Ortaokul Öz-Yeterlilik Ölçeğinin geçerlilik ve güvenilirlik çalışması

Amaç: Öz-yeterlilik bireyin gelecekte karşılaşabileceği güç durumların üstesinden gelmede ne derecede başarılı olabileceğine ilişkin kendi hakkındaki yargısı, inancıdır. Öz-yeterlilik, insan davranışının önemli güdeleyicilerinden biri olarak çocuk ve ergenin ruh sağlığında önemli bir yere sahiptir. Bu araştırmada, ortaokul öğrencilerinin fiziksel, duygusal ve akademik başarı davranışları konusundaki öz-yeterlilik algılarını ölçmek amacıyla "Ortaokul Öz-Yeterlilik Ölçeği'nin Türkçeye uyarlanması, Türk öğrenciler için geçerlilik ve güvenirlilik çalışmasının yapılması amaçlanmıştır. Yöntem: Bu araştırma 177 ilköğretim 6, 7 ve 8. sınıf öğrencisiyle yürütülmüştür. Örneklem kapsamına 11-14 yaş grubunda olan, herhangi bir kronik hastalığı bulunmayan, çalışmaya katılmaya istekli olan öğrenciler alınmıştır. Araştırmada veri toplama amacı ile "Öğrencilere Yönelik Bilgi Formu" ve "Ortaokul Öz-Yeterlilik Ölçeği" kullanılmıştır. Ölçeğin geçerlilik çalışması için dil ve içerik geçerliği incelenmiştir. Ölçeğin güvenilirlik çalışması amacı ile iç tutarlılık için Cronbach alfa katsayısı, test-tekrar test güvenilirlik katsayısı ve yarıya bölme güvenilirlik katsayısı (split half) hesaplanmıştır. Bulgular: Faktörler için Cronbach alfa katsayıları 0.71-0.94 arasında bulunmuştur. Tüm ölçek için Cronbach alfa katsayısı 0.86, test-tekrar test katsayısı 0.66 olarak bulunmuştur. Faktör analizine göre, ölçek koruyucu sağlık, kişilerarası ilişkiler, madde bağımlılığı potansiyeli ve akademik başarı olmak üzere dört faktörden oluşmuştur. Sonuç: Sağlıklı ergenlerin fiziksel, duygusal ve akademik başarı davranışları hakkında algıladıkları öz-yeterliği ölçen "Ortaokul Öz-Yeterlilik Ölçeği" psikometrik ölçümlerin sonucunda Türk toplumu için geçerli ve güvenilir bulunmuştur. Ölçek, ergenlerde öz-yeterlilik algısının değerlendirilmesine yardımcı olacaktır.

A study of validity and reliability of Middle School Self-Efficacy Scale

Objective: Self-efficacy is the belief in one's capabilities to overcome the future difficulties one might face. Self-efficacy, a significant motivation of human behavior, has an important place in mental health of the child and the adolescent. Middle School Self-Efficacy Scale is used to measure the self-efficacy of middle school students in physical, emotional and academic success behaviors. This study is aimed at determining the validity and reliability of Middle School Self-Efficacy Scale for Turkish students and adapts it to Turkish. Methods: The study was carried out on 177 primary school students from 6, 7 and 8th grades. Students were sampled among those who were 11 to 14, free of any chronic diseases and eager to participate in the study. "Student Information Form" and "Middle School Self-Efficacy Scale" were used to obtain data. To study the validity of the scale, validity of language and content was examined. To study the reliability of the scale and internal consistency, Cronbach's alpha coefficient, test retest reliability coefficient and split half coefficient were calculated. Findings: Cronbach's alpha coefficients for subscales were between 0.71 and 0.94. Cronbach's alpha coefficient for the full scale was 0.86. Test retest reliability coefficient of the scale was 0.66. According to factor analysis, scale consisted of four subscales: preventive health, inter-personal relations, potential of substance abuse and academic success. Results: The results of psychometric measures showed that "Middle School Self-Efficacy Scale", used to measure self-efficacy of healthy adolescents in terms of their perception of physical, emotional and academic success behaviors, is valid and reliable for Turkish society. The scale will help to assess the perception of self-efficacy in adolescents.

PDF

___

1. Geçkil E. Malatya İlindeki Ergenlerin Sağlık Davranışlarının Tanımlanması, Beslenme ve Stresle Baş Etme Eğitiminin Sağlığı Geliştirmeye Etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul, İstanbul Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, 2002.
2. Ünalan P, Kaya ÇA, Akgün T, Yıkılkan H, İşgör A. Birinci basamakta ergen sağlığına yaklaşım. Türkiye Klinikleri J Med Sci 2007; 27:567-576.
3. Öztürk GD, Bıkmaz FH. İlköğretim programlarında sağlık bilinci. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi 2007; 40:215-242.
4. Eriş N, Savaşer S. Çocukların sağlıkları ile ilgili kişisel sorumlulukları. 1. Uluslar arası, 8. Ulusal Hemşirelik Kongresi (29 Ekim-02Kasım 2001, Antalya), Kongre Kitabı, 2001, s.252-255, Antalya.
5. Kıtayama S. Social Thinking, Social Psychology. Fifth ed., New York, McGraw-Hill, 1996.
6. Lane J, Lane A, Kyprianou A. Self-efficacy, self-esteem and their impact on academic performance. Soc Behav Pers 2004; 32(Suppl.3):247-256.
7. Öztürk F, Şahin ŞK. Spor yapan ve yapmayan 9-13 yaş grubu bireylerin sosyal yetkinlik beklentisi puanlarının karşılaştırılması (Bursa örneği). İlköğretim Online 2007; 6:469-479.
8. Gözüm S, Aksayan S. Öz-etkililik-yeterlik ölçeğinin Türkçe formunun güvenilirlik ve geçerliliği. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi 1999; 2(Suppl.1):21-34.
9. Gözüm S. Öz-etkililik-yeterlik ölçeğinin Türkçe formunun yapı geçerliliği: öz-etkililik-yeterlik ile stresle başa çıkma algısı arasındaki ilişki. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi 1999; 2(Suppl.1):35-43.
10. Hevey D, Smith M, McGee HM. Self-efficacy and health behaviour: A review. Irish J Psychol 1998; 19:248-273.
11. Johnson CC, Shi R, Farris R, Webber LS, Nicklas TA. Social support and self-efficacy for the consumption of fruit and vegetables by adolescent: “Gimme 5”- a fresh nutritiun concept for students. Ecol Food Nutr 2000; 39:357-374.
12. Long JD, Stevens KR. Using tecnology to promote selfefficacy for healthy eating in adolescents. J Nurs Scholarsh 2004; 36:134-139.
13. Ehrenberg MF, Cox DN, Kopman RF. The relationship between self-efficacy and depression in adolescents. Adolescence 1991; 26:361-374.
14. Balkıs M, Duru E, Buluş M. Şiddete yönelik tutumların özyeterlik, medya, şiddete yönelik inanç, arkadaş grubu ve okula bağlılık duygusu ile ilişkisi. Ege Eğitim Dergisi 2005; 2:81-97.
15. Cerezo N. Problem based learning in the middle school: a research case study of the perceptions of at-risk females. Research in Middle Level Education Online 2004; 27:1.
16. Ryan JG, Dwewaltowski D. Comparing the relationships between different types of self- efficacy and phsical activity in youth. Health and Behavior 2002; 29:491.
17. Bayırtepe E, Tüzün H. Oyun-tabanlı öğrenme ortamlarının öğrencilen bilgisayar dersindeki başarıları ve özyeterlik algıları üzerine etkileri. H.Ü. Eğitim Dergisi 2007; 33:41-54.
18. Bray C, Nash K, Froman RD. Validation of measures of middle schoolers’ self-efficacy for physical and emotional health, and academic tasks. Res Nurs Health 2003; 26:376-386.
19. Özgüven İE. Psikolojik Testler Kitabı. İkinci baskı, Ankara PD Rem Yayınları, 1998.
20. Karataş N. Araştırmada örnekleme. İ Erefe (Ed.), Hemşirelikte Araştırma İlke Süreç ve Yöntemleri, İstanbul, Hemşirelikte Araştırma ve Geliştirme Derneği-HEMARGE, Yayın No: 1, Odak Ofset, 2002, s.127-131.
21. Erkuş A. Psikometri üzerine yazılar. Türk Psikologlar Derneği Yayınları, 2003; 24:34-122.
22. Akgül A. Tıbbi Araştırmalarda İstatistiksel Analiz Teknikleri. Ankara, Yüksek Öğretim Kurulu Matbaası, 1997.
23. Şahin N. Psikoloji araştırmalarında ölçek kullanımı. Türk Psikoloji Dergisi 1994; 9(Suppl.33):19-26.
24. Ünlü EÖ. Güvenilirlik ve Geçerlilik Analizinin Bursa’da “Ergen ve Çocuklarda Yale-Brown Obsesif Kompulsif Bozukluk Skalası” Üzerine Uygulanması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bursa, Uludağ Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, 2002.
25. Bekiroğlu N. Açıklamalı Biyoistatistik Terimleri Sözlüğü. İstanbul, Nobel Tıp Kitabevleri, 1998.
26. Karasar N. Bilimsel Araştırma Yöntemi. Dokuzuncu baskı, Ankara, Nobel Yayın Dağıtım, 1999.
27. Tezbaşaran AA. Likert Tipi Ölçek Geliştirme Kılavuzu. Ankara, Türk Psikologlar Derneği Yayını, 1996.
28. Lawrence L. Validation of self efficacy scale to predict adolescent smoking. Health Educ Res 1989; 4(Suppl.3):351-360.
29. Özdamar K. Paket Programlar ile İstatistiksel Veri Anali- zi. Dördüncü baskı, 1. Cilt, Eskişehir, Kaan Kitabevi, 2002.