DEVLET ŞEKİLLERİ VE HÜKÜMET SİSTEMLERİ TÜRLERİNİN ÜLKELERİN YÖNETİŞİM GÖSTERGELERİ BAKIMINDAN MEYDANA GETİRDİĞİ FARKLILIKLARIN BELİRLENMESİ

1980’li yıllardan sonra kamu yönetimi alanında oldukça önem kazanan “yönetişim” belli bir hedefe ulaşmaya yönelik amaca yönelik bir çabayı, yol gösterici olmayı, kontrol etmeyi ve yönetmeyi içeren bir kavramdır. Tanımıyla ilgili bir kesinlik olmamakla birlikte yönetişimin; şeffaflık, hesap verebilirlik, katılımcılık, hukukun üstünlüğü, eşitlikçilik, etkinlik gibi temel ilkelerinin olduğu literatürde geniş çevrelerce kabul edilmektedir.Bu kavram, Birleşmiş Milletler, Avrupa Birliği, Dünya Bankası, OECD gibi birçok uluslararası kuruluşun üzerinde durduğu ve önem verdiği konulardan biridir. Ülkelerin demokrasiye olan inançlarının artması ve “iyi yönetişim” şeklindeki yaklaşımların ortaya çıkması, yönetişimin kalitesi konusunu gündeme getirmektedir. Buna bağlı olarak kimi ülkeler, araştırma kuruluşları ve uluslararası kuruluşlar hangi ülkelerin yönetişimde iyi; hangilerinin daha geride olduğunu belirlemek amacıyla çeşitli yönetişim göstergeleri ortaya koymuşlardır. Bu göstergelere bağlı olarak ülkelerinde yönetişim düzeylerinin ölçülmesi yoluna gidilmiştir.Bu çalışmanın amacı, ülkelerin yönetişim kaliteleri bakımından devlet şekillerinin ve hükümet sistemlerinde “farklılığın” olup olmadığının belirlenmesidir. Bu hedef doğrultusunda Dünya Bankası’nın altı gösterge halindeki yönetişim verileri incelenmiş ve çeşitli istatistiksel analizlere tabi tutulmuştur. Devlet şekli açısından; Federal-Üniter ve Monarşi-Cumhuriyet farklılıklarında yönetişim kalitesinin farklılıkları belirlenmiştir. Ayrıca hükümet sistemi olarak başkanlık, yarı-başkanlık ve parlamenter sistemlerde yönetişim göstergelerinin farklılık gösterip göstermediği araştırılmıştır. Araştırma kapsamında kullanılan yönetişim verileri üzerinde SPSS programı kullanılarak, T testi ve ANOVA testi yapılmıştır. Böylelikle farklılıklar araştırılmıştır. Araştırma kapsamında elde edilen bulgulara göre hükümet sistemleri ve devlet şekilleri bakımından yönetişim kalitesinin belli düzeylerde farklılık gösterdiği tespit edilmiştir. Araştırma kapsamında elde edilen bulgular; kamu yöneticileri, politika yapıcılar ve araştırmacılar için önem arz etmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Yönetişim, Devlet Şekilleri, Hükümet Sistemleri

DETERMINATION OF THE DIFFERENCES OF STATE FORMS AND GOVERNMENT SYSTEMS TYPES GENERATED BY THE GOVERNMENT INDICATORS OF THE COUNTRIES

The concept of “governance”, which has gained considerable importance in the field of public administration after the 1980s, includes a purposeful effort, guidance, control and management to achieve a certain goal. Although there is no certainty about the definition of governance; Transparency, accountability, participation, the rule of law, egalitarianism, effectiveness, such as the basic principles are widely accepted in the literature. Governance is a matter of great importance to many international organizations such as the United Nations, the European Union, the World Bank and the OECD. Increasing the belief of countries in democracy and the emergence of approaches in the form of “good governance” raises the issue of quality of governance. Depending on this, some countries, research organizations and international organizations have put forward various governance indicators in order to determine these differences. Depending on these indicators, the level of governance in their countries has been measured. The aim of this study is to determine whether there is a difference in governmental forms and governmental systems in terms of governance quality of countries. In order to achieve this objective, the six indicators of the World Bank governance were analysed. In terms of state form; Differences in the quality of governance were determined in the Federal-Unitary and Monarchy-Republic differences. Also, the governance indicators of the presidential, semi-presidential and parliamentary systems as a government system were investigated. T test and ANOVA test were performed on the governance data used within the scope of the research using SPSS program. Thus, differences were investigated. According to the findings obtained within the scope of the research, it has been determined that the quality of governance varies at certain levels in terms of government systems and state forms. Findings obtained in the scope of the research; it is important for public administrators, policy makers and researchers.

Keywords:

Governance, state forms, government systems,

PDF

___

Akipek, Ömer İlhan (1965). Devletler Hukuku. Ankara: İstiklâl Matbaası.
Avci, Salih Börteçine- İsmail İyigün (2017). “Corporate and Supply Chain Network Governance of Third Party Logistics Service Providers: Effects on Buyers’ İntention to Continue The Relationship”. Management & Marketing. C. 12, S. 2, s. 277-296.
Aygül, Cenk (1998). “Neo-Liberalizmin Başarısızlığı ve Yönetişim”. Toplum ve Bilim. C. 76, S. 1, s. 231-256.
Bayramoğlu, Sonay (2004). Yönetişim ve Demokrasi İlişkisinde Siyasal İktidar Sorunu: Türkiye’de Bağımsız Düzenleyici Kurumlar. Doktora Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Brown, John (2002). “Yönetişim ya da Neo-liberalizmin Siyasi Düzeni”. Birikim Dergisi. C. 158, s. 36-43.
Canıkalp, Ebru-İlter Ünlükaplan (2015). “Yönetişim Kalitesi ve Yönetişimin Ölçülebilirliği”. Çukurova Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. C. 19, S. 1, s. 81-100.
Carnoy, Martin (2015). Devlet ve Siyaset Teorisi. Ankara: Dipnot Yayınları.
Coşkun, Selim (2013). “Kamu Yönetiminde Yönetişim Yaklaşımı”. Kamu Yönetiminde Çağdaş Yaklaşımlar. (Ed. Asım Balcı-Ahmet Nohutçu-Namık Kemal Öztürk-Bayram Coşkun). Ankara: Seçkin Yayınları.
Çolakoğlu, Elif (2012). “Kent Konseyleri İçin Katılımcı Bütçe Önerisi”. Yerel Politikalar. C. 1, S. 1, s. 1-8.
Erdoğan, Mustafa (2005). Anayasal Demokrasi. Ankara: Siyasal Kitabevi.
Eroğul, Cem (2014). Devlet Nedir?. İstanbul: Yordam Kitap.
Freedom House (Erişim Tarihi: 11.11.2019). Freedom House Gastil İndex. https://freedomhouse.org/report-types/freedom-world.
Gözler, Kemal (2000). Türk Anayasa Hukuku. Bursa: Ekin Kitabevi Yayınları.
Gözler, Kemal (2011). Anayasa Hukukunun Genel Teorisi. Bursa: Ekin Kitabevi Yayınları
Gözler, Kemal (2017). Anayasa Hukukuna Giriş: Genel Esaslar ve Türk Anayasa Hukuku. Bursa: Ekin Kitabevi.
Gözübüyük, A Şeref (2006). Anayasa Hukuku. Ankara: Turhan Kitabevi.
Hague, Rod- Martin Harrop (2016). Siyaset Bilimi: Karşılaştırmalı Bir Giriş. Ankara: Dipnot Yayınları.
Hekimoğlu, Mehmet Merdan (2009). Anayasa Hukukunda Karşılaştırmalı Demokratik Hükümet Sistemleri ve Türkiye. Ankara: Detay Yayıncılık.
Heywood, Andrew (2015). Siyasetin Temel Kavramları. Ankara: Adres Yayınları.
İnsel, Ahmet (2005). Neo-Liberalizm: Hegemonyanın Yeni Dili. İstanbul: İletişim Yayınları.
Jessop, Bob (2005). Hegemonya, Post-Fordizm ve Küreselleşme Ekseninde Kapitalist Devlet. İstanbul: İletişim Yayınları.
Jessop, Bob (2016). Devlet Teorisi: Kapitalist Devleti Yerine Oturtmak. Ankara: Epos Yayınları.
Jordan, Andrew- Rüdiger KW Wurzel-Anthony Zito (2005). “The Rise of ‘New’ Policy ınstruments in Comparative Perspective: Has Governance Eclipsed Government?” Political Studies. C. 53, S. 3, s. 477-496.
Kaufmann, Daniel- Aart Kraay (2008). Governance Indicators. Where are we, where should we be going?. Oxford: Word Bank.
Kaufmann, Daniel-Aart Kraay- Massimo Mastruzzi (2008). Governance matters VII: aggregate and individual governance indicators 1996-2007. Washington: The World Bank.
Kaufmann, Daniel- Aart Kraay- Massimo Mastruzzi (2010). “The Worldwide Governance Indicators: Methodology and Analytical Issues”. Hague Journal on the Rule of Law. C. 3, S. 2, s. 220-246.
Kaufmann, Daniel- Aart Kraay- Pablo Zoido-Lobatón (1999). Aggregating Governance Indicators. Washington: World Bank Publications.
Kayri, Murat (2009). “Araştırmalarda Gruplar Arası Farkın Belirlenmesine Yönelik Çoklu Karşılaştırma (post-hoc) Teknikleri”. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. C. 19, S. 1, s. 51-64.
Kirk, Roger E. (1974). Experimental Design: Procedures for the Behavioral Sciences. Belmont: Brooks Cole Pacific Grove.
Kooiman, Jan-Martijn Van Vliet (1993). Governance and Public Management. Managing Public Organizations. s. 58-72.
Lijphart, Arend (1997). Çağdaş Demokrasiler. Ankara: Yetkin Yayınları.
Lijphart, Arend- P. Nikiforos Diamandouros- Richard Gunther (1986). Çağdaş Demokrasiler: Yirmi bir Ülkede Çoğunlukçu ve Oydaşmacı Yönetim Örüntüleri. İstanbul: Türk demokrasi Vakfı ve Siyasi İlimler Derneği Ortak Yayını.
Linz, Juan J. (2012). Totaliter ve Otoriter Rejimler. Ankara: Liberte Yayınları.
Lorcu, Fatma (2015). Örneklerle Veril Analizi SPSS Uygulamalı. Ankara: Detay Yayıncılık.
Maldonado, Nicole (2010). “The World Bank’s Evolving Concept Of Good Governance And its İmpact on Human Rights”. Doctoral Workshop on Development and International Organizations. Sweden.
MFA (Erişim Tarihi: 13.09.2019). “Dışişleri Bakanlığı Dış Politika”. http://www.mfa.gov.tr/sub.tr.mfa?03af1e06-bd93-40cb-ae4f-2c4ac27672e7.
Mo İbrahim Foundation (Erişim Tarihi: 11.11.2019). “Ibrahim Index of African Governance (IIAG)”. https://mo.ibrahim.foundation/iiag.
Norris, Pippa (2011). “Measuring Governance”. The Sage Handbook of Governance. (Ed. M. Bevir).
Okçu, Murat (2007). “Yönetişim Tartışmalarına Katkı: Avrupa Birliği İçin Yönetişim Ne Anlama Geliyor?”. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. C. 12, S. 3, s. 299-312.
Orhan, Gökhan- Lütfi Yalçın (2015). Ağlar, Yönetişim ve Ağ Yönetişimi: Tarihsel ve Kavramsal bir Değerlendirme. “Kamu Yönetiminde Paradigma Arayışları: Yeni Kamu İşletmeciliği ve Ötesi”. (Ed. Özer Köseoğlu-Mehmet Zahid Sobacı). Bursa: Dora Yayınları.
Övgün, Barış (2013). Türkiye'de Kamu Yönetiminin Dönüşümü. Ankara: Nika Yayınları.
Özdek, Yasemin (1999). “Globalizmin İdeolojik Hegemonyası: Yanılsamalar”. Amme İdaresi Dergisi. C. 32, S. 3, s. 25-48.
Pallant, Julie (2017). SPSS Kullanma Kılavuzu: SPSS ile Adım Adım Veri Analizi. Ankara: Anı Yayıncılık.
Peker, Ayşe Tatar (1996). “Dünya Bankası: Büyüme Söyleminden İyi Yönetme Söylemine”. Toplum ve Bilim. C. 69, s. 6-59.
PRS (Erişim Tarihi: 11.11.2019). “The International Country Risk Guide”. https://www.prsgroup.com/explore-our-products/international-country-risk-guide/.
Rhodes, Roderick Arthur William (1996). “The New Governance: Governing Without Government”. Political Studies. C. 44, S. 4, s. 652-667.
Roskin, Michael (2014). Çağdaş Devlet Sistemleri: Siyaset, Coğrafya, Kültür. Ankara: Adres.
Stoker, Gerry (1998). “Governance as Theory: Five Propositions”. International Social Science Journal. C. 50, S. 155, s. 17-28.
Tabachnick, Barbara G.- Linda S. Fidell, (2007). Using Multivariate Statistics. Boston: Pearson Education.
Teziç, Erdoğan (2004). Anayasa Hukukuna Giriş. Ankara: Adres Yayınları.
Transparency International (Erişim Tarihi: 11.11.2019). “Corruption perceptions index”. https://www.transparency.org/research/cpi/overview.
Turhan, Mehmet (1993). Hükümet Sistemleri. Ankara: Gündoğan Yayınları.
Uluşahin, Nur (1999). Anayasal Bir Tercih Olarak Başkanlık Sistemi. Ankara Yetkin Yayınları.
Weber, Max (2004). The Vocation Lectures: Science As A Vocation, Politics As A Vocation. Indianapolis: Hackett Publishing Company.
World Bank (1992). Governance and Development. Washington DC: World Bank.
World Bank. (2006). A Decade of Measuring the Quality of Governance. Washington: World Bank.
World Bank (Erişim Tarihi: 12.09.2019). “Worldwide Governance Indicators”. https://info.worldbank.org/governance/wgi/#doc.
World Bank (Erişim Tarihi: 13.09.2019). "Worldwide Governance Indicators”. https://databank.worldbank.org/source/worldwide-governance-indicators.
World Economic Forum (Erişim Tarihi: 11.11.2019). “Global Competitiveness Index-GCI”. https://www.weforum.org/reports/global-competitiveness-report-2019.
Yazıcı, Serap (2002). Başkanlık ve Yarı-başkanlık Sistemleri: Türkiye için bir Değerlendirme. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.