Muharrem YILMAZ, Orhan KARAKAYA, Mehmet Fikret BALTA, Fikri BALTA, İzzet YAMAN

Çakıldak fındık çeşidinde iç meyve iriliğine bağlı olarak biyokimyasal özelliklerin değişimi

Öz Bu çalışma, Çakıldak fındık çeşidinde iç meyve iriliği ile biyokimyasal özellikler arasındaki ilişkiyi belirlemek amacı ile yürütülmüştür. Bu amaçla meyveler iç iriliğine göre küçük (9.0-11.0), orta (11.01-13.0) ve büyük (13.01-15.0) olmak üzere 3 gruba ayrılmıştır. İç meyve iriliğine göre sınıflandırılan meyvelerde yağ oranı, protein oranı, toplam fenolik içeriği, toplam flavonoid içeriği ve antioksidan kapasitesi (FRAP ve DPPH testlerine göre) belirlenmiştir. Protein oranı üzerine iç meyve iriliğinin etkisi önemsiz bulunurken (p>0.05), yağ oranı, toplam fenolik içeriği, toplam flavonoid içeriği ve antioksidan kapasitesi üzerine ise önemli bir etkisinin olduğu tespit edilmiştir (p<0.05). İç meyve iriliğine göre; yağ oranı %56.74 (küçük)-58.02 (orta), protein oranı %16.24 (küçük)-17.85 (büyük), toplam fenolik içeriği 662.3 (orta)-763.5 (küçük) mg 100 g-1, toplam flavonoid içeriği 5.42 (büyük)-11.56 (küçük) mg 100 g-1, FRAP testine göre antioksidan kapasitesi 3348.0 (orta)-5883.3 (küçük) µmol 100 g-1 ve DPPH testine göre ise 3160.0 (orta)-4418.2 (küçük) µmol 100 g-1 arasında belirlenmiştir. İç meyve iriliği ile toplam flavonoid içeriği (r= -0.957***) ve antioksidan kapasitesi (FRAP ve DPPH testlerine göre, sırasıyla r= -0.799** ve r= -0.739*) arasında negatif bir korelasyon belirlenmiştir (p<0.05). Bunun yanı sıra iç meyve iriliği ile toplam flavonoid içeriği (R2=0.917) ve antioksidan kapasitesi (FRAP ve DPPH testlerine göre, sırasıyla R2=0.637 ve R2=0.546) arasında negatif bir ilişki tespit edilmiştir (p<0.05). Sonuç olarak, yağ oranı bakımından orta irilikteki meyvelerin, protein oranı bakımından büyük irilikteki meyvelerin ve toplam fenolik içeriği, toplam flavonoid içeriği ve antioksidan kapasitesi bakımından ise küçük iç iriliğine sahip meyvelerin yüksek değerlere sahip olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Fındık, yağ, protein, toplam fenolik, antioksidan

PDF

___

Alasalvar, C., Amaral, J.S., Shahidi, F., 2006. Functional lipid characteristics of Turkish Tombul hazelnut (Corylus avellana L.). Journal of agricultural and food chemistry, 54(26): 10177-10183.
Alasalvar, C., Bolling, B.W., 2015. Review of nut phytochemicals, fat-soluble bioactives, antioxidant components and health effects. British Journal of Nutrition, 113(S2): 68-78.
Alasalvar, C., Odabasi, A. Z., Demir, N., Balaban, M. Ö., Shahidi, F., Cadwallader, K.R., 2004. Volatiles and flavor of five Turkish hazelnut varieties as evaluated by descriptive sensory analysis, electronic nose, and dynamic headspace analysis/gas chromatography-mass spectrometry. Journal of Food Science, 69(3): 99- 106.
Alasalvar, C., Shahidi, F., Cadwallader, K.R., (2003). Comparison of natural and roasted Turkish Tombul hazelnut (Corylus avellana L.) volatiles and flavor by DHA/GC/MS and descriptive sensory analysis. Journal of Agricultural and Food Chemistry, 51(17): 5067-5072.
Altun, M., Celik, S.E., Güçlü, K., Özyürek, M., Erçağ, E., Apak, R., 2013. Total antioxidant capacity and phenolic contents of Turkish hazelnut (Corylus avellana L.) kernels and oils. Journal of Food Biochemistry, 37(1): 53-61.
Amaral, J. S., Valentao, P., Andrade, P.B., Martins, R.C., Seabra, R.M., 2010. Phenolic composition of hazelnut leaves: Influence of cultivar, geographical origin and ripening stage. Scientia Horticulturae, 126(2): 306-313.
Amaral, J.S., Casal, S., Alves, M.R., Seabra, R.M., Oliveira, B.P., 2006. Tocopherol and tocotrienol content of hazelnut cultivars grown in Portugal. Journal of Agricultural and Food Chemistry, 54(4): 1329- 1336.
Anonim, 2019. Türk Standartları Enstitüsü, TSE 3075 İç Fındık Standardı. https://www.tse.org.tr/. (Erişim tarihi: 12.05.2019).
AOCS, O.O., 1989. Official and Recommended Methods of the American Oil Chemists’ Society. AOCS Press, Champaign.
Balık, H.I., Karakaya, O., Öztürk, B., Gün, S., Öztürk, A., 2017. Bioactive compounds of Turkish hazelnut cultivars, IX. International Congress on Hazelnut (15-19 August 2017, Samsun/Turkey),189.
Balık, H.İ, Kayalak-Balık, S., Beyhan, N., Erdoğan, V., 2016. Fındık Çeşitleri. Trabzon Ticaret Borsası Yayınları, Trabzon, 96s.
Balta, M. F., Yarılgaç, T., Aşkın, M. A., Kuçuk, M., Balta, F., Özrenk, K., 2006. Determination of fatty acid compositions, oil contents and some quality traits of hazelnut genetic resources grown in eastern Anatolia of Turkey. Journal of Food Composition and Analysis, 19(6-7): 681-686.
Baş, F., Ömeroğlu, S., Türdü, S., Aktaş, S., 1986. Önemli Türk fındık çeşitlerinin bileşim özelliklerinin saptanması. GIDA, 11(4): 194-203.
Benzie, I.F., Strain, J.J., 1996. The ferric reducing ability of plasma (FRAP) as a measure of “antioxidant power”: the FRAP assay. Analytical Biochemistry, 239(1): 70-76.
Beyhan, O., Elmastas, M., Genc, N., Aksit, H., 2011. Effect of altitude on fatty acid composition in Turkish hazelnut (Coryllus avellana L.) varieties. African Journal of Biotechnology, 10(71): 16064-16068.
Beyhan, Ö., Elmastas, M., Gedikli, F., 2010. Total phenolic compounds and antioxidant capacity of leaf, dry fruit and fresh fruit of feijoa (Acca sellowiana, Myrtaceae). Journal of Medicinal Plants Research, 4(11): 1065-1072.
Blois, M.S., 1958. Antioxidant determinations by the use of a stable free radical. Nature, 181(4617): 1199- 1200.
Bostan, S. Z., 2003. Important chemical and physical traits and variation in these traits in 'Tombul' hazelnut cultivar at different elevations. Grasas y Aceites, 54(3): 234-239.
Contini, M., Baccelloni, S., Frangipane, M. T., Merendino, N., Massantini, R., 2012. Increasing espresso coffee brew antioxidant capacity using phenolic extract recovered from hazelnut skin waste. Journal of Functional Foods, 4(1): 137-146.
Cristofori, V., Bertazza, G., Bignami, C., 2015. Changes in kernel chemical composition during nut development of three Italian hazelnut cultivars. Fruits, 70(5): 311-322.
Çayan, M., 2019. Ordu İli Gürgentepe İlçesinde Yetiştirilen Çakıldak Fındık Çeşidinde Klon Seleksiyonu. Ordu Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi. Ordu, 99 s.
FAO, 2019. Food and Agriculture Organization of the United State. http://www.fao.org/home/en/. (Erişim tarihi: 17.09.2019).
Gharibzahedi, S.M.T., Mousavi, S.M., Hamedi, M., Rezaei, K., Khodaiyan, F., 2013. Evaluation of physicochemical properties and antioxidant activities of Persian walnut oil obtained by several extraction methods. Industrial crops and products, 45(2013): 133-140.
Isfahlan, A. J., Mahmoodzadeh, A., Hasanzadeh, A., Heidari, R., Jamei, R., 2010. Antioxidant and antiradical activities of phenolic extracts from Iranian almond (Prunus amygdalus L.) hulls and shells. Turkish Journal of Biology, 34(2): 165-173.
İslam, A. 2018. Hazelnut culture in Turkey. Akademik Ziraat Dergisi 7(2), 259–66. doi:10.29278/azd.476665.
İslam, A., Özgüven, A.I., 2001. Clonal selection in the Turkish hazelnut cultivars grown in Ordu province. Acta Horticulture, 556: 203-208.
Kaleoğlu, M., Bayindirli, L., Bayindirli, A., 2004. Lye peeling of ‘Tombul’hazelnuts and effect of peeling on quality. Food and Bioproducts Processing, 82(3): 201-206.
Karadeniz, T., Küp, M., 1997. The effects on quality hazelnut of direction. Acta Horticulture, 445: 285- 294.
Kıralan, S., Yorulmaz, A., Şimşek, A., Tekin, A., 2015. Classification of Turkish hazelnut oils based on their triacylglycerol structures by chemometric analysis. European Food Research and Technology, 240(4): 679-688.
Koyuncu, M.A., Balta, F., Koyuncu, F., Balta, M.F., 1997a. Main composition of the fruits of the hazelnuts Tombul and Palaz cultivars preselected in Carsamba and Terme (Samsun) districts. Acta Horticulturae 445: 119-122
Koyuncu, M.A., Koyuncu, F., Bostan, S.Z., İslam, A., 1997b. Change of fat content and fatty acid composition during the fruit development period in the hazelnuts Tombul and Palaz cultivars grown in Ordu. Acta Horticulturae 45: 229-236.
Köksal, A. İ., Artık, N., Şimşek, A., Güneş, N., 2006. Nutrient composition of hazelnut (Corylus avellana L.) varieties cultivated in Turkey. Food Chemistry, 99(3): 509-515.
Köksal, İ., 2018. Türk Fındık Çeşitleri. Fındık tanıtım Grubu Yayınları, Ankara, 136s.
Maguire, L. S., O'sullivan, S. M., Galvin, K., O'connor, T. P., O'brien, N.M., 2004. Fatty acid profile, tocopherol, squalene and phytosterol content of walnuts, almonds, peanuts, hazelnuts and the macadamia nut. International Journal of Food Sciences and Nutrition, 55(3): 171-178.
Mercanlıgil, S. M., Arslan, P., Alasalvar, C., Okut, E., Akgül, E., Pınar, A., Geyik, P.Ö., Tokgözoğlu, L., Shahidi, F., 2007. Effects of hazelnut-enriched diet on plasma cholesterol and lipoprotein profiles in hypercholesterolemic adult men. European Journal of Clinical Nutrition, 61(2): 212.
Okatan, V., Bulduk, I., Sekara, A., Colak, A. M., Kaki, B., Gundogdu, M., 2018. Bioactive components and market quality of apple (Malus domestica Borkh.) fruits could be effectively controlled by trees pretreatment wıth boric acid, melatonin and gibberellic acid. Fresenius Environmental Bulletin, 27(10): 6933-6944.
Oliveira, I., Sousa, A., Morais, J.S., Ferreira, I.C., Bento, A., Estevinho, L., Pereira, J.A., 2008. Chemical composition, and antioxidant and antimicrobial activities of three hazelnut (Corylus avellana L.) cultivars. Food and Chemical Toxicology, 46(5): 1801-1807.
Ozdemir, F., Akinci, I. 2004. Physical and nutritional properties of four major commercial Turkish hazelnut varieties. Journal of Food Engineering, 63(3): 341-347.
Pantelidis, G.E., Vasilakakis, M., Manganaris, G.A., Diamantidis, G.R., 2007. Antioxidant capacity, phenol, anthocyanin and ascorbic acid contents in raspberries, blackberries, red currants, gooseberries and Cornelian cherries. Food Chemistry, 102(3): 777-783.
Parcerisa, J., Boatella, J., Codony, R., Farrà, A., Garcia, J., Lopez, A., Rafecas, M., Romero, A. (1993). Influence of variety and geographical origin on the lipid fraction of hazelnuts (Corylus avellana L.) from Spain: I. Fatty acid composition. Food Chemistry, 48(4): 411-414.
Pelvan, E., Alasalvar, C., Uzman, S., 2012. Effects of roasting on the antioxidant status and phenolic profiles of commercial Turkish hazelnut varieties (Corylus avellana L.). Journal of Agricultural and Food Chemistry, 60(5): 1218-1223.
Seabra, R.M., Andrade, P.B., Valentao, P., Fernandes, E., Carvalho, F., Bastos, M.L., 2006. Biomaterials From Aquatic And Terrestrial Organisms, Bocca Raton, CRC Press, 622 s.
Seyhan, F., Ozay, G., Saklar, S., Ertaş, E., Satır, G., Alasalvar, C., 2007. Chemical changes of three native Turkish hazelnut varieties (Corylus avellana L.) during fruit development. Food Chemistry, 105(2): 590-596.
Shahidi, F., Alasalvar, C., Liyana-Pathirana, C.M., 2007. Antioxidant phytochemicals in hazelnut kernel (Corylus avellana L.) and hazelnut byproducts. Journal of Agricultural and Food Chemistry, 55(4): 1212-1220.
Simsek, A., Aykut, O., 2007. Evaluation of the microelement profile of Turkish hazelnut (Corylus avellana L.) varieties for human nutrition and health. International Journal of Food Sciences and Nutrition, 58(8): 677-688.
Şahin, İ., Erkut, A., Öztek, L., Üstün, Ş., Oysun, G., 1990. Orta ve Doğu Karadeniz Bölgesinde yetiştirilen fındık çeşitlerinin teknolojik özellikleri üzerinde araştırmalar. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Yayınları, 63: 54.
Şahin, S., Kılıç, Ö., Şengül, S., Perçin, S., 2019. Farklı İllerden Temin Edilen Fındık Zarının Bileşimi ve Antioksidan Etkinliğinin Araştırılması. Ordu Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 9(1): 27-35.
Thompson, M. M., SA, M., 1996. Hazelnuts. Fruits Breeding (Edited by Jules Janick and James N. Moore). Volume III, Chapter 3, p 184.
Tonkaz, T., Bostan, S. Z., Korkmaz, K., 2017a. Effects of supplematry irrigation on hazelnut yield and pomological traits, IX. International Congress on Hazelnut (15-19 August 2017, Samsun/Turkey),134.
Tonkaz, T., Sahin, S., Bostan, S. Z., Korkmaz, K., 2017b. Antioxidant activity and phenolic content of hazelnut fruit grown under different ırrigation conditions, IX. International Congress on Hazelnut (15-19 August 2017, Samsun/Turkey),74.
Tosun, M., Celik, F., Ercisli, S.O., Yilmaz, S., 2011. Bioactive contents of commercial cultivars and local genotypes of walnut (Juglans regia L.). International Proceedings of Chemical, Biological and Environmental Engineering,15 (2011): 110- 114.
Turan, A., İslam, A., 2016. Çakıldak fındık çeşidinde kurutma ortamları ve muhafaza süresine bağlı olarak meydana gelen değişimler. Ordu Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 6(2): 272- 285.
Venkatachalam, M., Sathe, S.K., 2006. Chemical composition of selected edible nut seeds. Journal of Agricultural and Food Chemistry, 54(13): 4705- 4714.
Yaman, İ., 2019. Çarşamba (Samsun) İlçesinde Bakımlı ve Bakımsız Fındık Bahçelerinde Yetiştirilen Çakıldak Çeşidinin Verim ve Meyve Özeliklerinin Belirlenmesi. Ordu Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi. Ordu, 61 s.
Yorulmaz, A., Velioglu, Y.S., Tekin, A., Simsek, A., Drover, J.C., Ates, J., 2009. Phytosterols in 17 Turkish hazelnut (Corylus avellana L.) cultivars. European Journal of Lipid Science and Technology, 111(4): 402-408.
Zhishen, J., Mengcheng, T., Jianming, W., 1999. Research on antioxidant activity of flavonoids from natural materials. Food Chemistry, 64(1999): 555-559.