MUSTAFA ARI, MEHMET HANİFİ KOKAÇYA, Ümit Sertan ÇÖPOĞLU, ERHAN YENGİL, YÜKSEL KIVRAK, Musa ŞAHPOLAT, Birsen BUDAK

Suriye- Türkiye sınırındaki Reyhanlı'da bombalı saldırı sonrası stres tepkisi, anksiyete ve depresyon düzeyleri

Amaç: Terör saldırıları hedef toplumda en yüksek ruhsal etkiyi oluşturmak amacıyla gerçekleştirilen eylem biçimleridir. 11 Mayıs 2013'de Reyhanlı, Hatay'da düzenlenen iki ayrı bombalı terör saldırısı sonucunda 52 kişi ölmüş, 146 kişi yaralanmıştır. Bu iki patlamaya görsel veya işitsel olarak tanık olan, patlamaya doğrudan maruz kalan ve o bölgede yaşayan ama dolaylı olarak tanık olan kişilerde patlamalar sonrası altıncı aydaki depresyon, anksiyete ve travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) oranlarını belirlemek amaçlanmıştır. Yöntem: Bu çalışmaya, patlamaya doğrudan maruz kalan 43 birey, dolaylı olarak patlamaya maruz kalan 42 birey ve 45 sağlıklı gönüllü birey kontrol grubu olmak üzere toplam 130 kişi alınmıştır. Tüm katılımcılara patlamadan sonraki altıncı ayda Beck Depresyon Ölçeği, Travma Sonrası Stres Bozukluğu Soru Listesi-Sivil Versiyonu, Durumluk-Sürekli Anksiyete Ölçeği ve Sosyodemografik Bilgi Formu uygulandı. Bulgular: Patlamaya doğrudan maruz kalanlar ile dolaylı olarak maruz kalan grupların TSSB, anksiyete ve depresyon oranları kontrol grubuna göre istatistiksel olarak anlamlı düzeyde yüksek bulundu. Üç grup arasında yaş, cinsiyet ve demografik etkenler açısından anlamlı bir fark yoktu. Sonuç: Çalışmamız terörist saldırılara maruz kalan bireylerde yüksek oranda TSSB görüldüğüne ilişkin bilgileri destekler niteliktedir. Ayrıca çalışmamızda terör eylemine doğrudan maruz kalanlarda TSSB ve depresyon sıklığının dolaylı maruz kalanlardan daha yüksek olması terör travmalarına yaklaşım açısından aydınlatıcı olabilir.

Stress reaction, anxiety and depression after bomb attacks in Reyhanlı in Syria-Turkey border

Objective: Terror attacks are actions taken to create maximum negative psychological impact on the target population. As result of two separate bombings on 11 March 2013 at Hatay, Reyhanlı 52 people died and 146 people were injured. The purpose of this study is to determine the ratio of depression, anxiety and post-traumatic stress disorder (PTSD) on sixth month following the blast in those people who were exposed to explosions either visually and auditory, and in tose who were lindirectly exposed by being witnesses. Methods: In this study 43 people who were directly exposed, 42 people who were indirectly exposed to the explosions and 45 healthy people as a control group are included for a total of 130 individuals. On sixth month after the blast Beck Depression Inventory, Civilian Versions of Post-traumatic Stress Disorder Checklist, State-Trait Anxiety Inventory and Sociodemographic Information Form were administered to all subjects. Results: The prevalence of depression, anxiety and post-traumatic stress disorder on people who directly and indirectly exposed to explosions are significantly high compared to control group. Among the three groups there are no statistically significant differences in terms of age, gender and demographic factors. Conclusions: Our study has supportive information about the individuals who were exposed to terrorist attacks have high prevalence of PTSD. Additionally, the fact that the prevalence of PTSD and depression were higher in directly exposed cases than indirectly exposed ones may be illustrative in terms of approach to terror trauma.

PDF

___

1. Kaya K. The Syrian Crisis from a Neighbor's Perspective: View from Turkey. Military Review 2014; 94:42.
2. Orhan O. Reyhanlı saldırısı ve Türkiye'nin Suriye ikilemi. Middle Eastern Analysis 2013; 54:10-16.
3. Rubonis AV, Bickman L. Psychological impairment in the wake of disaster: The disaster-psychopathology relationship. Psychol Bull 1991; 109:384-399.
4. Sungur M, Kaya B. The onset and longitudinal course of a man-made post-traumatic morbidity: Survivors of the Sivas disaster. Int J Psychiatry Clin Pract 2001; 5:195- 202.
5. Breslau N, Kessler RC, Chilcoat HD, Schultz LR, Davis GC, Andreski P. Trauma and posttraumatic stress disorder in the community: The 1996 Detroit Area Survey of Trauma. Arch Gen Psychiatry 1998; 55:626-632.
6. Breslau N, Davis GC, Andreski P. Risk factors for TSSBrelated traumatic events: A prospective analysis. Am J Psychiatry 1995; 152:529-535.
7. Grieger TA, Waldrep DA, Lovasz MM, Ursano RJ. Follow-up of Pentagon employees two years after the terrorist attack of September 11, 2001. Psyc Serv 2005; 56:1374-1378.
8. Hansen MB, Nissen A, Heir T. Proximity to terror and post-traumatic stress: a follow-up survey of governmental employees after the 2011 Oslo bombing attack. BMJ Open 2013; 3:7.
9. Neria Y, Nandi A, Galea S. Post-traumatic stress disorder following disasters: a systematic review. Psychol Med 2008; 38:467-480.
10. North CS, Nixon SJ, Shariat S, Mallonee S, McMillen JC, Spitznagel EL, et al. Psychiatric disorders among survivors of the Oklahoma City bombing. JAMA 1999; 282:755-762.
11. Eşsizoğlu A, Aydın H, Bülbül İ. Terörist saldırılar sonrasında travma sonrası stres bozukluğu: Bir gözden geçirme. Klinik Psikiyatri 2009; 12:99-104.
12. Aker AT, Sorgun E, Mestçioğlu Ö, Karakaya I, Kalender D, Acar G, ve ark. İstanbul'daki bombalama eylemlerinin erişkin ve ergenlerdeki travmatik stres etkileri. Türk Psikoloji Derg 2008; 23:63-71.
13. Beck AT, Rush AJ, Shaw BF, Emery G. Cognitive Therapy of Depression. New York: Guilford Press, 1978.
14. Hisli N. Beck Depresyon Envanterinin üniversite öğrencileri için geçerliği, güvenirliği. Psikoloji Derg 1989; 7:3-13.
15. Dobbie DR, Kivlahan DR, Maynard C, Bush KR, McFall M, Epler AJ, et al. Screening for post-traumatic stres disorder in female veteran's affairs patients: Validation of the TSSB checklist. Gen Hosp Psychiatry 2002; 24:367- 374.
16. Kocabaşoğlu N, Çorapçıoğlu Özdemir A, Yargıç İ, Geyran P. Türkçe "PTSD Checklist - Civilian Version" (PCLC) Ölçeğinin geçerlilik ve güvenilirliği. Yeni Symposium 2005; 43:126-134.
17. Öner N. Le Compte A. Durumluk-Sürekli Kaygı Envanteri El Kitabı. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınları 1985.
18. Galea S, Ahern J, Resnick H, Kilpatrick D, Bucuvalas M, Gold J, et al. Psychological sequelae of the September 11 terrorist attacks in New York City. N Engl J Med 2002; 346:982-987.
19. Schlenger WE, Caddell JM, Ebert L, Jordan BK, Rourke KM, Wilson D, et al. Psychological reactions to terrorist attacks: findings from the national study of Americans' reactions to September 11. JAMA 2002; 288:581-588.
20. Njenga FG, Nicholls PJ, Nyamai C, Kigamwa P, Davidson, JR. Post-traumatic stress after terrorist attack: psychological reactions following the US Embassy bombing in Nairobi Naturalistic Study. Br J Psychiatry 2004; 185:328-333.
21. Gabriel R, Ferrando L, Cortón ES, Mingote C, GarcíaCamba E, Liria AF, et al. Psychopathological consequences after a terrorist attack: An epidemiological study among victims, the general population, and police officers. Eur Psychiatry 2007; 22:339-346.
22. Başoğlu M, Şalcıoğlu E, Livanou M. Traumatic stress responses in earthquake survivors in Turkey. J Trauma Stress 2002; 15:269-276.
23. Breslau N, Davis GC, Andreski P, Peterson E. Traumatic events and posttraumatic stress disorder in an urban population of young adults. Arch Gen Psychiatry 1991; 48:216-222.
24. Kessler RC, Sonnega A, Bromet E, Hughes M, Nelson CB. Posttraumatic stress disorder in the National Comorbidity Survey. Arch Gen Psychiatry 1995; 52:1048-1060.
25. Perkonigg A, Kessler RC, Storz S, Wittchen HU. Traumatic events and post-traumatic stress disorder in the community: prevalence, risk factors and comorbidity. Acta Psychiatr Scand 2000; 101:46-59.
26. Nixon RD, Bryant RA. Peritraumatic and persistent panic attacks in acute stress disorder. Behav Res Ther 2003; 41:1237-1242.
27. Berenz EC, Vujanovic AA, Coffey SF, Zvolensky MJ. Anxiety sensitivity and breath-holding duration in relation to PTSD symptom severity among trauma exposed adults. J Anxiety Disord 2012; 26:134-139.
28. Galea S, Nandi A, Vlahov D. The epidemiology of posttraumatic stress disorder after disasters. Epidemiol Rev 2005; 27:78-91.
29. Aksoy A, Kılıç C. Değirmendere şehir merkezinde deprem sonrası ruh sağlığı hizmeti kullanımı. Bahar Sempozyumları-5 (24-29 Nisan 2001, Antalya).
30. Kılıç C. Depremzedelerde ruh sağlığı hizmeti kullanımı: 1999 depremlerinin sonuçları. Turk Psikiyatri Derg 2008; 19:113-123.