SAʻDÎ-İ ŞÎRÂZÎ’NİN SEYAHAT ETTİĞİ YERLER

Mutasavvıf ve şair Saʻdî-i Şîrâzî birçok ülke dolaşmış, edindiği tecrübeleri yaşadığı acı ve tatlı olayları eserlerinde aktarmıştır. Seyahat ettiği her yerde değişik insanlarla konuşmaktan ve tartışmaktan kaçınmamış, bilmediği şeyleri sormuş ve aklının yatmadığı mevzulara tereddütsüz itiraz etmiştir. Bağdat, Hicaz, Şam, Kûfe, Basra, Halep gibi yerleri gezen Saʻdî, Anadolu’da Diyarbakır’da bulunduğunu eserlerinde ifade etmiştir. Saʻdî birkaç defa da hacca gitmiştir. Seyahate düşkünlüğüyle bilinen şair, bazı seyahatlerinde yayalarla birlikte hareket etmiştir. Bazı araştırmacılar Saʻdî’nin Bostân ve Gülistân’da zikrettiği birçok yere gitmediğini bunların sadece şairane hayaller olduğunu iddia etmiştir. Saʻdî yirmi veya yirmi beş yıl, bazen derviş elbisesiyle bazen de değişik şekil ve kıyafetlerle gezdikten ve her taifeden insanlarla oturup kalktıktan sonra doğduğu yer olan Şîrâz’a geri dönmüştür. Bu makalede Saʻdî’nin hayatı boyunca seyahat ettiği memleketler araştırılmış ve eserlerinde geçen bu yerlere dair örnekler verilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Saʻdî-i Şîrâzî, Seyahat, Anadolu, Diyarbakır

THE PLACES WHERE SAADI SHIRAZI TRAVELLED

The Sufi and poet Saadi Shirazi traveled to many countries and wrote his experiences of bitter and sweet events in his books. During his travels he didn’t abstain from speaking to and discussing with different people; he asked the matters he didn’t know about; he objected the ideas that didn’t seem reasonable to him. Saadi, who visited places like Bagdat, Hijaz, Damascus, Kufa, Basra and Aleppo, also mentioned in his works that he had been in Diyarbakır in Anatolia. Some researchers claimed that Saadi had never been in many places he mentioned in Bustân and Golestan and that these visits are just imaginary ones. Saadi returned to his hometown of Shiraz after twenty or twenty-five years of wandering in a dervish dress and sometimes in different shapes and clothes and sitting up with all kinds of people. In this article, the countries in which Saadi traveled throughout his life were researched and examples of these places in his works are given.

Keywords:

Saadi Shirazi, travels, Anatolia, Diyarbakir,

PDF

___

Çiftçi, Hasan (2002). Klasik Fars Edebiyatında Hiciv ve Sosyal Eleştiri. Kültür Bakanlığı Yayınları: Ankara.
Devletşâh (2011). Şair Tezkireleri. (Çev. Necati Lugal). İstanbul: Pinhan.
Eflâkî, Ahmed (1986). Âriflerin Menkıbeleri. (Çev. Tahsin Yazıcı). İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
Enverî, Hasan (1396 hş). “Saʻdî”. Dânişnâme-i Cihân-i İslâm. C.23, Bunyâd-i Dâiretü’l-Muârif-i İslâmî, s. 541-547.
Hânlerî, Zehrâ (1969). Ferheng-i Edebiyât-i Fârsî. Tahran: İntişârât-i Bünyâd-i Ferheng-i İrân.
İmdâd, Hasan (1378 hş.). “Seferhâ-yi Saʻdî”. Saʻdî Şinâsî. Tahran.
Perest, Hamîd Yezdân (1393 hş.). Âteş-i Pârsî. Tahran: İntişârât-i İtlâʻât.
Sa‘dî-i Şîrâzî, (1368 hş.). Bûstân-i Saʻdî/Saʻdî-nâme. (Nşr. Gulâm Muhsîn-i Yûsûfî). Tahran: İntişârât-i Hârezmî.
Sa‘dî-i Şîrâzî, (2015). Bûstân. (Çev. A. Naci Tokmak). İstanbul: Şule Yayınları.
Sa‘dî-i Şîrâzî, (2015). Gülistân. (Çev. Mehmet Kanar). İstanbul: Şule Yayınları.
Sa‘dî-i Şîrâzî, Ebû Abdullâh Muslih (1238.hş). Metn-i Kâmil-i Dîvân-i Şeyh Ecel Saʻdî-i Şîrâzî; Gülistân ve Bostân ve Mecâlis. (Nşr. Müzâhir Musaffâ). Tahran: Kanûn-i Maʻrifet.
Sa‘dî-i Şîrâzî, Şeyh Muslih (1362 hş.). Gülistân-i Saʻdî. (Nşr. Muhammed Ali-i Fürûgî). Tahran: İntişârât-i Koknûs.
Sadî (1946). Gülistan. (Çev. Hikmet İlaydın). Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
Safâ, Zebihullâh (1369 hş.). Târîh-i Edebiyât der Îrân. Tahran: İntişârât-i Firdevs.
Şîrâzlı Şeyh Saʻdî, (2000). Gül Suyu Tercümesi. (Çev. Niğdeli Hakkı Eroğlu, Haz. Azmi Bilgin ve Mustafa Çiçekler). İstanbul: Ötüken.
Yazıcı, Tahsin (1988). “Saʻdî”. İslam Ansiklopedisi. C.10, İstanbul: M.E.B. Basımevi, s. 36-40.