Sebahattin ALBAYRAK, Özgür TÖNGEL, Mustafa GÜLER

Orta Karadeniz Bölgesinde çeşit adayı fiğ (Vicia sativa L.)' lerin tohum verimi ve verim öğelerinin belirlenmesi ve stabilite analizi

Bu araştırmanın amacı 12 yaygın fiğ genotipinin tane verimi, verim öğeleri ve verim stabilitesini belirlemektir. Denemeler tesadüf blokları deneme desenine göre 3 tekrarlamak olarak Çarşamba, Bafra ve Gökhöyük lokasyonlarında 2003-2004 yetiştirme peryodunda yürütülmüştür. Stabilite parametreleri olarak ortalama verim (x), regrasyon katsayısı (b), regrasyon sabitesi (a), varyasyon katsayısı (VK), belirtme katsayısı $(r^2)$ ve regrasyondan sapma $(S^2d)$ kullanılmıştır. Araştırmada yaygın fiğ genotiplerinde biyolojik verim, tane verimi, olgunlaşma gün sayısı, bin tane ağırlığı, bitkide bakla sayısı ve baklada tane sayısında önemli farklılıklar belirlenmiştir. 2746 ve 2751 numaralı genotiplerin ümitvar ve stabil oldukları saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Orta Karadeniz Bölgesi, bakla sayısı, genotip, 1000 tane ağırlığı, verim ögeleri, tohum verimi, fiğ, Vicia sativa, Türkiye

Stability analysis and determination of seed yield and yield componets of candidate vetch (Vicia sativa L.) varieties in Middle Black Sea Region

The aim of this research was to determine the yield, yield components and yield stability of 12 common vetch genotypes. The experiment design were randomized block design with three replications. Experiments were established in Çarşamba, Bafra and Gökhöyük in the growing season of 2003-2004. Mean yield of genotypes (x), regression coeffcient (r), deviation from regression $(s^2d)$, and determination coefficient $(r^2)$, coefficient variation (CV), regression line intercept (a) were evaluated as stability parameters. In this research, significant differences were determined among biological yield, seed yield, days to maturity, thousand seed weight, pod number, and seed number per pod. Genotypes number 2746 and 2751 showed high and stable yielding ability.

Keywords:

Central Black Sea Region, pod number, genotypes, 1000 seed weight, yield components, seed yield, vetch, Vicia sativa, Turkey,

PDF

___

Açıkgöz, E., İ.Turgut ve H. Ekiz. 1986. Variation of seed yield and its compenents in common vetch under different conditions. XVI. International Grassland Congress. Nice-France.s: 641-642.
Albayrak,S ve M.Ö.Töngel. 2003a. Fiğ hatlarında tohum verimi ve bazı bitkisel özellikler. GAP III.Tarım Kongresi. 02-03 Ekim 2003, Şanlıurfa, 213-218.
Albayrak,S ve M.Ö. Töngel. 2003b. Fiğ hatlarının Samsun koşullarına adaptasyonu. Türkiye 5. Tarla Bitkileri Kongresi, Diyarbakır. (1): 326-330.
Anlarsal, A.E; Yücel,C ve D. Özveren. 1999. Bazı fiğ (Vicia sativa L.) hatlarının Çukurova koşullarına adaptasyonu üzerinde araştırmalar. Türkiye 3. Tarla Bitkileri Kongresi, (3):.86-92. Adana.
Anonymous, 2004. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı. Tohumluk Tescil ve Sertifikasyon Müd. Çeşit Tescil Raporları. Ankara.
Anonymous, 2001. Tarımsal Yapı ve Üretim. Ankara.
Arslan,Ave A.E. Anlarsal 1996. Güney Doğu Anadolu koşularında farklı tohumluk miktarının bazı adi fiğ çeşitlerinde tohum verimi ve bazı özelliklerine etkisi üzerinde bir araştırma. Türkiye 3. Çayır-Mera ve Yem Bitkileri Kongresi. 17-19 haziran, 1996. Erzurum, 632-639.
Başbağ, M., Saruhan, V. ve İ.Gül. 2001. Diyarbakır koşullarında bazı tek yıllık baklagil yem bitkilerinin adaptasyonu üzerine bir araştırma. Türkiye 4. Tarla Bitkileri Kongresi. 169-173. Tekirdağ.
Başbağ, M.,Peker, C ve İ.Gül. 1999. Diyarbakır sulu koşullarında farklı sıra arası ve tohumluk miktarının adi fiğ de tohum verimi ve bazı verim kriterlerine etkisi üzerine bir araştırma. Türkiye 3. Tarla Bitkileri Kongresi. 218-222. Adana.
Bucak, B ve A.E.Anlarsal.1996. Çukurova florasından toplanan iki fiğ türü (Vicia sativa ve Vicia villosa) populasyonundan seçilen hatlarda morfolojik ve sitolojik araştırmalar. Türkiye 3. Çayır-Mera ve Yem Bitkileri Kongresi.s:239-245. Erzurum.
Eberhart, S.A and W.A. Russell. 1966. Stability parameters for comparing varieties. Crop Sci: 6;36-40.
Elçi,Ş ve A. Orak. 1991. Tekirdağ koşullarında adapte olabilecek adi fiğ hatlarının belirlenmesine ilişkin bir araştırma. Türkiye 2. Çayır-Mera ve Yem Bitkileri Kongresi, s: 540-551. İzmir.
Fırıncıoğlu,H.,D.Uncuer.,S.Ünal.,F.Aydın.l996. Bazı fiğ ve mürdümük türlerinin tarımsal özellikleri üzerine bir araştırma. Türkiye 3. Çayır-Mera ve Yem Bitkileri Kongresi. 685-691. Erzurum.
Finlay, K.W and G.N. Wilkinson. 1963. The analysis of adaptation in plant-breeding programme. Aust. J. Agric.Res. 14:742-754.
Francis, T.R and L.W. Kannenberg. 1978. Yield stability studies in short season maize. Can. J.Plant Sci.58:1029-1034.
Gökkuş,A., Bakoğlu,A ve A.Koç. 1996. Bazı adi fiğ genotip ve çeşitlerinin Erzurum sulu şartlarında adaptasyonu üzerinde bir araştırma. Türkiye 3. Çayır-Mera ve Yem Bitkileri Kongresi. 674-678. Erzurum.
Keser, M., N. Bolat, F. Altay., M.T. Çetinel., N. Çolak ve A,L. Sever. 1999. Çeşit geliştirme çalışmalarında bazı stabilite parametrelerinin kullanımı. Hububat Sempozyumu. S:64-69, Konya.
Kılıç, H., T. Yağbsanlar ve Z.Türk. 2003. Makarnalık buğdayda bazı tarımsal özelliklerin genotipxcevre interaksiyonu, kalıtım derecesi tahminleri ile stabilite analizleri. Türkiye 5. Tarla Bitkileri Kongresi, (1). 52-57. Diyarbakır.
Mermer, A.;Avcı,M.;Tahtacıoğlu,L ve H.Şeker. 1996. Bazı adi fiğ hatlarının Erzurum şartlarında ot ve tohum verimleri. Türkiye 3. Çayır-Mera ve Yem Bitkileri Kongresi. 668-673. Erzurum.
SAS Institute. 1998. INC SAS/STAT users' guide release 7.0, Cary, NC, USA.
Sevimay,C.S.,S.Altinok.,H.B.Hakyemez. 1997. Farklı orjinli fiğ (Vicia satva L.) hatlarının Ankara şartlarında adaptasyonu. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma. Enstitüsü Dergisi. 6:1.
Teich, AH. 1983. Genotype-Environment interaction variances in yield of winter wheat. Cereal Research Communication. 11: 15-20.
Tosun, M;Altınbaş,M ve H.Soya. 1991. Bazı fiğ {Vicia sp.) türlerinde yeşil ot ve tane verimi ile kimi agronomik özellikler arasındaki ilişkiler. Türkiye 2. Çayır-Mera ve Yem Bitkileri Kongresi. 574-583. İzmir.
Yılmaz,Ş ve E.Can. 1998. Hatay koşullarında yetiştirilen bazı adi fiğ çeşit ve hatlarında tane verimi ve verimi etkileyen özellikler arası ilişkiler. Mustafa Kenmal P. Üniv. Ziraat Fak. Derg. 3 (2): 13-126. Hatay.
Zencirci, N., V. Eser ve İ. Baran. 1990. Bazı stabilite istatistiklerinin karşılaştırılması üzerine bir yaklaşım. Tarla Bitkileri Merkez Araş. Enst. Yayın No: 1990/2, Ankara.