Havalanlarında Yap İşlet Devret Uygulamaları
Bu çalışmada Antalya ve Atatürk havalimanlarındaki YİD uygulamaları incelenmiş ve değerlendirilmiştir. Havaalanlarında YİD süreci, Antalya Havalimanı YİD projesinin 1993 yılında ihale edilmesiyle başlamıştır. Projenin devir tarihi 1 Ağustos 2007"dir. Atatürk Havalimanı YİD projesi, 1997'de ihale edilmiş ve 2 Temmuz 2005'te tamamlanmıştır. Son dönemde, YİD modeliyle 4 yeni ihale daha gerçekleştirilmiştir. İşletmeciler ve kamu yetkilileri, yeni projelere girişme konusunda isteklidirler. Mevzuattan ve bürokrasiden kaynaklanan mevcut sorunların zaman içinde çözülmesi beklenmektedir. Uygulamaya, maliyet-süre uyumu ve uygun gelir paylaşımı gözetilerek devam edilmelidir. Ayrıca "kirala-geliştir-işlet" vb. alternatif yöntemler de uygulanmalıdır. Çünkü bu projelerin temel amacı, "kamu-özel-işbirliği"yoluyla yatırımların ve hizmetlerin sürekliliğini sağlamaktır.
Bot(Build-Operate-Transfer) Applications at Airports in Turkey
Firstly there is an introduction to some studies made on the BOT model for the publicly-owned airports as, a financing model, a privatization in airport investments, a form of ownership and management, a model for governance reform and its role in private sector's emerging role in infrastructure airports etc. Later, the authors explain the methodology used by themselves to study the topic. And, what will the reader see on the remaining pages are these; existing situation of the airpots in Turkey, legal base for the BOT model, the partners in the investments projects of the BOT model, application process of BOT in airports step by step. Information about the terminals for external lines in Istanbul Atatürk, Antalya, Dalaman, Ankara Esenboğa, İzmir Adnan Menderes, Milas-Bodrum Airports. Lastly, the problems and the benefits -for the partners of the projects- of the BOT applications have been summarized.
___
- 2920 Sayılı Türk Sivil Havacılık Kanunu, Kabul: 14.10.1983, Resmi Gazete, 19.10.1983, Sayı:18196.
- 3096 Sayılı "Türkiye Elektrik Kurumu Dışındaki Kuruluşların Elektrik Üretimi, İletimi, Dağıtımı ve Ticareti İle Görevlendirilmesi Hakkında Kanun", Resmi Gazete, 19.12.1984, Sayı: 18610.
- 3996 Sayılı "Bazı Yatırım ve Hizmetlerin Yap-İşlet-Devret Modeli Çerçevesinde Yaptırılması Hakkında Kanun", Resmi Gazete, 13.06.1994, Sayı: 21959.
- 8.Kalkınma Planı (2001-2005), Resmi Gazete, 5 Temmuz 2000, Sayı: 24100 Mükerrer.
- 9.Kalkınma Planı (2007-2013), Resmi Gazete, 1 Temmuz 2006, Sayı: 26215 Mükerrer; http://ekutup.dpt.gov.tr/plan/ix/9kalkinmaplani.pdf.
- 94/5907 sayılı "Bazı Yatırım ve Hizmetlerin Yap-İşlet-Devret Modeli Çerçevesinde Yaptırılması Hakkında 3996 Sayılı Kanunun Uygulama Usul ve Esaslarına İlişkin Karar", Resmi Gazete, 01.10.1994, Sayı: 22068.
- Asian Development Bank (ADB) (2000), Developing Best Practices For Promoting Private Sector Investment in Infrastructure: Airports and Air Traffic Control, Manila, Philippines; http://www.adb.org/Documents/Books/DevelopingBest-Practices/Airports/defaultasp (07.07.2004).
- Başar, Mehmet (2000), Proje Finansmanında Bir Araç Olarak Yap-İşlet-Devret Modeli ve İzmit Büyük Şehir Belediyesi Su Temin Projesinde Modelin Uygulanışı, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
- Başbakanlık, 2006 Yılı Yatırım Programı, Resmi Gazete, 07.01.2006, Sayı: 26046 mükerrer; http://rega.basbakanlik.gov.tr/Eskiler/2006/01/20060107M1-1.doc
- Başbakanlık, 2006 Yılı Programı, Resmi Gazete, 02.11.2005, Sayı: 25984 mükerrer; http://rega.basbakanlik.gov.tr/Eskiler/2005/11/20051102M1-1 .doc
- Betancor, Ofelia ve Roberto Rendeiro (2000), "Privatization and Regulation of Transport Infrastructure Guidelines for Policymakers and Regulators-Airports", (Ed.) Antonio Estache ve Gines de Rus, WBI Development Studies, Washington D.C. World Bank Institute.
- Carney, Michael ve Keith Mew (2003), "Airport Governance Reform: A Strategic Management Perspective", Journal of Air Transport Management, 9,4: s. 221-232.
- Costas - Centivany, Cynthia M. (1999), "Spain's Airport Infrastructure: Adaptations to Liberalisation and Privatisation", Journal of Air Transport Geography, 7, 3: s. 215-223.
- DHMİ Genel Müdürlüğü (2005), DHMİ İstatistik Yıllığı 2004, Ankara. DHMİ Genel Müdürlüğü (1993), Havalimanı ve Havaalanları, Ankara.
- Emek, Uğur (2002), Yap-İşlet-Devret (YİD), Yap-İşlet (Yİ) ve Kamu Hizmeti İmtiyazı Mevzuatı: Kanunlar, Bakanlar Kurulu Kararları, Yönetmelikler, Anayasa Mahkemesi Kararları, Ya.No. DPT: 2659.
- Hooper, Paul (2002),"Privatization of Airports in Asia", Journal of Air Transport Management, 8,5, s. 289-300.
- Hooper, Paul, Robert Cain ve Sandy White, (2000) "The Privatisation of Australia's Airports", Transportation Research Part E: Logistics and Transportation Review, 36, 3: s. 181-204.
- http://ekutup.dpt.gov.tr/plan/viii/havayolu/havayolu.htm, (03.08.2006)
- http://www.aytport.com
- http://www.celebi-ic.com/tr/index.asp
- http://www.dalaman-airport.com
- http://www.dhmi.gov.tr/dosyalar/limanvemeydanlar/amenderes/amenderes.asp, (07.08.2006)
- http://www.dhmi.gov.tr/dosyalar/limanvemeydanlar/bodrum/bodrum.asp, (07.08.2006)
- http://www.dhmi.gov,tr/dosyalar/limanvemeydanlar/dalaman/dalaman.asp, (07.08.2006)
- http://www.dhmi.gov.tr/dosyalar/limanvemeydanlar/esenboga/esenboga.asp, (06.08.2006)
- http://www.dpt.gov.tr/kamuyat/gerceklesme/gerceklesme-2004.pdf, (03.08.2006)
- http://www.dpt.gov.tr/kamuyat/plan.html, (03.08.2006)
- http://www.fraport.com
- http://www.tav.aero
- http://www.thy.com/tr-TR/index.aspx
- http://www.tuik.gov.tr, (03.08.2006)
- Humhreys, Ian (1999), "Privatisation and Commercialisation Changes in UK Airport Ownership Patterns", Journal of Transport Geography, 7,2: s. 121-134.
- Kapur, Anil (1995), "Airport Infrastructure The Emerging Role of The Private Sector", World Bank Technical Paper, No.31, Washington D.C.: World Bank Institute.
- Kaya, Aslıhan Çiçek (2002), Finansman Modeli Olarak Yap İşlet Devret Modeli ve Atatürk Hava Limanı Yeni Dış Hatlar Terminal Binası ve Katlı Otoparkı Projesinde Uygulanması, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Kaya, Ergün, vd. (2005), Havaalanlarında Yap İşlet Devret Uygulamaları: Antalya ve Atatürk Havalimanlarındaki Uygulamaların Değerlendirilmesi, Anadolu Üniversitesi Ya.No. 1649, Sivil Havacılık Yüksekokulu Ya.No. 13, Eskişehir.
- Kaya, Ergün (2000), Havaalanlarında Fiyatlandırma Açısından Muhasebe Bilgi Sistemi, Anadolu Üniversitesi Ya.No. 1204, Sivil Havacılık Yüksekokulu Ya. No. 10.
- Ohta, Kazuhiro (1999), "International Airports: Financing Methods in Japan", Journal of Air Transport Management, 5,4: s. 223-234.
- Özenen, Cem Galip (2003), Havaalam Yatmmlarında Özelleştirme: Dünyadaki Uygulamalar ve Türkiye İçin Öneriler, DPT Uzmanlık Tezi, Ankara: İktisadi Sektörler ve Koordinasyon Gn. Müd. Altyapı ve Hizmetler Dairesi, Ya.No. DPT 2666.
- Tiong, Robert L.K. ve Jahidul Alum (1997), "Evaluation of Proposals for BOT Projects", International Journal of Project Management, 15, 2: s. 67-72.
- UNIDO (1997), The Bot Strategy, Trading Modules of BOT Programme Infrastructure Development Through BOT Projects Seminar, Incooperation with the Economic Development Institute, Vienna.
- Zhang, Xue-qing ve Mohan M. Kumaraswamy (2001), "Hong Kong Experience in Managing BOT Project", Journal of Construction Engineering and Management, 127,2: s. 154-162.