Eğitimde Destek Mekanizmalarına Yansımalarıyla Türkiye'de Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği
Türkiye, Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Sözleşmesi (CEDAW) ve Pekin Deklarasyonu gibi uluslarası yükümlülükleri, Anayasa ve Milli Eğitim Temel Kanunu gibi iç hukuk düzenlemeleri gereği olarak kadınlarla erkeklerin eğitim olanaklarından eşit olarak yararlanması yönünde irade göstermelidir. Bu iradenin hayata geçirilebilmesi de kadınlarla erkekler arasındaki eşitsizlik göstergelerinin sürekli olarak izlenmesini ve gerek yapısal gerek kültürel düzlemde çok yönlü ve çok aktörlü bir mücadeleyi içerir. Bu çalışma, kadınların haklar mücadelesinde "Wollstonecraft İkilemi"nin işaret ettiği kimi sorunlan eğitimde varolan destek mekanizmaları çerçevesinde irdelemeyi amaçlamaktadır. Bu bağlamda kız ve erkek öğrencilerin eğitimden yararlanabilmesi, özel gereksinim, yetenek ve basanları nedeniyle özendirilmesi ve desteklenmesi için sağlanan maddi destek, paralel eğitim, barınma ve taşımalı öğretim hizmetleri üzerinde durulmaktadır. Eğitimdeki destek mekanizmalarından yararlanma konusunda da cinsiyetin önemli bir etmen olduğu gözlemlenmektedir. Milli Eğitim Bakanlığı verilerinin ve öğretmenlerle görüşmelerin ışığında eğitimde destek politikalarının kadınlara fırsatlar tanımakla birlikte güçlü ataerkil bir bağlamdaki tüm eşitlik politikalarının yüzyüze olduğu sınırları barındırdığı saptanmakta, çelişkilerin değerlendirilmesiyle, "ihtiyaç", "yardım", "destek" gibi kavramları da sorunsallaştırarak daha geniş tabanlı çözüm önerileri tartışılmaktadır.
Support for Education, Limits for Women: Gender Disparity in Educational Assistance Policies in Turkey
The main route to gender parity in educational policy in Turkey involves the extension to women of the rights already enjoyed by male citizens. It therefore reflects the limitations of gender policies implemented in a patriarchal context and described in the "Wollstonecraft dilemma". This study aims to examine such limitations in the context of existing educational assistance mechanisms. Statistical data from the Ministry of Education about the allocation of financial aid, boarding facilities and busing offer support to the argument that such measures strive to attack the symptoms but not the roots of gender disparity. Evidence gathered from the testimonies of teachers help also discuss the criteria employed in the distribution of assistance as well as further implications of such concepts as "need", "help" and "support". Need for a more holistic approach to gender policy, able to tackle all the areas of which patriarchy is composed, i.e. the structure of the family, the economy and the cultural factors is stressed.
___
- Birgün, 17.02.2003
- CEDAW (2005), Concluding Comments: Turkey, Advance Unedited Version, 05-21758 (E), January, s.10-28.
- Cumhuriyet, 05.03.2004
- Gregory, J. (1999), "Gender Mainstreaming: Closing the Gap Between Theory and Practice", paper presented at the Conference on Women and Political Action, Debating Ways Forward for Feminists, Middlesex University in Lombardo , 2003, 163.
- Hoskyns, C. (1999), "Case Study: Mainstreaming Gender Equality in the European Union, paper presented at the Conference on Women ind Political Action: Debating Ways Forward for Feminists, Middlesex University in Lombardo, 2003,163.
- http://www.alisbagis.com.tr. (29.09.2004).
- http://www.cvdd.org.tr/dosya/anadolu/anadolu dosyalar/frame.htm. (29.09.2004).
- Kadının Sorunları ve Statüsü Genel Müdürlüğü (2003), Türkiye Raporu, BM CEDAW Komitesine Sunulmak Üzere Hazırlanan 4. ve 5. birleştirilmiş periyodik, www.kssgm.gov.tr
- Karakütük, M. (1996), Taşımalı İlköğretim Uygulaması ve Sorunlar, Yüksek Lisans Tezi, A.Ü.E.B.E, Ankara.
- Koçyılmaz, Y. (2000), Türkiye'de Köyde Yaşayan Kız Çocuklarının Temel Eğitim Sorunları, İç Anadolu Bölgesi, Yüksek Lisans Tezi, A.Ü.E.B.E, Ankara.
- Lombardo, E. (2003), "EU Gender Policy, Trapped in the Wollstonecraft Dilemma?", The European Journal of Women's Studies, Vol 10 (2), s. 159-180.
- MacKinnon, C. (1987), Feminism Unmodified, Discourses on Life and Law, Cambridge, MA, Harvard University Press.
- MEB (2000), Milli Eğitim Sayısal Veriler 2001-2002, Ankara.
- MEB (2004), Milli Eğitim Sayısal Verileri 2003-2004, Ankara, s. 271.
- MEB (2005), Milli Eğitim Sayısal Veriler 2004-2005, Ankara, s. 234.
- Milliyet, 24.09.2004
- Milliyet, 01.17.2003
- Milliyet, 02.05.2003
- Milliyet, 16.06.2003
- Ozkan F., Radikal, 23.09.2004
- Pateman, C. (1989), The Disorder of Women, Cambridge, Policy Press, s.196-197.
- Resmi Gazete (2004), Milli Eğitim Bakanlığına Bağlı İlköğretim ve Orta Öğretim Kurumlarında Burs, Parasız Yatılılık ve Sosyal Yardımlar Yönetmeliği, 8.12.1983, 18245 (22.4.2004 tarih ve 25441 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan değişiklikleriyle birlikte).
- Tan, M. (2003). "Eğitim Yönetiminde Kadınlara Yer/Gerek Var mı?", 21. Yüzyıl Eğitim Yöneticilerinin Yetiştirilmesi Sempozyumu 16-17 Mayıs 2002 içinde A.Ü.E.B.F Yay., Ankara, 37-46.
- Temelkuran, E., "İnsaniyet Müesseseden", Milliyet, 12.04.2004.
- Turan, S. (2003), Cumhuriyetten Günümüze Milli Eğitim Şuralarında Kadın Katılımcı Sayıları, AÜEBE Eğitimde Kadın Erkek Eşitliği Dersi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Ödevi.
- TÜSİAD (2000), Kadın-Erkek Eşitliğine Doğru Yürüyüş: Eğitim, Çalışma Yaşamı ve Siyaset, Lebib Yalkın Yayınları, İstanbul.
- Uğur Tanrıöver, H. (2003), Ders Kitaplarında Cinsiyet Ayrımcılığı, in Ders Kitaplarında İnsan Hakları: Tarama Sonuçları, Tarih Vakfı Yayınlan, İstanbul.
- UNICEF (2003), Eğitimin Toplumsal Cinsiyet Açısından İncelenmesi, Çoğaltma, Ankara.
- www.egitimedestek.meb.gov.tr (29.09.200)4
- www.iscikonseyi.org (29.09.2004).
- www.meb.gov.tr (01.06.2004)
- ISSN: 1300-1795
- Yayın Aralığı: 4
- Başlangıç: 1968
- Yayıncı: -
Sayıdaki Diğer Makaleler
Türkiye'de Yoksulluğun Kadınsılaşması
Yurttaşlığın Diyalektiği, Yurttaşlığın Trajedisi
Türkiye'de Tekstil Sektöründe Kadın Emeği ve Değişen Toplumsal Cinsiyet İlişkileri
Eğitimde Destek Mekanizmalarına Yansımalarıyla Türkiye'de Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği
Mine TAN GÖĞÜŞ, Nazlı R. SOMEL
Gizlilik Geleneğinden Şeffaf Yönetime Doğru
AİHM Kararlarının Türk İdare Hukukuna Etkileri Konusunda Genel Gözlemler