Kant’ın Tarih Risalesinden Marx’ın Grundrisse Eserine Felsefi Bir Yolculuk: Ortaklaşmalar ve Ayrışmalar

Bu çalışmada Grundrisse: Ekonomi Politiğin Eleştirisi için Ön Çalışma eserindeki genel zekâ ve bilgi birikimi belirlemesi üzerinden Marx’ın Alman felsefesiyle olan ilişkisi gösterilmeye çalışılacaktır. Kanımca bu ilişkinin kurulumunda Kantçı bir söylem dolayımı etkili olmuştur. Dolayısıyla çalışmanın temel hedefi Marx’ın ilgili belirlemesi üzerinden Kant’a hangi açılardan yaklaştığının (ya da hangi noktalarda ondan ayrıldığının) çözümlenmesidir. Bunu yaparken de Kant külliyatında başvurulacak eser, düşünürün 1784 yılında yayınlanan Dünya Yurttaşlığı Amacına Yönelik Genel Bir Tarih Düşüncesi adlı risalesidir. Bu amaç çerçevesinde öncelikle Kant’ın tarih risalesindeki önermeler ayrıntılarıyla ortaya konacak, sonrasında Grundrisse’de geçen bir pasaj merkeze alınarak Marx’ın düşüncesinin Kant’ın önermeleriyle temasının hangi boyutta gerçekleştiğine (ya da gerçekleşebileceğine) yönelik felsefi bir düşünümde bulunulacaktır. Bu düşünüm, esasen, iki düşünürün hangi noktalarda birbirleriyle ortaklaştıkları ve birbirlerinden ayrıldıklarını gösterme saikiyle hareket edecektir.

A Philosophical Journey from Kant's Treatise on History to Marx's Grundrisse: Commonalities and Divergences

This study will attempt to show Marx's relationship to German philosophy through the general intellect and accumulation of knowledge designation in Grundrisse: Foundations of the Critique of Political Economy. In my opinion, a Kantian discourse mediation has been influential in this relationship. Therefore the main objective of this study is an analysis of how Marx comes close to (or differs from) Kant though the aforementioned designation. This is carried out through a reference to Kant's Idea for a Universal History with a Cosmopolitan Purpose published in 1784. In this framework, I will first present in detail the propositions in Kant's treatise and a philosophical reflection will me made on the extent to which Marx's contact with Kant's propositions have taken (or could have taken) place by focusing on a section in the Grundrisse. This reflection, essentially, will aim to reveal the commonalities and divergences of the two philosophers.

PDF

___

Althusser L. 1969. For Marx. Çev. B. Brewster. New York.
Althusser L. 1994. İdeoloji ve Devletin İdeolojik Aygıtları. Çev. Y. Alp & M. Özışık. İstanbul.
Althusser L. 1996. Gelecek Uzun Sürer. Çev. İ. Birkan. İstanbul.
Başkır Ü. D. 2015. Adaletle Yasal Düzen Arasında: Kantçı Kozmpolitanizmi Yeniden Düşünmek. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi, Ankara.
Fedoseyev P. N., I. Bakh, L. I. Golman, N. Y. Kolpinsky, B. A. Krylov, I. I. Kuzminov, A. I. Malysh, V. G. Mosolov & Y. Stepanova (1976). Karl Marx–Biyografi. Çev. E. Kürkçü. İstanbul.
Galston W. A. 1993. “What is Living and What is Dead in Kant’s Practical Philosophy?”. Der. R. Beiner & W. J. Booth. Kant & Political Philosophy: the Contemporary Legacy, 207-223. New Haven, London.
Höffe O. 2006. Kant’s Theory of Cosmopolitan Law and Peace. Çev. A. Newton. New York. Jaspers K. 1962. Kant. Çev. R. Manheim. New York.
Kant I. 1987. Critique of Judgment. Çev. W. S. Pluhar. Indianapolis/Cambridge.
Kant I. 2006. “Dünya Yurttaşlığı Amacına Yönelik Genel Bir Tarih Düşüncesi”. Çev. U Nutku. Der. D.
Özlem & G. Ateşoğlu. Tarih Felsefesi: Seçme Metinler, 30-47. Ankara.
Kant I. 2007. “Perpetual Peace: A Philosophical Sketch”. Ed. H. S. Reiss. Political Writings, 93-130. Cambridge.
Kant I. 2017. Yaygın Bir Söz Üstüne: ‘Teoride Doğru Olabilir, Ama Pratikte İşe Yaramaz’. Der. ve Çev. H. Çörekçioğlu. Kant Felsefesinin Politik Evreni, 25-74. İstanbul.
Marx K. 1979. Grundrisse: Ekonomi Politiğin Eleştirisi için Ön Çalışma. Çev. S. Nişanyan. İstanbul.
Marx K. 1992. “Feuerbach Üzerine Tezler”. Alman İdeolojisi [Feuerbach], 20-26. Çev. S. Belli. Ankara.
Marx K. 1993. Kapital I. Çev. A. Bilgi. Ankara.
Marx K. 2003. 1844 Elyazmaları. Çev. M. Belge. Ankara.
Marx K. & Engels, F. 1969. Gotha ve Erfurt Programlarının Eleştirisi. Çev. M. Kabagil. Ankara.
Marx K. & Engels F. 1992. Alman İdeolojisi. Çev. S. Belli. Ankara.
Negri A. 2006. Marx Ötesi Marx: Grundrisse Üzerine Dersler. Çev. M. Çelik. İstanbul.
Nicolaus M. 1973. Foreword. Karl Marx (Yazar), Grundrisse: Foundation of the Critique of Political Economy. Harmondsworth.
Scruton R. 2001. Kant: A Very Short Introduction. New York.
Tonak A. E. 2013. “Karl Marx: Grundrisse”. Marksist Klasikleri Okuma Kılavuzu, 139-158. İstanbul.
Türkyılmaz Ç. 2012. “4 Adımda Marx’ın Aristotelesçiliğinin Kanıtlanması”. Bibliotech Felsefe Sosyal Bilimler Dergisi 17, 22-23.
Virno P. General Intellect. Çev. A. Bove. http://www.generation-online.org/p/fpvirno10.htm. Erişim Tarihi 17.07.2019.
Yelkenci T. (2013). “Louis Althusser”. Eds. A. Tunçel & K. Gülenç. Siyaset Felsefesi Tarihi, Platon’dan Žižek’e, 695-711. Ankara.