Kilis İli Ağızlarında Şimdiki Zaman

Tarihi metinlerimizde Harezm Türkçesinden itibaren karşımıza çıkmaya başlayan şimdiki zaman ekinin tarihi ve çağdaş Türk lehçelerinde çeşitli şekilleri vardır. Bugün Türkiye Türkçesinde standart Türkçede kullanılan -yor eki de ağızlarda çeşitli ses değişmelerine uğramış şekilleriyle karşımıza çıkar. Ek, genel olarak Türkiye Türkçesinde, başındaki ünsüzünü korumak ve diğer seslerinde değişiklikler olmak üzere kullanılmaktadır. Kilis merkez ağzı, bu açıdan ağızlarımız içinde özel bir yer tutar. Çünkü Kilis merkez ağzında yaygın şekilde ekin başındaki ünsüzü düşmüş şekilde kullanılır. Esasen pek çok ağızda olduğu gibi Kilis ili ağızlarında da şimdiki zaman ekinin kullanımı ağız bölgelerini belirleyici bir unsur olmuştur. Buna göre Kilis ili içinde üç ayrı ağız tespit edilmiştir

The Present Tense in the Kilis District Dialect

There are different versions of the present time suffix in historical and modern Turkish dialects which began to be recorded in historical Turkish texts from Harezm Turkish onwards. Today, the suffix yor that used in standard Turkish in Turkey's Turkish today, confronts to us with the versions which are exposed to sound changes. The suffix is usually employed to maintain the consonant that comes before it, and there are changes to its other sounds. In this respect, the Central Kilis district Dialect has a special place amongst our dialects. Because, in Central Kilis Dialect, the suffix confronts to us as the first consonant is exposed to deletion. Actually, just like most dialects, in the Kilis Dialect, the use of the present time suffix is a factor in determining dialect regions. Accordingly, it was determined there are three dialects in Kilis

PDF

___

Akar A. (2001). "Muğla ve Yöresi Ağızlarında Şimdiki Zaman Biçimleri". Muğla Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi 4 (Bahar 2001) 1-10.
Aksoy Ö. A. (1945). Gaziantep Ağzı I, II. İstanbul 1945.
Atasoy M. (1964). Kilis Ağzı. Mezuniyet Tezi. Ankara Üniversitesi, DTCF, Türk Dili Bölümü, Ankara
Ay Ö. (2009). Türkiye Türkçesi Ağızlarında Fiil Çekimi. Ankara 2009.
Bayatlı H. K. (1996). Irak Türkmen Türkçesi. Ankara 1996.
Biray N. (2007a). "Acıpayam Ağızlarında Kullanılan Şimdiki Zaman Ekleri ve Etnik Yapı ile İlişkisi". I. Acıpayam Sempozyumu Bildirileri (2007) 375-382.
Biray N. (2007b). "Şimdiki Zaman Ekinin Güney-batı Türk Lehçelerinde Kullanılışı Üzerine". Karaman Dil-Kültür ve Sanat Dergisi (2007) 75-88.
Bulut S. (2013). "Türkiye Türkçesi Ağızları Üzerine Çalışma Yapılmayan İl ve İlçeler". Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History or Turkic 8/1 (Winter 2013) 1149. ISSN: 1308-2140. Kaynak: www.turkishstudies.net. Doi: http://dx.doi.org/10.7827/Tur kishStudies.4358.
Caferoğlu A. (1946). "Anadolu Diyalektolojisine Dair Bir Deneme". Türk Dili Belleten 67 (1946) 565.
Caferoğlu A. (1960). "Anadolu ve Rumeli Ağız Araştırmalarının Bugünkü Durumu". Bilimsel Bildiriler (1960) Ankara.
Canpolat M. S. (1965). Kilis Ağzı. Mezuniyet Tezi. Ankara Üniversitesi, DTCF, Türk Dili Bölümü, Ankara 1965.
Çakar. E. (2002). "XVI. Yüzyılda Suriye'de Yaşayan Salur ve Çoğun Türkmenleri". Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 12/2 (2002) 325-340.
Çakar E. (2006). 17. Yüzyılda Haleb Vilayeti ve Türkmenleri. Fırat Üniversitesi, Elazığ 2006.
Demir N. (1996). "Güney-batı Anadolu Ağızlarında Kullanılan Şimdiki Zaman Eki -ik Gelir". Uluslararası Türk Dili Kongresi Bildirileri (26 Eylül-1 Ekim 1992). Ankara 1996.
Demir N. (1999). "Alanya Ağızlarında Şimdiki Zaman Ekinin Varyantları". İlmi Araştırmalar 7 (1999) 64.
Doğan A. (1975). Kilis ve Köyleri (Hasanceli, Eğrikanlı, Tahtalı, Tibil, Oylum) Ağzı. Mezuniyet Tezi. İstanbul Üniversitesi, Türk Dili Bölümü, İstanbul 1975.
Ercilasun A. B. (1983). Kars İli Ağızları (Ses Bilgisi). Ankara 1983.
Arslan-Erol H. (2009). "Suriye Colan (Golan) Türkmenleri Ağzı". Modern Türklük Araştırmaları Dergisi /4 (Aralık 2009) 40-63.
Gökdağ B. A. (2012). "Irak Türkmen Türkçesinin Şekil Bilgisine Dair Notlar". Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi 1/1 (2012) 113-123.
Gül R. (1980). Gaziantep İli Kilis İlçesi Kuru Kastel ve Arzap Köyleri Ağız Araştırması. Mezuniyet Tezi. İstanbul Üniversitesi, Türk Dili Bölümü, İstanbul 1980.
Gül R. (1993). Kilis Merkez ve Köyleri Ağzı. Yüksek Lisans Tezi. Çukurova Üniversitesi, Türk Dili Bölümü, Adana 1993.
Gülensoy T. (1985). "Anadolu Ağızlarında Şimdiki Zaman Eki". Türk Kültürü Araştırmaları, Prof. Dr. İbrahim Kafesoğlu'nun Hatırasına Armağan XXIII/1-2 (1985) 281-295.
Güler M. (2012). "Türkiye'deki İl ve İlçe Ağızları Üzerine Yapılan Lisansüstü Çalışmalarla İlgili Bir Değerlendirme". Turkish Studies-International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic 7/4 (Fall 2012) 1835-1861. ISSN: 1308-2140. Kaynak: www.turkishstudies.net. Doi: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.4052.
Gülsevin G. (2002). Uşak İli Ağızları. Ankara 2002.
Günşen A. (2009). "Gaziantep Ağzının Şekil Bilgisini Belirleyen Temel Özellikler". Turkish Studies, International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic 4/3 (Spring ) 1081-1123. ISSN: 1308-2140. Kaynak: www.turkishstudies.net. Doi:http://dx.doi.org/10.7827/ TurkishStudies.718
Kafalı M. (1973). "Suriye Türkleri I". Töre Dergisi 21-22 (1973) 30-36.
Kalay E. (2003). "Edirne İli Ağızlarında Şimdiki Zaman Çekimleri". Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten 1999 I-II (2003) 139-145.
Karahan L. (1996). Anadolu Ağızlarının Sınıflandırılması. Ankara 1996.
Kopraman K. Y. (1989). Mısır Memlükleri Tarihi. Ankara 1989.
Korkmaz Z. (1994). Nevşehir ve Yöresi Ağızları. Ankara 1994.
Korkmaz Z. (1995). "Anadolu Ağız Araştırmalarına Toplu Bir Bakış". Türk Dili Üzerine Araştırmalar 2 (1995) 232-248.
Korkmaz Z. (2007). "Nevşehir ve Yöresi Ağızlarının Şekil Bilgisini Belirleyen Temel Özellikler Üzerine". Turkish Studies / Türkoloji Araştırmaları 2/2 (Spring 2007) 492-501.
Koyuncuoğlu Y. (1969). Kilis Ağzı Üzerine Bir Gramer Denemesi. Mezuniyet Tezi. İstanbul Üniversitesi, Türk Dili Bölümü, İstanbul 1969.
Orhonlu C. (1987). Osmanlı İmparatorluğunda Aşiretlerin İskânı. İstanbul 1987.
Ölmez Z. K. (1996). Ebulgazi Bahadır Han Şecere-i Terâkime (Türkmenlerin Soykütüğü). Ankara 1996.
Öztürk J. (2009). Hatay Ağzı (İnceleme-Metin-Sözlük). Adana 2009.
Sümer F. (1992). Oğuzlar (Türkmenler). İstanbul 1992.
Türk V. (1996). "Türkçede Şimdiki Zaman Kavramı, Çekimleri ve Ekleri". TDAY Belleten (1996) 291-340.