uyuşma

Studies on usebility of some green plum (Prunus cerasifera Ehrh.) types selected from çarşamba plain as clonal rootstocks for peach and plum

This study was carried out in Çarşamba Plain during 1994-1998. The objectives of the study to determine rootstocks characteristics of some selected types under nursery conditions and to determine the grafting compatibility of these rootstocks with some peach and plum cvs. Which are adapted to Çarşamba Plain. Cvs. Redhaven and Glohaven (peach) and cv. Stanley (plum) and Marianna GF 8-1 as a standard rootstock were used in the study. Studies carried out in order to determine rooting ratio, shoot diameter, variation coefficient of shoot diameter, shoot length, variation coefficient of shoot length and suitability ratio for grafting showed that while Ç 6-2, Ç 7-3, Ç 8-6, and Ç 16-2 were found to be the most suitable, Ç 3-1, Ç 4-1, Ç 8-1, Ç 9-2 and Ç 10-1 types were found to be suitable in terms of rootstocks characteristics. Studies on determining the graft compatibility of peach/plum and plum/plum combinations in terms of investigated characteristics (as scion/rootstock) showed that the combinations giving the most suitable graft compatibility were as follows; Redhaven/Ç 16-2, Stanley/Ç 2-1, Redhaven/Ç 4-1, Redhaven/Ç 8-6, Stanley/Ç 4-1, Redhaven/Ç 8-5 and Stanley/Ç 13-3 while the suitable combinations were Stanley/Ç 4-3, Redhaven/Ç 7-4, Stanley/Ç 8-1, Redhaven/Ç 8-4, Redhaven/Ç 9-3, Glohaven/Ç 13-3 and Glohaven/Marianna GF 8-1.

Keywords:

Prunus cerasifera, rootstocks, rootstock scion relationships, plums, peaches, grafting, compatibility,

___

Anonim, 1997. T.C. Resmi Gazete, Sayı 22868.
Bernhard, R., Olivier, G., 1988. Possibilités de contrôlé d'une incompatibilité de translocation par emploi d'intermédiaires Cas de pêchers se développant sur racines de trois clones de Marianna. 8e Colloque sur les resherches fruitières, Bordeaux, 7-8 decembre, pp: 91-107.
Breen, P.J., 1974. Cyanogenic glycosides and graft incompatibility between peach and plum. J. Amer. Soc. Hort. Sci. 99, 5, pp:412-415.
Breen, P.J., 1975. Effect of peach/plum graft incompatibility on seasonal carbohydrate changes. J. Amer. Soc. Hort. Sci.100, 3, pp: 253-259.
Cobianchi, D., Watkins, R., 1984. Descriptor List for Plum and Allied Species. International Board for Plant Genetic Resources, Commission of European Communities: Committee on Disease Resistance Breeding and Use of Genebanks. IBPGR Secretariat, Rome.
Damiano, C., Monastra, F., 1981. A study on the grafting compatibility of some vesuvian apricot varieties grafted on several rootstocks. Lavoro presentato al VIIth International Symposium on apricot culture and decline-Bucarest, Romania, July 15-21, pp:105-l 10.
Demirsoy, H, Bilgener, Ş., 1995. Çarşamba Ovasında Yetiştirilen Şeftali Çeşitlerinin Feııolojik ve Pomolojik Özelliklerinin Saptanması Üzerinde Bir Araştırma. Doğa Der. 19pp:311-317.
Erbil, Y., Demirören, S., Ufuk, S., 1995. Bazı erile anaçlarının yeşil çelik ve odun çeliği ile köklendirilmesinde uygun çelik alma zamanının belirlenmesi. Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü-Yalova, Bilimsel araştırma ve incelemeler Yayın No.45.
Errea, P., Felipe, A., 1994. Compatibilidad de injertado en Prunus. Revision Actualizada. Seperata 1TEA, Información Técnica Economica Agraria, Vol. 90 N.° 1, pp:29-38.
Guerriero, R., Loreti, F., Massai, R., Morini, S., 1985. Comparative trials of several clonal plums, peach seedling and hybrids tested as peach rootstocks. Acta Hort., 173, pp:2ll-221.
Herrero, J., 1951. Studies of compatible and incompatible graft combinations with special reference to hardy fruit trees. J. Hort.Sci.. 26. pp: 186-237.
Kaşka, N., Yılmaz, M., 1974. Bahçe Bilicileri Yetiştirme Tekniği. (Çeviri: "Plant Propagation" H.T. Hartmann ve D.E., Kester) Ç.Ü. Ziraat Fakültesi Yayınları 79, Pp610.
Kester, D.E., Hansen, C.J., Panetsos, C., 1964. Effect of scion and interstock variety on incompatibility of almond on Mariaima 2624 rootstock. American Society for Horticultural Science, 86, pp: 169-177.
Konarlı, O., 1969. Muhtelif çelik alma tarihlerinin can erik çeşidinde köklenmeye etkisi konusunda araştırmalar. Yalova-Bahçe Kült. Araştırma ve Eğitim Merkezi Dergisi, 2, 2, pp:61-64.
Kurnaz, Ş., 1992. Şeftali ağaçlarında kısa ömtirlülük. Derim Dergisi, 9,3 pp: 127-131.
Layne, R.E.C., 1987. Peach Rootstocks. Rootstocks for Fruit Crops. Ed,Rom,C.,Carlson, R.F. Jolm Wiley&Sons..
Massai, R,, Xiloyonnis, C., Cerqna, A., 1988. The behaviour of various peach rootstocks subjected to the stress of excess. XVTC. Convcgno Peschicolo, Cesena, pp: 195-207.
Mendilcioğlu, K., 1980. Bazı can eriklerinin odunsu çelikler ile çoğaltılması üzerinde araştırmalar. E.Ü.Z.F. Derg. 17,3, pp:85-S9.
Moing, A., Carbonne, F., Gaudillere, J.P., 1990. Growth and carbon partitioning in compatible and incompatible peacli/plum gratis. Physiologia Plantarum 79, pp:540-546.
Moing, A., Carde, J.P., 1988. Growth cambial activity and phloem structure in compatible and incompatible peach/plum grafts, Tree Physiology 4, pp:349-359.
Moing, A., Gaudillere, J.P., 1992. Carbon and nitrogen partitioning in peacli/plum grafts. Tree Physiology 10, pp: 81-92.
Moing, A., Salesses, G., 1988. Peach/plum graft incompatibility: structural physiological and genetic aspects. Acta Horticulturae, 227,pp: 57-62.
Moing, A., Salesses, G., Saglio, P.H., 1987. Growth and composition and transport of car-bohydrate in compatible and incompatible peach /plum graft. Tree Physiology 3, pp: 345-354.
Moreno, M.A., Moing, A., Lansac, M., Gaudillere, J.P., Salesses, G., 1993. Peach /myrobalan plum graft incompatibility in the nursery. J. Horticultural Sci. 68, ,5, pp: 705-714.
Mosse, B., 1962. Graft incompatibility in fruit Trees. Technical communication no. 28 Comm. Bur. Horticulture and Plant. Crops, E.M.
Nahlawi. N.s Howard, B.H., 1971. Effect of position of IBA application on the rooting of plum hardwood cuttings. J.Hort.Sci. 46, pp:535-543.
Nahlawi, N., Howard, B.H., 1972. Rooting of plum hardwood cuttings to IBA in relation to treatment duration and cutting moisture content, J.Hort Sci. 47, pp: 301-307.
Özçağıran, R., 1976. Türkiye'de mevcut erik türlerinin teşhisi ve bunlardan Prunus cerasifera Ehrh. türüne ait bazı çeşitlerin (can erikleri) meyve özellikleri. E.Ü. Mat. Bornova. İzmir.
Özçağıran, R., 1982, Bazı armut çeşitlerinin Ayva Anacı ile uyuşma durumları üzerinde bir araştırma. E.Ü.Z.F. Derg. ,19-2, pp: 77-83.
Renaud, R., Bernhard, R., Grasselly, Ch., Dosba, F., 1988. Diploit Plum X Peach hybrid rootstocks for stone fruit trees. HortScience 23, 1, pp:9115-117.
Robitaille, H.A., Carlson, R.F., 1970, Graft union behavior of certain species of Mallus and Primus. J.Amer.Soc. Hort. Sci.95, 2, pp:131-134.
Salesses, G., AI Kai, N., 1985. Simply inherited grafting incompatibility in peach. Acta Hort. 173, pp: 57-62.
Salesses, G., Bonnet, A., 1992. Some physiological and genetic aspert of Peach/Plum graft incompatibility. Acta Horticulturae. 315 pp:177-I86.
Saunier, R., 1984. Incompatibilité de greffage de variétiés de nectarines et de pèches sur prunier Damas GF 1869. Centre de Resherches de Bordeaux Station de Resherches D'Arboriculture Fauitiere La Grande Petroda Pont-De-la Maye 33. Publication n° 602.
Skolidis, R., Hartmann, W.T Stösser, R., 1990, Plaumen und Zwetchen durch Steckholz. Deutsche Baumschule 12, (1990b), pp: 604-607.
Soylu, A., Eriş, A., Özgür, M., Dalkılıç, Z., 1998. Researches on the rootstocks potentiality of chestnut types (Castanea sativa Mill.) grown in Marmara region. H. International Chestnut Symposium, October 19-23, France.
Tabuenca, M.C., Moreno, M.A., Itturioz, M., 1994. Performance of the cultivar Martin (Prunus domestica L.) grafted on different plum rootstocks (Prunus spp). Anales de la Estacion Exper, de Aula Dei, 20:3-4. 109-117.
Ünal, A., 1984. Ayva anaçlarının bazı armut çeşitleriyle uyuşma durumları Üzerinde araştırmalar. E.Ü.Z.F. Derg. (21-3): 141-155.
Ünal, A., Hepaksoy, S., 1995. Can eriklerinden (Prunus cerasifera Ehrh.) Havran eriğinin yeşil çelikle çoğaltılması Üzerine Araştırmalar. E.Ü.Z.F., Dergisi, Cilt :32, sayı 1. pp: 69-75.
Yılmaz, M,, 1992. Balıçe Bitkileri Yetiştirme Tekniği. Ç.Ü. Basımevi, Pp:151 ADANA.