Türkiye'nin sisyasi reform sürecinde Avrupa Birliği'nin demokratik koşulluluğu

A vrupa Birliği (AB), demokratik koşulluluk olarak adlandırılan işleviyle aday ülkelerin üyeliğini belli katılım koşullarına bağlayarak demokratikleşme süreçlerini yakından izlemektedir. Çalışmada AB nin demokratik koşulluluk sürecinin temel unsurları ele alınarak, geçmiş genişleme dalgalarında aday ülkelerin ne gibi koşullara tabi olduğu incelenmektedir. AB 'nin demokratik koşulluluğunun Türkiye 'deki siyasi reform sürecine etkileri, Helsinki öncesi, Helsinki sonrası (adaylık dönemi) ve müzakerelerin başladığı 3 Ekim 2005 sonrası olmak üzere üç dönemde incelenmekte, Türkiye 'de yapılan siyasi reformların bir dökümü yapılarak AB nin bu süreçte ne denli etkili olduğu irdelenmektedir. Koşulluluğun en etkin olduğu dönemin, Helsinki sonrası dönem olarak adlandırılan, Türkiye 'nin adaylığının ilanından müzakerelerin haşlamasına kadar geçen dönem olduğu anlaşılmaktadır. Müzakerelerin haşlaması sonrasında hem koşulluluğun katılaşması ve hem de belli üye ülkelerin siyasi mülahazalarının sürece artan şekilde dâhil olmasıyla, AB nin Türkiye 'deki siyasi reformlardaki dönüştürücü gücü ve kredibi-litesi zayıflamaktadır.

The EU's democratic conditionality in Turkey's political reform process

European Union (EU) closely monitors the democratization process of candidate countries through its democratic conditionality based on specific accession criteria. The paper examines the main elements of political conditionality, and the process of conditionality candidate countries had gone through in previous enlargement waves. The effect of EU's democratic conditionality on Turkey's political reform process is analyzed in three periods, namely pre-Helsinki period, post-Helsinki period and the period after the opening of the negotiations on 3 October 2005. The political reforms are summarized to figure out the effectiveness of EU's conditionality. The paper shows that EU's political conditionality has been most effective during the period from Turkey had been granted candidate status until the negotiations had started. After the start of the negotiations, the EU's leverage in the political reform process and its credibility have been weakened as a result of stricter conditions brought before Turkey and the increasing political intervention of certain member states.

___

Avrupa Birliği Genel Sekreterliği (2007a), Türkiye'de Siyasi Reform: Uyum Paketleri ve Güncel Gelişmeler, ABGS, Ankara.

Avrupa Birliği Genel Sekreterliği (2007b), Avrupa Birliği Uyum Yasa Paketleri. ABGS, Ankara.

Agne. Hans (2009), "European Union Conditionality: Coercion or Voluntary Adaptation", Alternatives: Turkish Journal of International Relations, Volume 8, Number 1, Spring, s.l -18.

Birand. Mehmet Ali (2000), Türkiye'nin Avrupa Macerası: 1959-1999, Doğan Kitapçılık, İstanbul.

Dağı, İhsan (1997), "İnsan Hakları ve Demokratikleşme: Türkiye-Avrupa Birliği İlişkilerinde Siyasal Boyut", Eralp, Atila (der.), Türkiye ve Avrupa, imge Kitabevi, Ankara, s. 120-176.

Council of the European Union (2005), "Accession negotiations with Turkey: Negotiating Framework", Note J2823/1/05 REV I, 12 October, Brussels.

European Commission (2004), Recommendation of the European Commission on Turkey's progress towards accession, Brussels.

Genar Araştırma Danışmanlık Eğitim (2011), Türkiye Toplum-Siyaset Araştırması: 2010'un Ardından, Ocak, İstanbul.

Hillion, Christophe (2010), The Creeping Nationalisation of the EU Enlargement Policy, Swedish Institute for European Policy Studies, Report No: 6, November.

İlerleme Raporları, http://www.abgs.gov.tr/index.php?p=46224&l=l, Haziran 2011.

http://www.ikv.org.tr/pdfs/anketsonuc-katilimbilgi.pdf, Temmuz 2011.

Katılım Ortaklığı Belgeleri, http://www.abgs.gov.tr/index.php?p=46226&l=l, Haziran 2011.

Kochenov, Dimitry (2008), (EU Enlargement and the Failure of Conditionality: Pre-accession Conditionality in the Fields of Democracy and the Rule of Law), Wolters Kluwer.

Official Journal EC. No.C 172/128 (1984), aktaran Dağı, İhsan, "İnsan Hakları ve Demokratikleşme: Türkiye-Avrupa Birliği İlişkilerinde Siyasal Boyut", Eralp, Atlia (der.), Türkiye ve Avrupa, İmge Kitabevi, Ankara. 1997, s. 174.

Pridham, Geoffrey (1991), "The Politics of the European Community, Transnational Networks and Democratic Transition in Southern Europe", Pridham, Geoffrey (ed.), Encouraging Democracy: The lnternaional Context of Regime Transitions in Southern Europe, Leicester University Press, s. 212-245.

Pridham, Geoffrey (2007), "Change and Continuity in the European Union's Political Conditionality: Aims, Approach and Priorities", Democratization. 14(3), s.446-471.

Turkish Daily News, 30 Aralık 1995, aktaran Usul, Democracy in Turkey: The impact of EU political conditionality. Routledge, 2011, s. 87.

Ulusal Programlar. http://www.abgs.gov.tr/index.php?p=46225&l=l. Haziran 2011.

Usul, Ali Resul (2011), Democracy in Turkey: The impact of EU political conditionality, Routledge.