Bilişsel davranışçı tekniklere dayalı öfke yönetimi programının lise öğrencilerinin öfke ve atılganlık düzeylerine etkisi

Amaç: Çalışmada bilişsel davranışçı tekniklere dayalı olarak hazırlanan öfke yönetimi programının lise öğrencilerinin öfke ve atılganlık düzeylerine etkisini belirlemek amaçlanmıştır. Yöntem: Çalışma ön test-son test kontrol gruplu deneysel çalışma deseninde yürütülmüştür. Bir lisede dokuzuncu sınıfta öğrenim gören öğrencilere Sürekli Öfke ve Öfke Tarz Ölçeği (SÖÖTÖ) ile Rathus Atılganlık Ölçeği (RAÖ) uygulanmıştır. Araştırmaya alınma ölçütlerini karşılayan 51 öğrenci randomize olarak cinsiyet ve ölçek puanları açısından eşleştirilerek deney ve kontrol grubuna atanmıştır. Deney grubundaki öğrenciler 12"şer kişilik iki gruba ayrılmıştır. Grup haftada bir gün, bir buçuk saat süreyle toplanmış ve çalışma 10 hafta devam etmiştir. Grup çalışmasının bitiminde deney ve kontrol grubundaki öğrencilere ölçekler tekrar uygulanmıştır. Veriler SPSS 16.0 istatistik paket programında değerlendirilmiş, çözümlemede Levene testi, ki-kare ve t testi kullanılmıştır. Bulgular: Deney ve kontrol grubunun SÖÖTÖ ve RAÖ puanları arasında ilk ölçümde istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmamıştır. Programdan sonra yapılan ölçümde SÖÖTÖ sürekli öfke, öfke içte ve öfke dışta alt ölçek puan ortalamaları deney grubunda kontrol grubundan düşük; öfke kontrol alt ölçeğinde ise deney grubunun puan ortalaması kontrol grubundan yüksek olup, farkın anlamlı olduğu belirlenmiştir. Programdan sonra deney grubunun RAÖ puan ortalamasının ise, kontrol grubundaki öğrencilerden daha yüksek olduğu saptanmıştır. Sonuç: Bu çalışmanın sonuçları bilişsel davranışçı tekniklere dayalı olarak oluşturulan öfke yönetimi programının öğrencilerin sürekli öfke düzeyinde azalma, öfkeyi uygun biçimde belirtme, öfkeyi kontrol etme ve atılgan bir şekilde davranış geliştirmeyi sağladığını göstermiştir.

___

  • Marby JB, Kiecolt KJ. Anger in black and white: Race, adination, and anger. J Health Soc Behav 2005; 46:85-101.
  • Valizadeh S, Ozouni Davaji RB, Nikamal M. The effectiveness of anger management skills training on reduction of agression in adolescents. Procedia Social and Behavioral Sciences 2010; 5:1195-1199.
  • İnceoglu D, Aytar G. Research of assertive be haviour level in a group of adolescents. Psycho- logy Journal 1987; 6:23-24.
  • Alberti R, Emmons M. Atılganlık: Kendinize Yatı rım Yapın S Katlan (Çev.), Ankara: HYB, 2002.
  • Saini M. A meta-analysis of the psychological treatment of anger: developing guidelines for evidence- based practice. J Am Acad Psychiatry Law 2009; 37:473-488.
  • Piko BF, Keresztes N, Pluhar ZF. Aggressive behavior and psychosocial health among child- ren. Pers Indiv Differ 2006; 40:885-895.
  • Lockman JE, Wells KC. The Coping Power Prog- ram for preadolescent agressive boys and their parents: outcome effects at the 1- year follow-up. J Consult Clin Psychol 2004; 72:571-578.
  • Ando M, Asakura T, Ando S, Simons-Morton B. A psychoeducational program to prevent aggres- sive behavior among Japanese early adoles- cents. Health Education & Behavior 2007; 34:765-776.
  • Farmer TV, Farmer EM, Estell DB, Hutchins BC. The developmental dynamics of aggression and the prevention of school violence. Journal of Emotional and Behavioral Disorders 2007; 15:197-208.
  • Acker RV. Antisocial, aggressive, and violent be- havior in children and adolescents within alterna- tive education settings: prevention and interven- tion. Preventing School Failure 2007; 51:5-10.
  • Soykan Ç. Öfke ve öfke yönetimi. Kriz Dergisi 2003; 1:19-27.
  • Deffenbacher JL, Dahlen ER, Lynch RS, Morris CD, Gowensmith WN. An application of Beck"s cognitive therapy to general anger reduction. Cognitive Therapy and Research 2002; 24:689- 697.
  • Yavuzer Y, Üre Ö. Saldırganlığı önlemeye yöne- lik psiko-eğitim programının lise öğrencilerindeki saldırganlığı azaltmaya etkisi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2010; 24:389- 405.
  • Bulut-Serin N, Genç H. Öfke yönetimi eğitimi programının ergenlerin öfke denetimi becerilerine etkisi. Eğitim ve Bilim 2011; 36:236-254.
  • Cole RL. A systematic rewiev of cognitive-behav- ioural interventions for adolescents with anger- related difficulties. Educational and Child Psy- chology 2008; 25:27-46.
  • Gansle KA. The effectiveness of school-based anger interventions and programs: A meta-ana- lysis. Journal of School Psychology 2005; 43:321-341.
  • Lipman EL, Boyle MH, Cunningham C, Kenny M, Snidermen C, Duku E, et al. Testing effective- ness of a community- based aggression management program for children 7 to 11 years old and their families. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry 2006; 45:1085-1093.
  • Qutaiba A. Cognitive behavioral intervention in dealing with school violence among Arab Pales- tinian adolescents in Israel. Procedia Social and Behavioral Sciences 2010; 5:317-1325.
  • Vecchio T, O"leary DK. Effectiveness of anger treatments of specific anger problems: a meta- analytic rewiew. Clin Psychol Rev 2004; 24:15- 34.
  • Williams S, Waymouth M, Lipman E, Mills B, Evans P. Evaluation of a Children"s Temper- Taming Program. Can J Psychiatry 2004; 49:607-612.
  • Beck JS. Cognitive Therapy: Basics and Beyond. New York: The Guilford Press, 1995.
  • Stuart GW. Cognitive Behavioral Therapy. GW Stuart, MT Laraia, (Eds.), Principles and Practice of Psychiatric Nursing, seventh ed., Philadelphia: Mosby, 2011.
  • Reinecke MA, Dattilio FM, Freeman A. Cognitive therapy with children and adolescent. A Case Book for Clinical Practice, second ed., New York: Guilford Press, 2006.
  • Kendal PC. Child and Adolescent Therapy: Cognitive-Behavioral Procedures. PC Kendal (Ed.), third ed., Newyork: Guilford Press, 2006.
  • Türkçapar H. Cognitive Therapy/Basic Princi ples and Practice. Ankara: HYB, 2008.
  • Eskin M. Self-reported assertiveness in Swedish an Turkish adolescent: A cross cultural compari- son. Scand J Psychol 2003; 44:7-12.
  • Kenkyu S. The relationship between four components of assertiveness and interpersonal behaviors, interpersonal adjustment in high school students' friendship. Japanese Journal of Psychology 2010; 81:56-62.
  • Tekinsav Sütçü S, Aydın A, Sorias O. Ergen- lerde öfke ve saldırganlığı azaltmak için bilişsel davranışçı bir grup terapisi programının etkililiği. Türk Psikoloji Dergisi 2010; 25(66):57-67.
  • Savaşır I, Şahin NH. Bilişsel Davranışçı Terapi Değerlendirmesi Yaygın Ölçekler. Ankara: Türk Psikoloji Derneği Yayınları, 2006.
  • Özer AK. Sürekli Öfke (SL-Öfke) ve Öfke İfade Tarzı (Öfke-Tarz) ölçekleri ön çalışması. Türk Psikoloji Dergisi 1994; 9:26-35.
  • Çeçen-Eroğul AR, Zengel Z. the effectiveness of an assertiveness training programme on ado- lescents" assertiveness level. Elementary Edu- cation Online 2009; 8(2):485-492.
  • Arslantaş H, Adana F, Şahbaz M. Lise öğrenci lerinin atılganlık düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi 2013; 21(2):76-84.
  • Tan S, Aldemir S. Ergenlerde stresle başa çıkma tarzlarının atılganlık düzeyleri ve sosyo- demografik özellikler açısından incelenmesi. Yeni Symposium 2012; 50(1):23-30.
  • Acar-Voltan N. The validity and reliability study of Rathus Assertiveness Inventory. Psychology Journal 1980; 10:23-25.
  • Özdamar K. Paket Programlar ile İstatistiksel Veri Analizi. Eskişehir: Kaan Kitabevi, 2009.
  • Dykeman B. Cognitive-behavior treatment of expressed anger in adolescents with conduct disorders. Education 2001; 121:298-300.
  • Bulut-Serin N, Genç H. The effects of anger management education on the anger manage- ment skills of adolescents. Education and Science 2011; 36:236-254.
  • Leff SS, Waasdorp TE, Paskewich B, Gullan RL, Jawad AF, MacEvoy JP, et al. The pre- venting relational aggression in schools every- day program: a preliminary evalution of accept- ability and impact. School Psych Rev 2010; 39:569-587.
  • Mitrani-Akdaş AT. Outcome of anger manage- ment training program in a sample of under- graduate students. Procedia Social and Behavi- oral Sciences 2010; 5:339-344.
  • Ramirez JM, Andreu JM. Agression and some related psychological constructs (anger, hostility and impulsivity) some comments from a re- search project. Neurosci Biobehav Rev 2006; 30:276-291.
  • Van NM, Castro BO, Wijnroks L. Social prob- lem-solving and mild intellectual disabilities: relations with externalizing behavior and thera- peutic context. Am J Intellect Dev Disabil 2009; 114:42-51.
  • DiGiuseppe R, Tafrate RC. Anger treatment for adults: A meta-analytic review. Clinical Psycho- logy: Science & Practice 2003; 10:70-84.
  • Kassinove H, Tafrate RC. Anger Management: The Complete Treatment Guidebook for Practi- oners, California: Impact Publisher, 2002.
  • Walker T. Towards outcomes measurements: Monitoring effectiveness of anger management and assertiveness training in a group setting. British Journal of Learning Disabilites 1997; 25:134-137.
  • Deffenbacher JL, Thwaıtes GA, Wallace TL,Oetting ER. Social skills and cognitive -relaxa- tion approaches to general anger reduction. Journal 60(3):386-389. Psyhology 1994;
  • Lochman JE. Cognitive behavioral intervention with aggresive boys: Three year follow up and preventive effects. J Counsult Clin Psychol 1992;60:426-432.
  • Granic I, Butler S. The relation betwen anger and antisocial beliefs in young offenders. Pers Indiv Differ 1998; 24(6):759-765.
  • Lerner H. Öfke Dansı. S Gül, (Çev.), İstanbul: Varlık Yayınları, 2001.
Anadolu Psikiyatri Dergisi-Cover
  • ISSN: 1302-6631
  • Yayın Aralığı: Yılda 6 Sayı
  • Başlangıç: 2000
  • Yayıncı: -
Sayıdaki Diğer Makaleler

An adaptation of Leymann Inventory of Psychological Terror to health sciences programs in Turkey

Öznur KÖRÜKÇÜ, Okan BULUT, AYLA TUZCU, Zeliha BAYRAM, Hafize TÜRKMEN ÖZTÜRK

Erişkin dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunda silik nörolojik belirtiler ve nöropsikolojik işlev düzeyleri

AYŞE NUR İNCİ KENAR, Hasan HERKEN

Ruhsal hastalığı olan bireylerin kullandıkları ilaç adlarını öğrenme- anımsama-sesletim durumu açısından incelenmesi

Mustafa YILDIZ, Şükriye BOŞGELMEZ, Uğur ÇAKIR, A. Bülent YAZICI, Celaleddin TURGUT, ESRA YAZICI, Burcu AY

Çöp evler ve DSM-5 yeni tanı kategorisi biriktirme bozukluğu: Sınırlı alan çalışması

Erkan AYDIN, Ramazan KONKAN, Sadık YİĞİT, Oya GÖNÜLLÜ GÜÇLÜ, Emine AYDIN

Çocukluk çağı travmalarında travma odaklı bilişsel davranışçı tedavi modeli

Işık KARAKAYA

Bilişsel davranışçı tekniklere dayalı öfke yönetimi programının lise öğrencilerinin öfke ve atılganlık düzeylerine etkisi

Meral KELLECİ, Dilek AVCI, Selma DOĞAN

Türkiye'de bipolar bozukluğun ele alınmasında pratik uygulamalar ve hasta özelliklerinin kesitsel incelenmesi

Mustafa BİLİCİ, Sermin KESEBİR, EVRİM ÖZKORUMAK KARAGÜZEL, ÖMER YANARTAŞ, Sema İŞİTMEZ

Şizofrenide menarş yaşı

Esin KILIÇASLAN EVREN, Almıla EROL, Burçak ZENGİN, FERDİ KÖŞGER, Sezen TÜRKOĞLU, Betul ELİKUCUK, Levent METE

Psikiyatride sitokrom P450 fenotiplemesinin kullanımı

FERİDE GÖKBEN HIZLI SAYAR, Gül ERYILMAZ, EYLEM ÖZTEN, Işıl GÜL GÖĞCEGÖZ, MEHMET EMİN CEYLAN

Bipolar bozuklukta doğum mevsimi bir risk etkeni midir?

Seranur COREKCİOGLU, Tugba OZTAV, Kürşat ALTINBAŞ, KAASIM FATİH YAVUZ, Dilek YEŞİLBAŞ LORDOĞLU, Erhan KURT