Türk-Alman Ticari İlişkilerinde Yeniden Canlanma: 1949-1954 Yılları

Türkiye ile Almanya arasındaki ekonomik ilişkiler, 1924 yılında başlayıp 1944’e kadar sürmüştür.Ancak II. Dünya Savaşı sırasında Türkiye’nin silah sanayisinde kullanılan kromu Almanya’ya ihraçetmesi, ticari ilişkilerini sürdürmesi Amerika ve İngiltere’nin Türkiye’ye nota vermesiyle sonuçlanmıştır.Bunun üzerine Türkiye, Almanya’ya savaş ilan etmiş, ticari faaliyetleri 1948 yılına kadar durdurmuştur.Türkiye savaşın bitiminde sonra ABD’den ekonomik yardım talebinde bulunmuştur. Ancak ABD bunayanaşmamıştır. Daha sonra İngiltere’nin uyarısı üzerine ABD’nin tavrı değişmiştir. Çünkü savaşın bitmesiyle birlikte Avrupa’nın Sovyet tehdidine karşı yeniden güçlendirilmesi önemli bir sorun olarak ortayaçıkmıştır. Bunun üzerine ABD, Truman Doktrini ve Marshall Planı/Yardımlarıyla Avrupa’nın ekonomikolarak kalkındırılmasını sağlamaya çalışmıştır. Türkiye, bu yardımlardan faydalanmak amacıyla IMF veDünya Bankasına üye olmuştur. Türkiye, Avrupa’daki bu ticari canlanma sürecine katılmış, özellikletütün ve pamuk ürünlerinin tekrar Alman piyasasında yer bulması için temaslarda bulunmuştur.Türkiye’nin, 1951’de Almanya’yla olan savaş haline resmen son vermesi savaş döneminde ortaya çıkanbazı sorunların çözülmesine zemin hazırlamıştır. Ayrıca Almanya-Türkiye arasındaki ticari ilişkiler 1944öncesi rakamlarına ulaşmıştır.

Revival of Turkish-German Commercial Relations: 1949-1954

Economic relations between Germany and Turkey began in 1924 and lasted until 1944; but during the Second World War, Turkey’s chrome was exported to Germany and used in the arms industry and, continuing commercial relations with Germany resulted in a diplomatic note to the United States and Britain not to Turkey. In addition, Turkey declared war on Germany and commercial activities were stopped until 1948. After the end of the war, Turkey requested financial assistance from the United States. However, the United States did not grant it. Then, upon the warning of England, the United States attitude changed. Because, with the end of the war, the strengthening of Europe against the Soviet threat had emerged as an important task. Consequently, the United States tried to ensure the economic development of Europe through the Truman Doctrine and the Marshall Plan of aid. Turkey, IMF in order to benefit from this assistance and has been a member of the World Bank. Turkey, participated in this commercial revival process in Europe, particularly talks to find a place again in the German market of tobacco and cotton products. Turkey, officially ending the war in 1951 during the war with Germany emerging into paved the way for solving some problems. Also it reached the figures before 1944 commercial relations between Germany and Turkey.

PDF

___

Başkanlık Cumhuriyet Arşivi
Altun Ş. (2007). Türkiye’de Yabancı Sermayenin Tarihsel Gelişimi. İstanbul 2007.
Baade F. (1952). “Avrupa Birleşmiş Devletleri Çerçevesinde Türkiye ve Almanya”. Türkiye İktisat Mecmuası: Özel Sayı (1952) 24-28.
Dessecker G. (1951). “Türk Alman Ticareti”. İktisadi Yürüyüş 12/ 276-277-278 (1951) 24-25.
Doğan H. (2014). Cumhuriyet Gazetesine Göre II. Dünya Savaşı Döneminde Almanya (1939-1945).
Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi, Konya 2014.
Eckert K. M. (1951). “Türk-Alman İktisadi Reklamcılığı”. İktisadi Yürüyüş 12/ 276-277-278 (1951) 1-4.
Ercan M. A. (2006). XX. Yüzyılın İlk Çeyreğinde Türkiye-Almanya İlişkileri. Yüksek Lisans Tezi. Kafkas Üniversitesi, Kars 2006.
Erhan Ç. (1996a). “Ortaya Çıkışı ve Uygulanışıyla Marshall Planı”. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi 51 (1996) 267-268.
Erhan Ç. (1996b). “Avrupa’nın İntiharı” ve II. Dünya Savaşı Sonrasında Temel Sorunlar”. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi 51(1996) 259-273.
Ertem B. (2009). “Türkiye-ABD İlişkilerinde Truman Doktrini ve Marshall Yardımı”. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 12 (2009) 377-397.
Gallier P. (1951). “Türk Piyasası Elden Gitti mi?”. İktisadi Yürüyüş 12/276-277-278 (1951) 22-23.
Güney P. (2006). “Marshall Planı: Avrupa Birliği’nin İnşasında Amerikan Harcı”. Ankara Üniversitesi Avrupa Çalışmaları Dergisi 5 (2006) 3. 103-114.
Heinrich I. H. M. (1951). “Türkiye’de Alman Yapı Sanayii Faaliyetleri”. İktisadi Yürüyüş 12/276-277- 278 (1951) 55-58.
Hughes G. F. G (1952). “Türkiye’nin Ticari Meseleleri”. Türkiye İktisat Mecmuası 5 (1952) 51-54.
Karavar H. (2019). Atatürk Döneminde Madencilik. İstanbul 2019.
Maclean F. (1953). “Türkiye’de İlerleme”. Türkiye İktisat Mecmuası 55 (1953) 84-90.
Meşe E. (2016). Komünizmle Mücadele Dernekleri Türk Sağında Antikomünizmin İnşası. İstanbul 2016.
Merih T. (2006). Soğuk Savaş ve Türkiye (1945-1960). Ankara 2006.
Öğreten C. (2014). Tarihsel Açıdan Türkiye-IMF İlişkilerinin Başlangıç Dönemi (1947-1960). Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi, Ankara 2014.
Örnek C. (2015). Türkiye’nin Soğuk Savaş Düşünce Hayatı Antikomünizm ve Amerikan Etkisi. İstanbul 2015.
Özduman A. R. (2008). II. Dünya Savaşında Türk Basınında Türk-Alman İlişkileri. Yüksek Lisans Tezi. Beykent Üniversitesi, İstanbul 2008.
Özgüldür Y. (1993). Türk-Alman İlişkileri (1923-1945). Ankara 1993.
Özkan M. (2013). İkinci Dünya Savaşında Türk-Alman Krom, Silah Ticareti ve Kredi İlişkileri. İstanbul 2013.
Şibay E. (1949). “Marshall Planı ve Türkiye”. Çalışma 4/26 (1949) 28-32.
Tekeli İ. & İlkin S. (2014a). İktisadi Politikaları ve Uygulamalarıyla İkinci Dünya Savaşı Türkiyesi Cilt 1. İstanbul 2014.
Tekeli İ. & İlkin S. (2014b). İktisadi Politikaları ve Uygulamalarıyla İkinci Dünya Savaşı Türkiyesi Cilt 2. İstanbul 2014.
TBMM Zabıt Ceridesi (1948). Dönem 8, Cilt 12, Birleşim 85.
TBMM Zabıt Ceridesi (1951). Dönem 9, Cilt 9, Birleşim 99.
TBMM Zabıt Ceridesi (1952). Dönem 9, Cilt 15, Birleşim 71.
Tören T. (2006). Yeniden Yapılanan Dünya Ekonomisinde Marshall Planı: Türkiye Örneği. Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi, İstanbul 2006.
Uras T. G. (1979). Türkiye’de Yabancı Sermaye Yatırımları. İstanbul 1979.
Yazman A. T. (1951). “Tütünlerimiz ve Almanya”. İktisadi Yürüyüş 12 (1951) 268-271.
Yazman A. T. (1954). “Türk-Alman Ticareti”. İktisadi Yürüyüş 15 (1954) 317-319.
Kanunlar Dergisi (1941). Kanunlar Dergisi. Cilt 22. Ankara 1941.
Kanunlar Dergisi (1949). Kanunlar Dergisi. Cilt 31. Ankara 1949.
Milliyet (1950a, Nisan 5). Tütünlerimize Karşı Talepler Başladı.
Milliyet (1950b, Nisan 14). Almanya’dan Ucuz Çelik Teklif Ediliyor.
Milliyet (1950c, Nisan 22). Almanya’ya Halı İhracı.
Milliyet (1950d, Eylül 23). Doktor Schöne’nin Dünkü Temasları.
Milliyet (1950e, Nisan 18). İngilizlerin Endişeleri.
Milliyet (1950f, Nisan 19). Türkiye’deki İngiliz-Alman İş Rekabeti.
Milliyet (1950g, Ekim 10). Almanya’ya Sipariş Edilen Balık Ağı İplikleri.
Milliyet (1950h, Nisan 20). Almanya’dan 21 Kok Fırını Satın Aldık.
Milliyet (1950i, Nisan 22). Tütün İhracatımız.
Milliyet (1950j, Nisan 25). Ismarlanan Yeni Gemiler.
Milliyet (1950k, Nisan 27). Hükümetin Yeni Deniz Ulaştırma Programı.
Milliyet (1950l, Nisan 27). Fındık Fiyatı Arttı.
Milliyet (1950m, Şubat 16). Karadeniz Tütün Piyasası.
Milliyet (1950n, Ağustos 28). Almanya’daki Türk Alacakları Meselesi.
Milliyet (1951a, Temmuz 14). Almanya ile Harp Haline Son Veriliyor.
Milliyet (1951b, Haziran 13). Almanya’da İnşa Edilen İki Motör Geldi.
Milliyet (1951c, Kasım 25). Türk-Alman Ticaret Anlaşması.
Milliyet (1951d, Kasım 24). Tüccarın Almanya’daki Alacakları Ödeniyor.
Milliyet (1952a, Ocak 1). Almanların Türkiye’de Kuracağı Fabrikalar.
Milliyet (1952b, Şubat 13). Almanya ile Ticaret.
Milliyet (1952c, Şubat 16). Almanya ile Ticaretimiz Gelişmeye Başladı.
Milliyet (1952d, Mart 5). Almanya’ya Tütün İhracatı.
Milliyet (1995, Haziran 2). Marshall Yardımı Nasıl Alındı.
Resmi Gazete (1951, Temmuz 24). Almanya ile Harp Haline Nihayet Verilmesine Dair Kanun.
Son Posta (1949a, Ocak 1). Almanya İşgal Bölgesine 43.395.000 Dolarlık Mal İhraç Edeceğiz.
Son Posta (1949b, Ocak 21). Almanya’dan Tütün Almak Üzere Bir Heyet Geldi.