Phrygia’dan Bir Grup Yeni Mezar Steli

Prof. Dr. N. Eda Akyürek Şahin başkanlığında yürütülen Bursa Müzesi’ndeki yazılı eserleri arşivleme projesi Müze Müdürlüğü’nün izniyle devam etmektedir ve sonuçları peyderpey bilim dünyası ile paylaşılmaktadır. Bu makalede söz konusu müzede korunan beş yeni mezar steli tanıtılmakta, bir tanesi ise yeniden yayımlanmaktadır. Bu eserlerin stilistik ve ikonografik olarak Phrygia kökenli olduğuna şüphe yoktur. İlk beş eser Hellence yazıtlara sahiptir, buna karşın son eserimizde herhangi bir yazıt izine rastlanmamaktadır. İlk eserimiz Laudike onuruna yaptırılan bir mezar taşıdır ve olasılıkla MS II. yüzyılın ikinci yarısına tarihlenmektedir. Yazıtta mezara zarar verilmemesi için yazılmış olan lanetleme ifadesi, Kuzey Phrygia’ya özgü olup bu taşın kökeni hakkında da bilgi vermektedir. İkinci eserimiz olasılıkla II. yüzyılın ikinci yarısına tarihlediğimiz ve Symphoros’un eşi Neike için yaptırmış olduğu bir steldir. MS II. yüzyıl sonu – MS III. yüzyıl başlarına ait olması gereken üçüncü eserimizde Eutykhes ve Neike’nin kendileri için bir mezar yaptırdığı kayıtlıdır. Dördüncü eserimiz, Demetria isimli bir kadının mezar taşı olup muhtemelen MS III. yüzyıla tarihlenmektedir. Beşinci eserimiz, daha önce Ergün Laflı ve Hadrien Bru tarafından müzeden izin alınmadan yayımlanmıştır, ancak burada daha detaylı olarak yeniden ele alınmaktadır. Eser, Rufa olarak da bilinen Ammia isimli bir kadının mezar taşıdır. Diğer yazıtlardan farklı olarak burada ayrıca 175 yılı tarih olarak verilmiştir. Makalede bunun Laflı ve Bru’nün önerdiği gibi Sulla Era’sı ile değil, Actium Era’sı ile tarihlenmesi gerektiğinin altı çizilmektedir.

Some New Funerary Stelai from Phrygia

The project of recording all the epigraphic material in the Bursa Museum has been conducted with the permission of the museum directorate by Prof. Dr. N. Eda Akyürek Şahin and its results have been gradually published. This contribution presents 5 new funerary stelai which are kept in the museum today, whilst one other is re-published. There is no doubt as to their Phrygian provenances in terms of their distinctive iconographic and stylistic features. The five stelai introduced here are inscribed, while one of them has no traces of inscription. The first stele, belonging possibly to second half of the 2nd c. A.D., was erected in honour of a certain Laudike. The curse formula in the inscription leaves no doubt that its provenance is Northern Phrygia. The second stele, presumably likewise dating to second half of the 2nd cent., belongs to Neike, the wife of Symphoros. The third stele, probably from the late 2nd or early 3rd cent. A.D., carries the funerary inscription of Eutyches and Neike. The fourth stele was set up for Demetria and can probably be dated to the 3rd cent. A.D. Although this stele has already been published by Ergün Laflı and Hadrien Bru without any permission from the authorities, it is examined here through a more extensive archaeological and epigraphical commentary. It is the funerary stone of Rufa alias Ammia and provides an era (i.e. the year of 175) unlike the other inscriptions in this article. It is underscored that one should prefer the Actian Era, instead of the Sullan Era for the dating of this inscription as was suggested by Laflı and Bru.

PDF

___

Akyürek-Şahin N. E. & Onur F. (2010). “Neue Grabinschriften im Museum von Bursa”. Gephyra 7 (2010) 23-39.
Akyürek-Şahin N. E. (2008). “Ein Epigramm aus Nikaia: Klage einer Mutter über den frühen Tod ihrer Kinder”. Ed. E. Winter, Vom Euphrat bis zum Bosporus. Kleinasien in der Antike. Festschrift für Elmar Schwertheim zum 65. Geburtstag [AMS 65] (2008) 10-12. Bonn.
Akyürek-Şahin N. E. (2010). “Zwei neue Inschriften für Hosios kai Dikaios”. Olba 18 (2010) 267-280.
Akyürek-Şahin N. E. (2014). “Bursa Müzesi’nde Klasik Dönem’e Ait Bir Epigram”. Eds. Ç. Akşit et al. In memoriam Filiz Öktem. (2014) 279-283. Ankara.
Akyürek-Şahin N. E. & Uzunoglu H. (2019). " New Inscriptions from the Museum of Bursa". Gephyra 17 (2019) 239-285.
Balzat J.-S. & Catling R.W.V. & Chiricat É. & Corsten T. (2018). A Lexicon of Greek Personal Names, Vol. VC: Inland Asia Minor. Oxford.
BE. Bulletin épigraphique.
Brixhe C. (2013). “The personal onomastics of Roman Phrygia”. Ed. P. Thonemann. Roman Phrygia. Culture and Society (2013) 55-69. Cambridge.
Kelp U. (2015). Grabdenkmal und lokale Identität: ein Bild der Landschaft Phrygien in der römischen Kaiserzeit (AMS 74). Bonn 2015.
Laflı E. & Bru H. (2016). “Inscriptions et monuments funéraires gréco-romains d’Anatolie occidentale”. Anatolia Antiqua 24 (2016) 103-116.
Leschhorn W. (1993). Antike Ären. Zeitrechnung, Politik und Geschichte im Schwarzmeerraum und in Kleinasien nördlich des Tauros. Stuttgart 1993.
Lochman T. (1991). “Deux reliefs anatoliens au Musée des Beaux-Arts de Budapest”. Bulletin du musée hongrois des beaux-arts 74 (1991) 11-24.
Lochman T. (2003). Studien zu kaiserzeitlichen Grab- und Votivereliefs aus Phrygien. Basel 2003.
Robert L. & Robert J. (1948). Hellenica, recueil d'épigraphie de numismatique et d'antiquités grecques. Volume VI: Inscriptions grecques de Lydie. Paris 1948.
SEG. Supplementum Epigraphicum Graecum.
Staab G. (2018). Gebrochener Glanz. Klassische Tradition und Alltagswelt im Spiegel neuer und alter Grabepigramme des griechischen Ostens. Berlin 2018.
Strubbe J. (1997). ΑΡΑΙ ΕΠΙΤΥΜΒΙΟΙ. Imprecations against Desecrators of the Grave in the Greek Epitaphs of Asia Minor. A Catalogue (IK 52). Bonn 1997.
Varinlioğlu E. (1989). “Die Inschriften aus dem Museum von Uşak”. Epigraphica Anatolica 13 (1989) 17-36.
Waelkens M. (1986). Die kleinasiatischen Türsteine. Typologische und epigraphische Untersuchungen der kleinasiatischen Grabreliefs mit Scheintür. Mainz am Rhein 1986.
Zingg E. (2013). “Eine Kadoi-Stele im Museum zu Allerheiligen in Schaffhausen”. Epigraphica Anatolica 46 (2013) 181-187.