Sulu şartlarda yazlık ve güzlük ekilen fiğ+buğday karışımlarında en uygun karışım oranı ve biçim zamanının belirlenmesi I. ot verimi ve verim unsurları

Yazlık ve güzlük ekilen macar fiği+buğday ve tüylü fiğ+buğday karışımları için uygun karışım oranı ve biçim zamanın belirlenmesi amacıyla planlanan bu çalışma Erzurum sulu şartlarında 3 yıl süreyle yürütülmüştür. Denemede fiğ ve buğday dört farklı karışım oranında (%100-0, 90-10, 80-20 ve 70-30) ekilmiş, buğdayın çiçeklenme ve süt olum dönemlerinde biçilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre sonbahar ekimleri en yüksek kuru ot verimi sağlamıştır. Sonbaharda ekilen fiğ karışımlarında artan tahıl oranı ile birlikte karışımların fiğ içeriği azalmış, yatma oranı, kuru ot verimi ise artmıştır. Yine ilerleyen gelişme devresi ile birlikte bitkilerde boylanma ve kuru ot verimi artmıştır. Karışımlardan yüksek verim alınabilmesi için %70-30 ekim oranı ve buğdayın süt olum biçimi tavsiye edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

biçim zamanı, Vicia villosa, Vicia pannonica, Triticum aestivum, kuru ot verimi, verim ögeleri, fiğ, ekim zamanı, tohum karışımları, karışık ekim

Determination of optimum mixture rate and cutting time for vetch+wheat mixtures sown in spring and autumn under irrigated conditions I. hay yield and yield components

This study planned for the purpose of determining the proper mixture rate, cutting time for hungarian vetch and wheat and hairy vetch and wheat mixtures sown in autumn and spring was carried out for 3 years under irrigated conditions in Erzurum. In the study vetch and wheat were sown in four different mixture rates (100-0, 90-10, 80-20, 70-30%) and harvested in flowering and milk-dough stages of the wheat. According to the results of the study, autumn sowings provided the highest hay yield. The vetch mixtures in autumn sown with increasing wheat rate, vetch content of mixtures decreased but lodging rate and hay yield increased. Also with enhancing growing period, plant height and hay yield were increased. Sowing rate with 70-30% and cutting at the milk-dough stage of wheat has been suggested for providing high hay yield of mixtures.

Keywords:

cutting date, Vicia villosa, Vicia pannonica, Triticum aestivum, hay yield, yield components, vetch, sowing date, seed mixtures, mixed cropping,

PDF

___

Acar, Z., İ. Aydın ve İ. Erden. 1994. Samsun koşullarında bazı tek yıllık baklagil yem bitkilerinin adaptasyon ve verimleri üzerinde bir araştırma. Ondokuz Mayıs ÜZF. Der. 9 (1):12-22.
Açıkgöz, E. ve S. Çakmakçı. 1986. Bursa koşullarında adi fiğ ve tahıl karışımlarının ot verimi ve kalitesi üzerine araştırmalar. Uludağ ÜZF. Der. 5:65-73.
Akkaya, A. 1994. Erzurum koşullarında farklı ekim sıklıklarının iki kışlık buğday çeşidinde verim ve bazı verim unsurlarına etkisi. Doğa Türk Tar. ve Orm. Der. 18:161-168.
Akten, Ş. 1979. Erzurum iklim şartlarında bazı kışlık arpa çeşitlerinde kışa dayanıklılık, verim ve bazı verim unsurları üzerine araştırmalar (Doçentlik tezi). Atatürk ÜZF. Tarla Bit. Böl., Erzurum.
Avcıoğlu, Ş. ve R. Avcıoğlu. 1982. Değişik karışım oranları ile biçim zamanlarının adi fiğ+yulaf hasıllarının verim ve diğer bazı özellikleri üzerinde araştırmalar. Ege ÜZF. Der. 19 (2):123-136.
Aydın, İ ve F. Tosun. 1991. Samsun ekolojik şartlarında yetiştirilen adi fiğ+bazı tahıl türlerinde farklı karışım oranlarının kuru ot verimine etkileri üzerinde bir araştırma. Türkiye 2. Çayır-Mer’a ve Yembitkileri Kongresi, 28-31 Mayıs, İzmir, 332-340.
Aydın, İ., Z. Acar ve İ. Erden. 1995. Samsun ekolojik şartlarında yetiştirilen bazı fiğ türlerinde farklı ekim ve hasat zamanlarının ot ve ham protein verimine etkisi. Ondokuz Mayıs ÜZF. Der. 10 (3).
Başbağ, M., İ. Gül ve V. Saruhan. 1999. Diyarbakır koşullarında bazı tek yıllık baklagil ve buğdaygil karışımlarında farklı karışım oranlarının verim unsurlarına etkisi. Türkiye 3. Tarla Bitkileri Kongresi, 15-18 Kasım 1999, Adana, Cilt III, Çayır-Mer’a Yembitkileri ve Yemeklik Tane Baklagiller. 69-74.
Budak, F. 1996. Kayseri ekolojik şartlarında farklı ekim zamanlarının bazı fiğ (Vicia sp.) türlerinin tarımsal özelliklerine etkisi üzerine bir araştırma (Yüksek Lisans Tezi). Gaziosmanpaşa Üniv. Fen Bil. Enst. Tarla Bit. Anabilim Dalı, Tokat.
Buğdaycığil, M., C. O. Sabancı, H. Özpınar ve G. Eğinlioğlu. 1996. Değişik fiğ + arpa karışım oranlarının ot verimine ve kalitesine etkileri. Türkiye 3. Çayır-Mer'a ve Yembitkileri Kongresi, 17-19 Haziran, 1996, Erzurum.
Büyükburç, U., M. Munzur ve R. Akman 1989. Tek yıllık baklagil yem bitkileri+tahıl karışımlarının Samsun ili ekim nöbeti içindeki yeri üzerinde araştırmalar. Tarla Bit. Merkez Araşt. Enst. Genel Yay. No: 1989/7.
Çakmakçı, S. ve E. Açıkgöz. 1987. Adi fiğde (Vicia sativa) ekim zamanı, sıra arası uzaklığı ile biçim devrelerinin ot verimi ve kalitesi. Doğa Türk Tar. ve Orm. Der. 11 (1):179-189.
Çelik, N. 1980. Erzurum kıraç koşullarında farklı sıra aralıkları ve biçim çağları ile kimyevi gübrelerin adi fiğin (Vicia sativa L. var. L-147) kuru ot ve tane verimleri ile otun kalitesine etkileri üzerinde araştırmalar (Doktora Tezi). Atatürk ÜZF. Tarla Bit. Böl., Erzurum.
Genç, A. ve İ. Manga. 1991. Değişik zamanlarda yalnız ve arpa ile karışık ekilen iki fiğ çeşidinin ot verimi ve otun bazı besin maddeleri etkileri üzerinde bir araştırma. Ondokuz Mayıs ÜZF. Der. 6 (1-2):71-86.
Gençkan, M. S. 1983. Yembitkileri Tarımı. Ege ÜZF. Yay. No: 467, İzmir, 519.
Hasar, E. 1992. Çukurova’nın taban koşullarında fiğ (Vicia sativa L.)+tritikale (TriticumxSecale) karışımında karışım oranı ve biçim zamanının yem verimi ve kalitesi ile karışım ögelerinin tohum verimine etkisi üzerine araştırmalar (Yüksek Lisans Tezi). Çukurova Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Adana.
Hatipoğlu, R., A. Çil ve İ. Gül. 1999. Diyarbakır koşullarında karışım oranının fiğ+tritikale karışımında ot verimi ve ot kalitesine etkileri üzerinde bir araştırma. GAP I. Tarım Kong., 26-28, Şanlıurfa, 667-674.
İptaş, S. ve M. Yılmaz. 1998. Tokat şartlarında yetiştirilen değişik macar fiği+arpa karışım oranlarının verim ve kaliteye etkileri. Anadolu, J of AARI. 8 (2):106-114.
Lunnan, T. 1989. Barley-pea mixtures for whole crop forage. Effects of different culturel practices on yield ve quality. Norwegian J. Agric Sci. 3:57-71.
Moreira, N. 1989. The effect of seed rate and nitrogn fertilizer on the yield and nutritive value of oat - vetch mixture. J. Agric. Sci. 112:57-66.
Papastylianou, I. 1990. Response of pure stands and mixtures of cereals and legumes to nitrogen fertilization and residual effect on subsequent barley. J. Agric. Sci. 115:15-22.
Roberts, C. A., K. J. Moore, and K. D Johnson. 1989. Forage quality and yield of wheat and vetch at different stages of maturity and vetch seeding rates. Agron. J. 81 (1):57-60.
Sağlamtimur, T., H. Gülcan, T. Tükel, V. Tansı, A. E. Anlarsal ve R. Hatipoğlu. 1986. Çukurova koşullarında yem bitkileri adaptasyon denemeleri. I. Baklagil yembitkileri. Çukurova ÜZF. Dergisi. 1 (3):26-36.
Sağlamtimur, T., T. Tükel, H. Gülcan, E. Anlarsal, V. Tansı, H. Baytekin ve Y. Şılbır. 1991. GAP Bölgesi’nde yembitkisi yetiştirilme olanakları. Türkiye 2. Çayır- Mera ve Yembitkileri Kongresi, 28-31 Mayıs 1991, İzmir.
Sağlamtimur, T., Y. Şılbır, V. Tansı ve M. Okant. 1989. Harran ovası koşullarında tüylü fiğin (Vicia villosa Roth.) karışım olarak yetiştirilme olanakları üzerinde araştırmalar. Çukurova ÜZF. Der. 4 (2):21-30.
Serin, Y., H. Şeker ve M. Tan. 1996. Farklı sıra aralığı ve tohum miktarının fiğ (Vicia sativa L.)'in ot verimi ve kalitesi üzerine etkileri. Atatürk ÜZF. Der. 27 (3):375-386.
Sezen, Y. 1991. Toprak Kimyası. Atatürk ÜZF. Yay. No: 127, Erzurum, 250.
Soya, H., F. Doğrucu, H. Geren ve B. Kır. 1999a. Adi fiğ (Vicia sativa) ve tüylü fiğ (Vicia villosa)’de farklı biçim zamanlarının ot verimi ve verim özelliklerine etkisi üzerine bir araştırma. Türkiye 3. Tarla Bitkileri Kongresi, 15-18 Kasım 1999, Adana, Cilt III, Çayır-Mer’a Yembitkileri ve Yemeklik Tane Baklagiller, 92-95.
Soya, H., İ. Z. Ergin, , M. Tosun ve A. E. Çelen. 1991. Kimi fiğ türleri (Vicia sp.)'nin arpa (Hordeum vulgare), yulaf (Avena sativa) ve triticale (Triticosecale) ile karışımlarında ot verimi ve verim özellikleri üzerinde araştırmalar. Ege ÜZF. Der. 28 (1):105-122.
Soya, H., R. Avcıoğlu ve H. Geren. 1996. Adi fiğ (Vicia sativa L.) sıra arası mesafesi ve destek bitki olarak arpa (Hordeum vulgare L.) karışım oranlarının tohum verimi ve verim özelliklerine etkisi. Türkiye 3. Çayır- Mer'a ve Yembitkileri Kongresi, 17-19 Haziran, Erzurum. 328-334.
Soya, H., Ş. Gülenç, R. Avcıoğlu ve H. Geren. 1999b. Kışlık ikinci ürün olarak tüylü fiğ (Vicia villosa Roth.)’in arpa (Hordeum vulgare L) ile karışımlarında değişik hasat dönemlerinin verim ve verim özelliklerine etkileri üzerinde araştırmalar. Türkiye 3. Tarla Bitkileri Kongresi, 15-18 Kasım 1999, Adana, Cilt III, Çayır-Mer’a Yembitkileri ve Yemeklik Tane Baklagiller. 59-63.
Stafa, Z. and I. Danjeck. 1990. Influence of planting density on yield and quality of vetch (Vicia sativa L) and wheat forage mixture. Soil and Grassland-Animal Relationship, Proc. of 13th General Meeting of the European Grassland Federation, 25-29 June Zechoslovakia, I, 554-557.
Şılbır, Y., V. Tansı ve T. Sağlamtimur. 1991. GAP Bölgesinde kışlık ara ürün tarımı ve bölge için önemi. Türkiye 2. Çayır-Mera ve Yembitkileri Kongresi, 28-31 Mayıs, İzmir, 292-301.
Tahtacıoğlu, L., M. Avcı, A. Mermer, H. Şeker ve C. Aygün. 1996. Bazı kışlık fiğ çeşitlerinin Erzurum ekolojik koşullarına adaptasyonu. Türkiye 3. Çayır-Mer'a ve Yembitkileri Kongresi, 17-19 Haziran 1996, Erzurum, 661-667.
Tan, M. ve Y. Serin. 1995. Erzurum sulu şartlarında Rhizobium aşılaması ve değişik dozlarda azotla gübrelemenin adi fiğ (Vicia sativa)'de ot, tohum, sap ve ham protein verimi ile otun ham protein oranına ve nodül sayılarına etkileri üzerinde bir araştırma. Doğa Türk Tar. ve Orm. Der. 19:137-144.
Tan, M. ve Y. Serin. 1996. Değişik fiğ+tahıl karışımları için uygun karışım oranı ve biçim zamanının belirlenmesi üzerinde bir araştırma. Atatürk ÜZF. Der. 27 (4):475-489.
Taş, N. 1996. Erzurum Ekolojik Şartlarında Fosforlu Gübrelemenin Bazı Fiğ Türlerinin Verim ve Verim Unsurlarına Etkileri Üzerine Bir Araştırma (Yüksek Lisans Tezi). Atatürk Üniv. Fen Bil. Enst. Tarla Bit. Anabilim Dalı, Erzurum.
Tosun, F. 1974. Baklagil ve Buğdaygil Yem Bitkileri Kültürü. Atatürk Üniversitesi Yayınları. 242:152-168, Erzurum.
Tosun, M., M. Altınbaş ve H. Soya. 1991. Bazı adi (Vicia sp.) türlerinde yeşil ot ve tane verimi ile kimi agronomik özellikler arasındaki ilişkiler. Türkiye 2. Çayır-Mer’a ve Yembitkileri Kongresi, 28-31 Mayıs 1991, İzmir, 574-583.
Tükel T. ve R. Hatipoğlu. 1987. Çukuroava’nın taban arazilerinde bazı tek yıllık baklagil+yulaf karışımlarının farklı biçim zamanlarındaki yem üretim potansiyelleri üzerinde bir araştırma. Doğa Türk Tar. ve Orm. Der. 11 (3):558-566.
Türemen, S., T. Sağlamtimur, V. Tansı ve H. Baytekin. 1990. Çukurova koşullarında kışlık ara ürün olarak yetiştirilen italyan çimi ve adi fiğin karışım halinde yetiştirme olanakları üzerinde bir araştırma. Çukurova ÜZF. Der. 5 (1):69-78.
Twidwell, A. K., K. D. Johnson, J. H. Cherney, and H. W. Ohm. 1987. Forage yield and quality of soft red winter wheats and a winter triticale. Applied Agric. Res. 2 (2):84-88.
Yılmaz, Ş., E. Günel ve T. Sağlamtimur. 1996. Hatay ekolojik koşullarında yetiştirilebilecek adi fiğ (Vicia sativa L.)+arpa (Hordeum vulgare L.) karışımında en uygun karışım oranının ve biçim zamanının belirlenmesi üzerinde bir araştırma. Türkiye 3. Çayır-Mer’a ve Yem Bitkileri Kongresi, 17-19 Haziran, 1996, Erzurum, 355-361.