MUCİZENİN KERAMETE DÖNÜŞÜMÜ VE SALTUK GAZİ’NİN KERAMETLERİNDE PEYGAMBER MUCİZELERİNİN İZLERİ

İslamiyet’in, Balkanlar’da yayılmasında önemli bir rol oynadığı ifade edilen Saltuk, Türk düşünce dünyasının en önemli destan kahramanlarından biridir. İdealize edilmiş bir kahraman özelliği gösteren Saltuk’un efsanevi kişiliği etrafında önemli hikayeler vücuda getirilmiştir. Bu anlatılarda Saltuk’un gazi ve veli tipi kahraman özelliği gösterdiği görülmektedir. Kahramanın tip özellikleri, onun verdiği mücadelenin destekleyici unsuru olarak görülen kerametlerle desteklenmiştir. Bu kerametlerin başında Saltuk’un ateşte yanmaması, ölüleri diriltmesi, kılıcın onu kesmemesi, insan dışı varlıklara hükmetmesi, hayvanların dilini bilmesi cinler ve meleklerle görüşmesi gelir. Anlatı kültürünün etkisiyle ona atfedilen kerametler, peygamber mucizeleriyle iç içe geçmiş, mucizeler Saltuk özelinde bir tür keramet olarak kendini göstermiştir. Bu çalışmada Saltuk’a atfedilen kerametler bağlamında peygamber mucizelerine yapılan göndermeler irdelenecek, bu kerametlerle peygamberlere münhasır mucizeler karşılaştırılacak, benzer ve ortak yönler ortaya çıkarılacaktır. Böylece iki olağanüstü durum arasındaki ilişki, değişim ve dönüşüm safhaları, destan kahramanın serüveni bağlamında değerlendirilecek, Saltuk’un hayatında vuku bulan olay ve durumlarda, peygamber mucizelerinin iz sürümü yapılacaktır.