Hasan BELLİ, ADNAN ÖZÇETİN, Ümit ERTEM, Emrehan ALPAY, Talat BAHÇEBAŞI, Ü. Kemal KIRAN, A. Fuat BAYKIZ, Yılmaz BAYIK

Şizofreni hastalarında bazı sosyodemografik özellikler ve tedavi ile ilişkili etkenler

Amaç: Ülkemizin daha az gelişmiş ve geniş aile sisteminin yaygın olarak yaşandığı Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgesinde yaşayan şizofreni hastalarını ele aldığımız çalışmamızın amaçları; şizofreni alt tiplerine göre hastaların sosyodemografik ve hastalığın klinik özelliklerini tanılamak, tedavide ilaç seçimi ve tedavi sürecini etkileyen etkenleri ve şizofreni hastalarında madde kullanım örüntüsünü belirlemektir. Yöntem: Çalışmaya Elazığ Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Hastanesi'ne aileleriyle birlikte ayaktan başvuran ve yatırılarak tedavi edilmesine karar verilen, DSM-IV tanı ölçütlerine göre şizofreni tanısı konan 15-65 yaş arasında 329 erkek, 134 kadın olmak üzere toplam 463 hasta alındı. Bulgular: Hastalarımızın %87.5'i çalışmıyor, %26.3'ü okuryazar değil, %36.7'si ilkokul mezunuydu. Tüm hastaların %84.7'si alt gelir düzeyinde ve %60.3'ü bekardı. Hastalarımızın %62.4'ü paranoid, %22.7'si dezorganize, %8.2'si rezidüel ve %6.7'si farklılaşmamış şizofreni alt tip ölçütlerini karşılamaktaydı. Hastaların %17.1'i herhangi bir madde kullanmazken, %76.0'sı sigara kalan diğer hastalar ise sigara"ile birlikte alkol ve/veya esrar kullanmaktaydı. Tedavi başlarken ilk tercih edilen ilaç %95.9 ile tipik antipsikotikler olup son kullanılan ilaç seçiminde bu oran %76.3'e düşmekteydi. Tartışma: Hasta grubumuzda tipik antipsikotiklerin birinci tercih olması sürmektedir. Düzenli ilaç kullanımı hastanın hastaneye yatış sayısı ile güçlü pozitif; yaş, ailesiyle birlikte yaşama, tedavi süresi ve evli olma ile zayıf pozitif ilişkili görünüyordu. Hastanın hastane ya da hekimle sürekli iletişim içinde olması ve yakınlarından aldığı sosyal destek tedaviye olumlu katkı sağlamaktadır. Madde kullanımı, meslek, düşük ekonomik düzey, kullanılan ilk ilaç arasında görülen negatif ilişki düzenli ilaç kullanımını engellemekte gibi görünmektedir. Aile ve yakın çevrenin hastaya verdiği sosyal destek ve yine kültürümüzün önemli bir özelliği olan madde kullanımını engelleyici yönünü kullanarak tedaviye uyumu artırabiliriz. Kısıtlı ekonomik olanaklarımızı yan etkisi daha az ve negatif belirtilere daha etkili atipik antipsikotikleri kullanma oranını artırma yönünde kullanarak hastaların yaşam kalitelerini de yükseltip üretkenliklerini artırabiliriz.

Anahtar Kelimeler:

Alkol bağımlılığı bozuklukları, Demografi, Şizofreni, Tütün kullanım bozukluğu, Antipsikotik ajanlar, Madde bağımlılığı bozuklukları

Some sociodemographic features and factors associated with treatment in patients with schizophrenia

Objective; To define clinical features and sociodemographic characteristics of patients with schizophrenia raccording to disease subgroups in the less developed East and South-Eastern regions of Turkey where people live in wide family systems, to determine the factors affecting treatment including drug selection and to figure out substance abuse pattern. Methods: Three hundred and twenty nine are male and 134 female, total 463 patients with ages ranging from 15-65 who presented to the state hospital outpatient clinic together with their families and who were decided to be admitted and treated jnpatiently were included in this study. Results: 87.5% of the patients were unoccupied, 26.3% were not able to read or write and 36.7% were primary school graduate. 84.7% of the patients were from lower socioeconomic group and 60.3% were single. 62.4% of the patients met the diagnosis criteria for paranoid, 22.7% disorganized, 8.2% residual and 6.7% undifferentiated types of schizophrenia diagnosis. 17.1% have not used any substance while 76.0% were smoking and the remaining was smoking in addition to alcohol and/or marihuana. Typical antipsychotics were the first choice in drug .selection at the beginning of treatment with a percentage 95.9 (n=444) and this rate decreased to 76.3% in long term management. Discussion: Typical antipsychotics remained as the first choice in the treatment of our patients. Regular medication use seemed shows strong positive relation to hospitalization number but showed weak positive relation to age, living with the family, duration of treatment and being married. In other words, patients' being in constant relationship with his/her physician and receiving social support from their relatives had positive input in the treatment. Negative relation between the first used medication and substance abuse, occupation, low socioeconomic status seemed to prevent regular use of medications. We can increase compliance by using the support given by the family and the close social relationships as well as our culture's avoidance type impact on substance abuse. We can also increase life quality and productivity of our patients by directing our limited economical reserves toward use of atypical antipsychotics which have less side effects and more effect on negative symptoms of the disease.

Keywords:

Alcohol-Related Disorders, Demography, Schizophrenia, Tobacco Use Disorder, Antipsychotic Agents, Substance-Related Disorders,

PDF

___

1. Riecher-Rössler A, Hafner H. Gender aspects in schizophrenia: bridging the border between social and biological psychiatry. Acta psychiatr Scand 2000; 102(Suppl.407):58-62.
2. Takahashi S, Matsuura M, Tanabe E, Yara K, Nonaka K, Fukura Y et al. Age at onset of schizophrenia: gender differences and influences of temporal socio-economic change. Psychiatry Clin Neurosci 2000; 54:153-156.
3. Gangadhar BN, Panner SC, Subbakrishna DK, Janakiramaiah N. Age at onset and schizophre- nia: reversed gender effect. Acta psychiatr Scand 2002; 105:317-319.
4. Karşıdağ Ç, Alpay N, Kocabıyık A. Şizofreni ve sigara bağımlılığı. Düşünen Adam 2005; 18:13- 20.
5. Gureje O. Gender and schizophrenia: age at onset and sociodemographic attributes. Acta Psychiatr Scand 1991; 83:402-405.
6. Usall J, Araya S, Ochoa S, Busquets E, Gost A, Marquez M. Gender differences in a sample of shizophrenic outpatients. Compr Psychiatry 2001; 42:301-305.
7. Angermeyer MC, Goldstein JM. Gender differ- ences in schizophrenia rehospitalization and community survival. Psychol Med 1989; 19:365- 382.
8. Angermeyer Mc, Kühn L, Goldstein JM. Gender and course of schizophrenia: differences in treated outcomes. Schizophr Bull 1990; 16:293- 307.
9. Bhugra D, Hilwing M, Mallet R, Corridan B, Leff J, Neehall J et al. Factors in the onset of schizophrenia: a comparison between London and Trinidad samples. Acta Psyciatr Scand 2000; 101:135-141.
10. Şaylan M, Alptekin K, Akdemir A, Tetik E, Korb FA. The intercontinental schizophrenia outpatient health outcomes (IC-SOHO) study: baseline clinical and functional characeristics and antipsychotic use patterns in Turkey. Bull Clin Psychopharmacol 2004; 14:132-142.
11. Simon AE, Peter M, Hess L, Valterio C. Antipsychotic use in patients with schizophrenia treated in private psychiatry. Swiss Med Weekly 2005; 135:109-105.
12. Mueser KT, Bellack AS, Blanchard JJ. Comor- bidity of schizophrenia and substance abuse: implications for treatment. J Consult Clin Psychol 1992; 60:845-856.
13. Batel P. Addiction and shizophrenia. Eur Psychi- atry 2000; 15:115-122.
14. Kelly C, McCreadie RG. Smoking habits, current symptoms, and premorbid characteristics of schizophrenic patients in Nithsdale, Scotland. Am J Psychiatry 1999; 156:1751-1757.
15. Ripoll N, Bronnec M, Bourin M. Nicotinic recap- tors and schizophrenia. Curr Med Res Opin 2004; 20:1057-1074.
16. Amerikan Psikiyatri Birliği. Mental Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal El Kitabı. Dördüncü baskı (DSM-IV) E Köroğlu (çev. ed.), Ankara, Hekimler Yayın Birliği, 1996.
17. Sharma VK, Srinivasa MR, Kishore Kumar KV, Agarwal MR, Wilkinson G. Comparison of pati- ents with schizophrenia from Liverpool, England and Sakalwara-Bangalore, India. Int J Soc Psychiatry 1998; 14:225-230.
18. Kaplan HI, Sadock BJ. Schizophrenia. Synopsis of Psychiatry: Behavioral Sciences/Clinical Psychiatry, eight ed., chap. 13, Giza, Mass Publishing, 1998, s.456-491.
19. Evren B, Evren C, Karamustafalıoğlu N, Tomruk N, Alpay N. Şizofrenili hastalarda cinsiyet faklı- lığı: sosyodemografik ve klinik açıdan karşılaş- tırma. Türkiye’de Psikiyatri 2002; 2:114-124.
20. Brambilla P, Barale F, Caverzas E, Tognoni G, Barbui C. Clozapine-treated subjects with treat- ment-resistant schizophrenia: a systematic re- view of experimental and observational studies. Int Clin Psychopharmacol 2002; 17:189-195.
21. Misdrahi D, Llorca PM, Lancon C, Bayle FC. Compliance in schizophrenia: predictive factors, therapeutical Considerations and research implications. Encephale 2002; 28:266-72.
22. Munk-Jorgensen P. Schizophrenia in Denmark. Incidence and utilization of psychiatric institu- tions. Acta Psychiatr Scand 1986; 73:172-180.
23. Bozkurt AI, Sahinoz S, Ozcirpici B, Ozgur S, Sahinoz T, Acemoglu H et al. Patterns of active and passive smoking, and associated factors, in the South-east Anatolian Project (SEAP) region in Turkey. BMC Public Health 2006; 25:6-15.
24. Regier DA, Farmer ME, Rae DS, Locke BZ, Keith SJ, Judd LL et al. Comorbidity of mental disor- ders with alcohol and other drug abuse: results from the Epidemiologic Catchment Area Study. JAMA 1990; 264:2511-2518.