Bilişsel-davranışçı terapi teknikleri ve psikiyatri hemşireliği uygulaması

Bilişsel-davranışçı terapiler, yaşam problemleri için öğrenme kuramlarını uygulayarak, bireylerin günlük yaşamla rında karşılaştıkları güçlüklerin üstesinden gelmelerine yardım etmeyi amaçlar. Bu güçlükler çoğu zaman tıbbi ya da psikiyatrik bozuklukla birlikte oluşur ve bireyin baş etme becerilerini etkiler. Hastalık yaşantısına uyum da bire yin bilişsel şemalarından ve baş etme becerilerinden etkilenir. Bilişsel terapinin hedefi gerçek dışı inanç, düşünce ve olumsuz kendilik durumunun değiştirilmesidir. Bilişsel-davranışçı terapi teknikleri bireyin baş etme becerilerini genişleterek kişisel gelişimine ve hastalıkla ilgili yaşantılara uyum göstermesine yardım edebilir. Bu tekniklerden bazıları okulda, evde, iş ortamında uygulanabildiği gibi, boş zaman etkinliği olarak da uygulanabilmektedir. Biliş sel-davranışçı terapi teknikleri, bireyin uyumsal olmayan davranışlarını değiştirmek ve sağlıklı baş etme yanıtlarını artırmak amacıyla psikiyatri hemşireleri tarafından sağlık bakımının verildiği her ortamda kullanılabilir.

Anahtar Kelimeler:

Psikiyatri hemşireliği, Davranış tedavisi, Bilişsel tedavi

Cognitive behavioral therapy techniques and psychiatric nursing practice

Cognitive behavioral therapies apply learning theories to problems of living, with the aim of being to help people overcome difficulties in everyday life. These difficulties often occur along with a medical or psychiatric disorder experience and influence person's coping skills. The adjustment to the illness experience has also been affected by individual's cognitive schemes and coping skills. The goal of cognitive therapy is to change irrational beliefs, thoughts, and negative self-statements. The techniques of cognitive behavioral therapy can help people to achieve personal growth by expanding their coping skills and can also be applied to at the school, home, work, etc. and as leisure activities. They can be used by psychiatric nurses in any health-care setting to promote healthy coping responses and to change maladaptive behavior.

Keywords:

Psychiatric Nursing, Behavior Therapy, Cognitive Therapy,

PDF

___

1. Stuart GW. Cognitive behavioral therapy. GW Stuart, MT Laraia (eds.), Principles and Practice of Psychiatric Nursing, seventh ed., Philadelphia, Mosby, 2001, p.658-673.
2. Karahan TF, Sardoğan ME. Psikolojik Danışma Kuramları. İstanbul, Birsen Yayınevi, 1994.
3. Sungur M. Bilişsel-davranışçı terapilerin gelişim öyküsü. A Güngör (ed.), Psikoterapiler El Kitabı, Ege Psikiyatri Sürekli Yayınları, İzmir, EÜ Basımevi, 1997, s.50-66.
4. Tomey AM, Alligood MR. Nursing Theorists and Their Work. Fourth ed., St. Louis, Mosby-Year Book, 1998.
5. Velioğlu P. Hemşirelikte Kavram ve Kuramlar. İstanbul, Alaş Ofset, 1999.
6. Ünal G, Çam O. Affektif bozukluklarda psikotera- pötik girişimler ve psikiyatri hemşireliği. Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2005; 21:175-187.
7. Vockins H. Occupational therapy intervention with patients with breast cancer: a survey. Eur J Cancer Care 2004; 13:45-52.
8. Molassiotis A. A pilot study of the use of progressive muscle relaxation training in the management of post-chemotherapy nausea and vomiting. Eur J Cancer Care 2000; 9:230-234.
9. Kim SD, Kim HS. Effects of a relaxation breathing exercise on fatigue in haemopoietic stem cell transplantation patients. J Clin Nurs 2005; 14:51-55.
10. Adamsen L, Midtgaard J, Roerth M. Transfor- ming the nature of fatigue through exercise: quailtative findings from a multidimensional exer- cise programme in cancer patients undergoing chemotherapy. Eur J Cancer Care 2004; 13:362- 370.
11. Bilge A, Ünal G. Öfke, öfke kontrolü ve hemşirelik yaklaşımı. Ege Üniversitesi Hemşirelik Yükseko- kulu Dergisi 2005; 21:189-196.
12. Trigoboff E. Cognitive and behavioral intervene- tions. CR Kneisl, HS Wilson, E Trigoboff (ed.), Contemporary Psychiatric-Mental Health Nur- sing, New Jersey, Pearson Education-Prentice Hall, 2004, p.707-723.
13. Beck JS. Bilişsel Terapi: Temel İlkeler ve Ötesi. N Hisli Şahin (çev.), F Balkaya, A İlden Koçkar (çev. eds.), Ankara, Türk Psikologlar Derneği Yayınları, 2001.
14. Moore K, Schmais L. Practical Issues and Solu- tions, Living Well with Cancer. USA, Penguin Putnam, 2001.
15. Yung Paul MB, Fung MY, Chan Tony MF, Lau Bernard WK. Relaxation training methods for nurse managers in Hong Kong: a controlled study. Int J Ment Health Nurs 2004; 13:255-261.
16. Seers K, Carroll D. Relaxation techniques for acute pain management: a systematic review. J Adv Nurs 1998; 27:466-475.
17. Domar AD, Noe JM, Benson H. The preoperative use of the relaxation response with ambulatory surgery patients. J Human Stress 1987; 13:101- 107.
18. Good M. A comparison of the effects of jaw relaxation and music on postoperative pain. Nurs Res 1995; 44:52-57.
19. Cheung YL, Molassiotis A, Chang AM. A pilot study on the effect of progressive muscle relaxa- tion training of patients after stoma surgery. Eur J Cancer Care 2001;10:107-114.
20. Van Fleet S. Relaxation and imagery for symp- tom management: improving patient assessment and individualizing treatment. Oncol Nurs Forum 2000; 27:501-510.
21. Yıldırım YK, Fadıloğlu Ç. Diyaliz hastalarında progresif gevşeme yöntemlerinin kaygı düzeyi ve yaşam kalitesine olan etkisinin incelenmesi. Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2005; 21:33-45.
22. Demiralp M. Gevşeme Eğitiminin Adjuvan Kemo- terapi Uygulanan Meme Kanserli Hastalarda, Anksiyete ve Depresyon Belirtileri, Uyku Kalitesi ve Yorgunluk Üzerine Etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gülhane Askeri Tıp Akademisi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 2006.
23. Gürkan A. Laporoskopik Cerrahi Işlem Sonrası Bulantı ve Kusmanın Azaltılmasında Otojenik Gevşeme ile Yavaş ve Ritmik Solunumun Etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Marmara Üniver- sitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, 2005.
24. Tarhan N. Mutluluk Psikolojisi, Stresi Mutluluğa Dönüştürmek. Altıncı baskı, İstanbul, Timaş Yayınları, 2002.
25. Öztürk O. Ruh Sağlığı ve Bozuklukları. Onuncu baskı, Ankara, Feryal Matbaası, 2004, s.685-711.