Zeynep Sümeyye YILMAZ, Halil APAYDIN, Büşra Nur YÜKSEL

Dindarlık ile Eşler Arası Uyum Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Kahramanmaraş Örneği

Günlük yaşamda en sık karşılaşılan kavramlardan biri olan din kavramı hem bireylerin hem de toplumların hayatını etkilemektedir. Bu bütüncül etkinin bireylerin evlilik ve aile içi uyum süreçlerine de yansıdığı düşünüldüğünden, eşler arası uyum ve dindarlık konusu önem taşımaktadır. Bu sebepten araştırmada, dindarlığın eşler arası uyuma etkisi çeşitli değişkenler ile incelenmiştir. Bu bağlamda, dindarlığın farklı dindarlık tonlarına sahip evli bireyler üzerindeki etkileri analiz edilmiş ve bu etkiler cinsiyet, yaş, eğitim durumu, ekonomik durum, çalışma koşulları, çocuk sayısı, evlilik süresi, evlilik tarzı ve dini eğitim kaynakları gibi bazı sosyodemografik faktörlerle birlikte değerlendirilmiştir. Yani araştırmanın temel sorunu, “Kahramanmaraş'ta yaşayan evli bireylerin dindarlık düzeyi ile evlilik uyumları (evlilikte mutluluk) arasında bir ilişki var mıdır?” ve temel hipotezi “dindarlık ile evlilik uyumu (evlilikte mutluluk) arasında anlamlı yönde pozitif bir ilişki vardır" olarak tanımlanmıştır. Araştırmada nicel araştırma yöntemlerinden biri olan korelasyonel model kullanılmış ve konuya uygun olarak yazar tarafından cinsiyet, ekonomik durum, evlilik tarzları gibi sosyodemografik faktörlerden oluşturularak hazırlanan 'Kişisel ve Sosyodemografik Bilgi Formu', Almas tarafından oluşturulan ve eşler arasındaki evlilik uyumu düzeyini ölçen 'Evlilikte Uyum Ölçeği' ve Kula'nın oluşturduğu 'Dindarlık Ölçeği'ni içeren anket formu Kahramanmaraş'ta yaşayan 420 (218: K, 202: E) evli bireyden oluşan bir grup üzerinde uygulanmıştır. Evli bireylerin ölçeklerden aldıkları puanlar toplanarak veriler bilgisayara aktarılmış ve verilerin analizinde SPSS 21 istatistik programı kullanılmıştır. Ortalama dindarlık puanları ve standart sapmaları hesaplanmış ve iki farklı grup arasındaki ilişkilerin anlamlı olup olmadığını belirlemek için Mann-Whitney U testi kullanılmıştır. İkiden fazla grubun karşılaştırılmasından elde edilen verilerin analizinde Kruskal-Wallis H testi ve iki değişken arasındaki korelasyonun anlamlı olup olmadığını belirlemek için ise anlamlı Spearman korelasyon katsayısı kullanılmıştır. Hipotezlerin test edilmesi için anlamlılık değeri (p) ,05 olarak alınmıştır. Analiz sonuçlarına göre katılımcıların 218'i (%51,9) kadın, 202'si (%48,1) erkek, 68’i (%16,2) ilkokul, 36’sı (%8,6) ortaokul, 63’ü (%15) lise, 216’sı (%51,4) üniversite ve 37’si (%8,8) yüksek lisans mezunudur. Ayrıca 325 (%77,4) katılımcının orta satın alım gücüne, 45 (%10,7) katılımcının düşük satın alım gücüne ve 50 (%11,9) katılımcının yüksek satın alım gücüne sahip olduğu görülmektedir. Yine araştırma sonuçları katılımcıların 103’ünün (%24,5) çalışmıyor, 50’sinin (%11,9) işçi, 225’inin (%53,7) memur, 16’sının (%3,8) esnaf, 1’inin (%0,2) çiftçi, 16’sının (%3,8) emekli olduğunu belirlemiştir. Ek olarak, katılımcıların 165’i (%39,3) görücü usulüyle, 157’si (%37,4) kendisi tanışarak ve 98’i (%23,3) de tanıdıkların önerisiyle tanışarak evlenmişlerdir. Evlilik süresi açısından veriler katılımcıların 23’ünün (5,5) 1 yıldan az, 60’ının (%14,3) 1-3 yıl, 64’ünün (%15,2) 4-6 yıl, 61’inin (%14,5) 7-9 yıl ve 212’sinin (%50,5) 10 yıl ve üzeri süre evli olduklarını göstermiştir. Ayrıca dinî eğitim aldıkları kaynaklara göre sonuçlar 131’inin (%31,2) aile, 75’inin (%17,9) okul, 156’sının (%37,1) cami/Kur’an kursu ve 47’sinin (%11,2) diğer kaynaklardan dini eğitim aldıklarını göstermiştir. Araştırmada ayrıca katılımcıların dindarlığın ritüel, bilgi, duyuşsal, etki boyutları ile evlilikte uyum (evlilikte mutluluk) arasında da pozitif yönde anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Diğer taraftan, dindarlığın ritüel, bilgi, inanç boyutları ile evlilikte mutsuzluk arasında herhangi bir ilişki tespit edilememiştir. Bununla birlikte analiz sonuçlarında, evlilikte uyum (evlilikte mutluluk) ile dindarlık puanları arasında pozitif bir ilişki olduğu açıkça ortaya çıkmıştır. Sonuç olarak, bu çalışmanın bulguları, Kahramanmaraş'ta yüksek dindarlığa sahip olduğunu belirten evli bireylerin evliliklerinde mutluluk yaşadıklarını göstermiştir.

Anahtar Kelimeler:

Dindarlık, Eşler Arası Uyum, Evlilikte Mutluluk, Evlilikte Sorun, Dini Aktivite

Examining Relationship between Religiosity and Marital Adjustment: The Case Study in Kahramanmaras

The concept of religion, which is one of the most common concepts in daily life, affects the lives of both individuals and societies. Since the holistic effect is thought to be also affected the marriage and family adjustment of individuals, the issue of marital adjustment and religiosity between spouses is important. In this study, the effect of religiosity on marital adjustment was evaluated along with various variables.

Keywords:

Religiosity, Marital Adjustment, Happiness in Marriage, Problem in Marriage, Religious Activity,

PDF

___

Abdelkhalek, Ahmed. “Religiosity, Subjective Well-Being, and Depression in Saudi Children and Adolescents”. Mental Health, Religion and Culture 12/8 (2009), 803-815.
Akar, Hülya. Psikiyatrik Yardım Talebi Olanlar ile Yardım Talebi Olmayan ve Boşanma Aşamasında Olan Çiftlerde; Çift Uyumu ve Kişilik Özellikleri Arasındaki İlişkinin Karşılaştırılması. İstanbul: İstanbul Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Tıpta Uzmanlık Tezi, 2005.
Almas, Gülşen. Evlilikte Uyum ve İnanç Gelişimi Arasındaki İlişkiler. Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2010.
Apaydın, Halil - Kirman, Mehmet Ali. “İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinin Eş Seçim Biçimleri ve Karşı Cinsle Arkadaşlık İlişkileri Üzerine Psikososyal Bir Yaklaşım: Kahramanmaraş Örneği”. KSÜ İlahiyat Fakültesi Dergisi 2/4 (2004), 97-114.
Apaydın, Halil. “Aile İçi İletişimin Çocuğun Dinsel Gelişimine Etkisi”. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 12/12-13 (2001), 319-337.
Arvas, Fatma Balcı - Hökelekli, Hayati. “Dindarlık ile Evlilik Doyumu ve Evlilikte Sorun Çözme İlişkisi Üzerine Bir İnceleme”. Değerler Eğitimi Dergisi 15/34 (2017), 129-160.
BASAGM, Başbakanlık Aile ve Sosyal Araştırmalar Genel Müdürlüğü. Türkiye’de Aile Değerleri Araştırması. Ankara, 2010.
Bener, Muhammet. Dindarlık ve Eş Seçimi İlişkisi: SDÜ Örneği. Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2011.
Berk, Melis. Evli Öğretmenlerin Yükleme Tarzları ve Evlilik Doyum Algılarının Bazı Demografik Değişkenler Açısından İncelenmesi. Adana: Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2009.
Bilgin, Vejdi. “Türk Toplumunun Evlilik Konusunda Bilgilenme ve Bilinçlenme Düzeyleri”. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 9/9 (2000), 565-588.
Call, Vaughn - Heaton, Tim. 1997. “Religious Influence on Marital Stability”. Journal for the Scientific Study of Religion 36/3 (1997), 382-392.
Cebeci, Suat. Dinî Danışma ve Rehberlik. Ankara: DİB Yayınları, 2012.
Chang, Wen Chun. “Religious Attendance and Subjective Well-Being in An Eastern-Culture Country: Empirical Evidence from Taiwan”. Marburg Journal of Religion 14/1 (2009), 1-30.
Çatak, Bilge Deniz. Mezhep Farklılıklarının Eşler Arası İlişkilere Etkileri. Antalya: Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2012.
Çelik, Eyüp. Evli Öğretmenlerin Bağlanma Stili, Denetim Odağı ve Bazı Nitelikleri Açısından Evlilik Uyum Düzeylerinin İncelenmesi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2009.
Çilli, Ali Savaş vd.. “Ev Kadınlarında ve Çalışan Evli Kadınlarda Psikolojik Belirtilerin Karşılaştırılması”. Genel Tıp Dergisi 14/1 (2004), 1-5.
Demir, Ayhan - Fışıloğlu, Hürol. “Loneliness and Marital Adjustment of Turkey Couples”. The Journal of Psychology 133/2 (1999), 230-240.
Demiray, Özlem. Evlilikte Uyumun Demografik Özelliklere Göre İncelenmesi. Diyarbakır: Dicle Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 2006.
Demirkan, Semra. “Türk Ailesinin Korunması ve Güçlendirilmesinde Sivil Toplum Kuruluşları ile İşbirliğinin Önemi”. Aile ve Toplum 3/9 (2006), 91-95.
Dollahite, David vd.. “Families and Religious Beliefs, Practices, and Communities: Linkages in a Diverse and Dynamic Cultural Context”. Handbook of Contemporary Families: Considering the Past, Contemplating the Future. ed. Marilyn Coleman vd.. 411-431. CA: SAGE Publications, 2004.
Fard, Mohammad Khodayari vd.. “Religiosity and Marital Satisfaction”. Social and Behavioral Sciences 82 (2013), 307-311.
Fışıloğlu, Hürol. “Lisansüstü Öğrencilerin Evlilik Uyumu”. Türk Psikolojisi Dergisi 7/28 (1992), 16-23.
Fidanoğlu, Oya. Evlilik Uyumu ile Eşlerin Somatizasyon Düzeyleri Arasındaki İlişki ve Diğer Sosyodemografik Değişkenler Açısından Karşılaştırılması. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2007.
Fidanoğlu, Oya. Evlilik Uyumu, Mizah Tarzı ve Kaygı Düzeyi Arasındaki İlişki. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2006.
Geçioğlu, Ahmet Rıfat - Kayıklık, Hasan. “Dindarlık ve Evlilik Uyumu İlişkisi: Evli Bireyler Üzerine Bir İnceleme”. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 19/1 (2019), 202-224.
Goodman, Michael vd.. “Religious Faith and Transformational Processes in Marriage”. Family Relations: An Interdisciplinary Journal of Applied Family Studies 62/5 (2013), 808-823.
Güngör, Hüdanur Cihan. Evlilik Doyumunu Açıklamaya Yönelik Bir Model Geliştirme. Ankara: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, 2007.
İmamoğlu, Emine Olcay - Yasak, Yeşim. “Dimensions of Marital Relationships as Perceived by Turkish Husbands and Wives”. Genetic Social and General Psychology Monographs 123/2 (1997), 221-232.
Johnstone, Ronald. Religion in Society. New Jersey: Prentice Hall, 1992.
Kağıtçıbaşı, Çiğdem. Yeni İnsan ve İnsanlar. İstanbul: Evrim Yayınevi, 2004.
Kara, Nihal. Çiftlerde Yükleme Biçimleri, Çatışma Çözme Stilleri ve Eşin Duygu Dışavurum Tarzları ile Çift Uyumu Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi. İstanbul: Haliç Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2013.
Karslı, Necmi. "Psikolojik İyi Oluş ve Dindarlık İlişkisi: Trabzon İlahiyat Örneği". Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 15 (2019), 173-205.
Karslı, Necmi. Mutluluk ve Dindarlık. Kayseri: Kimlik Yayınları, 2018.
Kışlak, Şennur Tutarel - Çabukça, Fazlı. “Empati ve Demografik Değişkenlerin Evlilik Uyumu ile İlişkisi”. Aile ve Toplum Dergisi 2/5 (2002), 35-41.
Kocadere, Müge. İyi ve Kötü Evliliklerin Özelliklerini Belirlemeye Yönelik Betimsel Bir Çalışma. İzmir: Ege Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 1995.
Köktaş, Mehmet Emin. Türkiye’de Dinî Hayat. İstanbul: İşaret Yayınları, 1993.
Kublay, Deniz - Oktan, Vesile. “Evlilik Uyumu: Değer Tercihleri ve Öznel Mutluluk Açısından İncelenmesi”. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi 5/44 (2015), 25-35. Kula, Naci. Kimlik ve Din. İstanbul: Ayışığı Kitapları, 2001.
Lambert, Nathaniel - Dollahite, David. “How Religiosity Helps Couples Prevent, Resolve and Overcome Marital Conflict”. Family Relations 55/4 (2006), 439-449.
Nathawat, Surenda Singh - Mathur, Asha. “Marital Adjustment and Subjective Wellbeing in Indian-Educated Housewives and Working Women”. The Journal of Psychology 127/3 (1992), 353-358.
Rowthorn, Robert. “Religion, Fertility and Genes: A Dual Inheritance Model”. The Royal Society 278 (2011), 2519-2527.
Sayar, Kemal. Ruh Hali. İstanbul: Timaş Yayınları, 2011.
Sevindik, Durmuş. Orta Yaş Bireylerde Dindarlık ve Mutluluk İlişkisi. Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2015.
Sullivan, Kieran. “Understanding the Relationship Between Religiosity and Marriage: an Investigation of the Immediate and Longitudinal Effects of Religiosity on Newlywed Couples”. Journal of Family Psychology 15/4 (2001), 610-628.
Şener, Arzu - Terzioğlu, Günsel. “Bazı Sosyoekonomik ve Demografik Değişkenler ile İletişimin Eşler Arası Uyuma Etkisinin Araştırılması”. Aile ve Toplum Dergisi 10/4 (2008), 7-20.
Tarhan, Nevzat. Evlilik Psikolojisi-Öncesiyle Sonrasıyla Evlilik. İstanbul: Timaş Yayınları, 2013.
Taş, Kemalettin. “Dindarlığın Kriterleri Üzerine Tipolojik Bir Araştırma”. Dindarlığın Sosyo-Psikolojisi. ed. Ünver Günay - Celaleddin Çelik. Adana: Karahan Yayınları, 2006.
Üncü, Serap. Duygusal Zekâ ve Evlilik Doyum İlişkisi. Ankara: Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 2007.