Ev hizmetlerinde kadın işgücü istihdamı ve yoksulluk ilişkisi: Gündelikçi ve bakıcı kadınlar üzerine bir araştırma

Son dönemlerde çalışan yoksullar üzerine yapılan araştırmalar istihdam ile yoksulluk ilişkisine yönelik ilgiyi artırmıştır. Özellikle liberal politikaların bir sonucu olarak yaratılan ekonomik büyüme, çalışanların iş ve yaşam kalitelerine pek yansımamıştır. Bu süreçte işgücü piyasasının enformelleşmesi, kadın işgücü istihdamındaki artış ile eş zamanlı olarak ortaya çıkmış ve buna paralel olarak çalışan yoksulların sayısı önemli ölçüde yükselmiştir. Enformel işkollarında çalışan yoksullar arasında kadın işgücü payının her geçen gün Tartması ise başta "yoksulluğun kadınlaşması" olmak üzere kadının yoksullukla ilişkisini farklı yönleri ve boyutları ile ele alan çeşitli yaklaşımları ve yoğun tartışmaları beraberinde getirmiştir. Bu çalışmanın amacı, enformel kadın işgücü içerisinde yer alan gündelikçi ve bakıcı kadınlar üzerine yapılan uygulamalı bir araştırmanın verilerinden yola çıkarak kadın ve yoksulluk ilişkisini, kadınların bizzat kendi yoksulluk algıları ve deneyimleri bağlamında sosyolojik olarak irdelemektir.

A survey on the relationship between female domestic labor and poverty: Research on domestic house cleaners and childminders

Recent studies on the working poor have led to increased interest in the relationship between employment and poverty. Especially as an outcome of implementation of neoliberal economic policies since the 1980s, both developed and developing countries have experienced a substantial decline in formal employment and a rise in low-paid, irregular, disorganized and insecure employment. In this process, the increase in female employment has taken place simultaneously with the informalization of labor markets, leading to a significant rise in the number of working poor. The steady increase of women in the labor force among the working poor in the informal sector has brought about new discussions and new approaches to understanding the relationship between women and poverty from various dimensions. Foremost among these is the "feminization of poverty". The aim of this study is to sociologically examine the relationship between female labor and poverty from women's own personal experiences and perception of poverty, through data gathered from research conducted on domestic house cleaners and childminders in the informal sector.

___

  • Altay, A. (2007), "Bir Kamu Malı Olarak Sosyal Sermaye ve Yoksulluk İlişkisi", Ege Akademik Bakış, Cilt 7, Sayı 1, s. 337-362.
  • Bora, A. (2005), Kadınlar Sınıfı: Ücretli Ev Emeği ve Kadın Öznelliğinin İnşası, İletişim Yayınları, İstanbul.
  • Bradshaw, J. - Finch, N. - Kemp, P.A. - Mayhew, E. - Willams, J. (2003), Gender and Poverty in Britain, Manchester: Equal Opportunities Commision, Working Paper Series, Number 6, http://www.eoc.org.uk/PDF/genderandpoverty.pdf. (21.10.2008).
  • Buğra, A. (2005), Yoksulluk ve Sosyal Haklar, Boğaziçi Üniversitesi Sosyal Politika Forumu, Sivil Toplum Geliştirme Merkezi Derneği için hazırlanan danışman raporu, Aralık 2005, http://www.spf.boun.edu.tr/docs/STGP_Bugra.pdf (21.10.2008).
  • Charmes, J. (1998), Street Vendors in Africa: Data and Methods, New York: United Nations Statistical Division.
  • Chen, Martha A. (2001), "Women in the Informal Sector: A Global Picture", the Global Movement, SAIS Review, Vol. XXI, no: 1 (Winter Spring).
  • Chen, M. - Vanek, J. - Lund, F. - Heintz, J. - Jhabvala, R. - Bonner, C. (2005), Progress of the World's Women 2005: Women, Work and Poverty, UNIFEM (United Nations Development Fund For Women).
  • Çınar, M. (1994), "Unskilled Urban Migrant Women and Disguised Employement: Homeworking Women in Istanbul, Turkey", World Development, Vol. 22, Number 3.
  • Danziger, S. - Gottschalk, P. (1986), "Work, poverty, and the working poor: A multifaceted problem", Monthly Labor Review, September, 17-21, içinde: Chen, Wen-Hao., Examining the Working Poor in Canada: Is Working a Ticket Out Of Poverty?, Family and Labor Studies Statistics Canada , http://economics.ca/2005/-papers/0240.pdf, (2005).
  • Dayıoğlu, M. - Kasnakoğlu, Z. (1997), "Kentsel Kesimde Kadın ve Erkeklerin İşgücüne Katılımları ve Kazanç Farklılıkları", ODTÜ Gelişme Dergisi, Cilt 24.
  • Dressel P. (1988), 'Gender Race and Class: Beyond the Feminisation of Poverty in Later life', The Gerontologist, Vol. 28, No. 2, p. 177-180.
  • Ecevit, Y. (2000), "Çalışma Yaşamında Kadın Emeğinin Kullanımı ve Kadın Erkek Eşitliği", Kadın-Erkek Eşitliğine Doğru Yürüyüş:Eğitim, Çalışma Yaşamı ve Siyaset, TÜSİAD-T/2000-12/290, İstanbul, TÜSİAD.
  • Erdoğan, N. (2000), "Gündelikçi Kadınlar, Emir Erleri ve Benzerlerine Dair: 'Aşağı' Sınıflar, 'Yüksek' Tahayyüller", Birikim, Sayı 132.
  • Erdut, T. (2005), "İşgücü Piyasasında Enformelleşme ve Kadın İşgücü", Çalışma ve Toplum, 2005/3.
  • Goldberg, G. - Kremen, E. (1990), The Feminization of Poverty. Only in America?, Praeger, New York.
  • Güneş, F. (2002), Yoksulluk Olgusu ve Kadınların Yoksulluk Deneyimi, Almanak, Sosyal Araştırmalar Vakfı, http://www.sav.org.tr/Almanak_yazilarSen_yok_02_F_-Gunes.htm (21.10.2008).
  • Güneş, F. (2006), Woman's labor and poverty: The case of Eskişehir Province in Turkey, ODTÜ, Yayınlanmamış Doktora Tezi.
  • Güneş-Ayata, A. (1991), "Gecekondularda Kimlik Sorunu, Dayanışma Örüntüleri ve Hemşehrilik", Toplum ve Bilim, Güz 52, s. 89-101.
  • Kalaycıoğlu, S. - Rittersberger-Tılıç, H. (2001), Evlerimizdeki Gündelikçi Kadınlar: Cömert Ablaların Sadık Hanımları, Su Yayınları, İstanbul.
  • Kümbetoğlu, B. (1996), "Gizli İşçiler: Kadınlar ve Bir Alan Araştırması", içinde: Çakır, S.- N. Akgökçe, Farklı Feminizimler Açısından Kadın Araştırmalarında Yöntem, Sel Yayıncılık, İstanbul.
  • Kümbetoğlu, B. - Çağa, N. (2000), Çalışan Kadınlar ve Küreselleşme, Görüş, http://www.tusiad.org/yayin/gorus/44/17.pdf, (03-22-2009).
  • Lordoğlu, K. (1990), Eve İş Verme Sistemi İçinde Kadın İşgücü Üzerine Bir Alan Araştırması, Frederich Ebert Vakfı Araştırma Sonuçları, İstanbul.
  • Munoz, C. (1998), "The Feminization of Poverty in Developing Countries", http://scholar.google.com.tr/scholar?hl=tr&lr=&q=info:FDM8ou0fG5EJ:scholar.goo gle.com/&output=viewport&pg=l (21.10.2008).
  • Özyeğin, G. (2005), Başkalarının Kiri: Kapıcılar, Gündelikçiler ve Kadınlık Halleri, İletişim Yayınları, İstanbul.
  • Pearce, D. (1978), "The Femininzation of poverty: Women, work and welfare", Urban and Social Change Review, Vol. 11, p. 28-36.
  • Peterson, J. (1987), "The Feminization of Poverty", Journal of Economic Issues, Vol. 21, No. 1, p. 329-337.
  • Quigley, W. P., (2003), Ending Poverty As We Know It, Temple University Press, Philadelphia.
  • Rosa, K. (1994), "The Conditions and Organisational Activities of Women in Free Trade Zones: Malaysia, Philippines and Sri Lanka, 1970-1990", S. Rowbotham - S. Mitter (Ed.), Dignity and Daily Bread: New Forms of Economic Organising Among Poor Women in the Third World and the First, Londra: Routledge, aktaran Ronaldo Munck, Emeğin Yeni Dünyası: Küresel Mücadele, Küresel Dayanışma, Kitap Yayınevi, İstanbul, 2002, s. 147.
  • Ross, P. A. - Gatta, M. L. (1999), "The Gender Gap in Earnings: Trends, Explanations, Prospects", G. N. Powell (Ed.), Handbook of Gender and Work, Sage, California.
  • Sallan Gül, S. (2005), "Türkiye'de Yoksulluğun Kadınsılaşması", Amme İdaresi Dergisi, Cilt 38, Sayıl, s. 25-45.
  • Schiller, B. (1994), "Who are the working poor?", The public interest, p. 61-71.
  • Şenses, F. (2001), Küreselleşmenin Öteki Yüzü: Yoksulluk, İletişim Yayınları, İstanbul.
  • Shipler, D. K. (2005), The Working Poor: Invisible in America, Vintage Books.
  • Toksöz, G. (2007), Türkiye 'de Kadın İstihdamının Durumu, Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO), Ankara.
  • TÜİK (2007), "Hanehalkı İşgücü Araştırması 2007 Mart Dönemi Sonuçları", www.tuik.gov.tr. (15.06. 2007).
  • Türk-İş (2007), "Açlık ve Yoksulluk Sınırı Araştırması", www.turkis. org.tr/source. cms .docs/turkis .org.tr. ce/docs/fıle/Aclik_ve_Yoksulluk_20 07.pdf (21.10.2008).
  • Türk-İş (2008), "Açlık -Yoksulluk Sınırı Araştırması", http://www.turkis.org.-tr/?wapp=52521E5F-FCA5-4BDD-940D-A284DA6F151D (21.10.2008).
  • UÇÖ (2002), "Women and Men in The Informal Economy: A Statistical Picture", http://www.wiego.org/publications/women%20and%20men%20in%20the%20infor mal%20economy.pdf (21.10.2008).
  • UÇÖ (2007a), "Global Employment Trends", http://www.ilo.org/public/english/region/-ampro/ cinterfor/news/trends07.htm (21.10.2008).
  • UÇÖ (2007b), "Global Employment Trends for Women", http://www.ilo.org/public/-turkish/region/eurpro/ankara/press/2007-2.pdf (21.10.2008).
  • UÇÖ (2008a), "Global Employment Trends", http://www.ilo.org/public/english/-employment/strat/download/get08 .pdf (21.10.2008).
  • UÇÖ (2008b), "Global Employment Trends for Women", http://www.ilo.org/public/-english/employment/strat/download/getw08.pdf (21.10.2008).
  • White, J. (1994), Money Makes Us Relatives: Women's Labour in Urban Turkey, University of Texas Press, Austin.
  • Wright, R. E. (1992), "A feminisation of poverty in Great Britain?", Review of Income and Wealth, Vol. 38, No. 1, p. 17-25.