Bir Anadolu Seyirlik Oyunu (Pıngıdık) ve Ritüelin Çözümlenmesi

Pıngıdık Antalya/Finike/Gökbük Köyünde halen oynanmakta olan bir Anadolu seyirlik oyun türüdür.Saya Gezmesi, Arap Oyunu, Kış Yarısı, Cemal Oyunu ve Berabona gibi çok sayıda seyirlik oyun versiyonuna kısmi benzerliklerinin ötesinde çok daha derli toplu, sembolik olarak daha fazla içeriğe sahip ve tekbir Tahtacı köyünde rafine olarak kalabilmiş olmasından dolayı oldukça özel bir yere sahip olacakdeğerdedir. Oyunun içeriği ve mesajları tahlil edildiğinde sadece bir seyirlik oyun olmadığı aynı zamandadoğrudan bir erginlenme ritüeli olarak tanımlanması gerektiği anlaşılmaktadır. Sembol ve figürleringerek Klasik Mitoloji gerekse Asya Türk gelenekleri ile bağlantılar kurulabilecek veriler sunması birtartışmayı da beraberinde getirecek gibidir. Bu açıdan oyunu tanıtmak üzere, kendi içinde bölümleyipfigür ve sembolleri ayrıştırarak, gerek Klasik Mitoloji gerekse Türk gelenekleri içindeki göndermelerinemukayeseli bir bakış sunmak araştırmanın omurgasını oluşturacaktır. Araştırmanın sonunda animistiköykünmeler, sembolik objeler, oyun grupları, hiyerarşik iş bölümleri, çatışma ortamı, saygı ve onama gibibirçok unsur teker teker anlamlandırılıp kökenine dair görüşler netleştirilmek üzere bilimsel bir tanım veönermeye ulaşılması amaçlanmaktadır.

An Anatolian Ritual Game Pingidik and Content Analysis

Pıngıdık Antalya/Finike/Gökbük is a type of game still being played in an Anatolian FolkVillage. Beyond the partial similarities, when compared with many theatrical game versions like Saya,Arab, Winter Semi, Cemal Games and Berabona, because it is much more tidy, has symbolically morecontent and remains and survives as refined in a single Tahtacı village, it is worthy of a rather specialplace. When the game s content and its messages are resolved, we can see that it ends in a way thatindicated it is not only a theatrical game but also directly a rite of passage. When the rich symbols andfigures are treated separately, the fact that it presents data which may be linked to both classicalmythology and Asian Turkish tradition is likely to cause discussion. In this respect, in order to introducethe game, providing the references of both classical mythology and Turkish traditions with a comparativeoverview by classifying the game itself and isolating the figures and symbols will form the care of thisresearch. Because, discussions over the opinions presented to this kind of game still has not ceased. At theend of the research, this study aim that many factors such as animistic emulations, symbolic objects, gamegroups, hierarchical divisions of labor, conflict environment, respect and approbation will be explainedindividually and reach a scientific definition and clarify its origin.

PDF

___

And, M. (1962). Bizans Tiyatrosu. Ankara: Forum Yayınları.
And, M. (1974). Oyun ve Büyü. İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları.
Artun, E. (1983). Tekirdağ Folklorundan Örnekler. Tekirdağ: Taner Matbaası.
Cömert, B. (1999). Mitoloji ve İkonografi. Ankara: Ayraç Yayınevi.
Crow, W. B. (2002). Büyünün Cadılığın ve Okültizmin Tarihi. Çev.: Fulya Yavuz. İstanbul: Dharma Yayınları.
Çoruhlu, Y. (2010). Türk Mitolojisinin Ana Hatları. İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
Dökü, F. E. (2000). Anadoluda Eril Bereket, Koruyucu Kültler ve Tanrılar. Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Arkeoloji ABD. Yüksek Lisans Tezi, Antalya.
Duymaz, A. (2000). Dede Korkut Kitabında Alpların Eğitim ve Geçiş Törenleri. 21. Ekim 1999-Uluslararası Dede Korkut Bilgi Şöleni (Bildiriler) . Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları.
Düzgün, D. (1994). Erzurum Köy Seyirlik Oyunları. Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Dili ve Edebiyatı ABD. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Erzurum.
Eliade, M. (1991). Kutsal ve Dindışı, Çev: M. Ali Kılıçbay. Ankara: Gece Yayınları.
Eliade, M. (2003). Dinsel İnançlar ve Düşünceler Tarihi. İstanbul: Kabalcı Yayınları.
Erhat, A. (2003). Mitoloji Sözlüğü. İstanbul: Remzi Kitabevi.
Fiske, J. (2006). Mitler ve Mitleri Yapanlar. İzmir: İlya Yayınları.
Frazer, J. G. (1992). Altın Dal (Dinin ve Folklorun Kökleri). İstanbul: II. Payel Yayınları.
Freud, S. (2002). Totem ve Tabu. Çev: K. Sahir Sel. 3. Basım. İstanbul: Sosyal Yayınlar.
Gülensoy, T. (2011). Türkçe Sözcüklerin Köken Bilgisi. I. Cilt, Ankara: TDK Yayınları.
Karça, Ramazan (1954) Karaçay Malkar Türklerinde Hayvancılık ve Bununla İlgili Gelenekler. Ankara Üniversitesi, Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Yayını, No: 101. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
Peterich, E. (1946). Küçük Yunan Mitologyası. Çev.: Suat Y. Baydur. İstanbul: MEB Basımevi.
Özdemir, N. (2000). Dünya Tiyatrosu Tarihi 1. İstanbul: Mitos Boyut Yayınevi.
Özhan, M. (1997). Türkiyedeki Dramatik Köy Seyirlik Oyunları Üzerine Bir Atlas Denemesi, 5. Milletler Arası Türk Halk Kültürü Kongresi. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları No:1872, 292-314.
Somuncuoğlu, S. (2008). Sibiryadan Anadoluya Taştaki Türkler. İstanbul: Güngör Matbaa.
Tavkul, U. (2012). Kafkasların Kalbine Yolculuk/Karaçay Malkar. Ankara:Türksoy Bengü Yayınları.
Thomson, G. (1990). Aiskhylos ve Atina. Çev.: Mehmet Doğan. İstanbul: Payel Yayınevi.
Thomson, G. (1998). İnsanın Özü. Çev.: Celal ÜSTER. 5. Basım. İstanbul: Payel Yayınları.
Tokdemir, H. (1993). Artvin Yöresi Folkloru. Ankara: Yayınevi.
Tuna, E. (2000). Şamanlık ve Oyunculuk. İstanbul: Okyanus Yayınları.
Wilkinson, P. (2011). Kökenleri ve Anlamlarıyla Efsaneler ve Mitler. İstanbul: Alfa Yayınları.
Resimler
1-2-3-4-5-6-7-8-9-10-11-12: Kenan ÇELİKKOL Arşivi.
13: Servet SOMUNCUOĞLU, Sibiryadan Anadoluya Taştaki Türkler, Güngör Matbaa, İst. 2008, 57.
14: Okay SÜTÇÜOĞLU Arşivi.