Mitolojik Anlatıların Kültür Turizm Kapsamında Değerlendirilmesi: Arzu İle Kamber Efsanesi Çat Kasabası Varyantı

Teolojiyi, tarihi, edebiyatı ve nihayetinde sosyolojik düzlemde kültürü binlerce yıl içerisinde konuşur kılan böylece aktarmaya gayret ettiği hadisenin sesi haline gelen mitik anlatı kimi hallerde kendi bendini aşarak soyut aksını somutlaştırma yoluna gitmiştir. Nitekim Anadolu coğrafyasında meselenin tezahürüne dair en güzel örnek Nevşehir Çat Kasabası sınırları içerisinde zuhur etmiş olan Arzu ile Kamber Efsanesi’nde görünmektedir. Zira kadim Türk kültürünün tohum sahasından başlayarak Türk Dünyası’nın hemen hemen her satına ırki hafıza yoluyla yayılmış ve böylelikle günümüze kadar ulaşmış olan Arzu ile Kamber anlatısı ilk defa salt efsane olmanın dışına çıkarak kendi varlığını tabiatın lütfu olan peribacaları aracılığıyla somutlaştırmıştır. Böylesi bir çalışmayı ortaya koyarak Kapadokya destinasyonunun bünyesinde barındırdığı farklı kültürel değerlere turizm adına dikkat çekmek amaçlanmıştır. Çalışmada evvel ikincil kaynaklar üzerinden literatür taraması yapılarak mitoloji, mitoloji ve turizm birlikteliğine dair alan yazın oluşturulmuştur. Devamında ise Nevşehir Çat Kasabası dâhilinde bulunan Arzu ile Kamber Efsanesi ’ne dair kaynak kişilerle görüşme yapılmış ve anlatılar kayıt altına alınmıştır. Yapılan görüşmeler ve gözlemler neticesinde Nevşehir Çat Kasabası kültürel miras değerlerinden Arzu ile Kamber Efsanesi’nin turizme kazandırılması ve bununla birlikte Kapadokya tur programlarına dâhil edilmesi önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Mitoloji, Arzu ile Kamber Efsanesi, Turizm, Nevşehir Çat Kasabası.

Evaluation of Mythological Narratives and Legends in the Scope of Tourism: Çat Town Variant of the Legend of Arzu and Kamber

The mythical narrative, which has made theology, history, literature and ultimately the sociological culture speaking over thousands of years, thus becoming the voice of the event it has tried to convey, has sometimes gone beyond its own bent and embodied its abstract axis. Thus, the best example of the manifestation of the issue in the Anatolian geography is seen in the Legend of Arzu and Camber, which emerged within the borders of Nevşehir Çat Town. Because, starting from the seed field of ancient Turkish culture, it has spread to almost every part of the Turkish World through racial memory, and thus, the narrative of Desire and Camber, which has reached the present day, for the first time, went beyond being a mere legend and embodied its own existence through fairy chimneys, which are the grace of nature. By putting forward such a study, it is aimed to draw attention to the different cultural values that the Cappadocia destination contains in the name of tourism. In the study, literature on the unity of mythology, mythology and tourism was created by scanning the literature on secondary sources. Afterwards, interviews were made with the source people about Arzu and Camber Legend in Nevşehir Çat Town and the narratives were recorded. As a result of the interviews and observations, it was suggested that the Arzu and Camber Legend, one of the cultural heritage values of Nevşehir Çat Town, should be brought into tourism and included in Cappadocia tour programs.

Keywords:

Mythology, Arzu and Kamber Myth, Tourism, Nevşehir Çat Town,

PDF

___

ABALI, N., “Türk Halk Hikâyelerinde İlk Görüşte Aşk Motifi, Ensest Yasağı ve Egzogami”, Millî Folklor, C. 121, S. 83, Ankara 2009, s. 97-102.
ADIBELLİ, R., “Taş ve İnsanın Kaderi”, Düşünen Şehir Dergisi, S. 3, Kayseri 2017, s. 20-29.
AHMET YESEVİ ÜNİVERSİTESİ AVRASYA ÇALIŞMALARI GRUBU, Türk Dünyası Kültürel Mirası Envanter Çalışması, Ahmet Yesevi Üniversitesi Yayınları, Ankara 2015.
AKGÜN, A. E., KESKİN, H., AYAR, H., ve ERDOĞAN, E., “The Influence Of Storytelling Approach In Travel Writings On Readers’ Empathy And Travel Intentions”, Procedia- Social And Behavioral Sciences, S. 207, 2015, s. 577-586.
AKTAŞ, S. ve BATMAN, O., Efsanelerin Turistik Çekicilik Üzerine Etkileri: Profesyonel Turist Rehberlerine Yönelik Bir Araştırma. E-Journal of New World Sciences Academy Social Sciences, Varşova 2010, C.5, S. 4, s. 367-395.
ARIKAN, M. ve BAYRAKTARLAR, T., “Arzu İle Kamber Hikâyesinin Nevşehir Varyantları İle Azerbaycan Varyantının Mukayesesi”, 1. Uluslararası Nevşehir Tarih ve Kültür Sempozyumu Bildiri Kitabı, (Edit Adem Öger), Ankara 2012, s. 175-197.
ARNAUT, T., “Gagauz Türkülerinde Aşk Ve Ölüm Motifleri”, Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, C.11, S. 5, Ankara 2009, s. 5-20.
ARPAGUŞ, H. K., “Mitoloji, Kur’ân-ı Kerîm Kıssaları ve Kültürel Miras”, M.Ü. İlâhiyat Fakültesi Dergisi, C. 25, S.2, İstanbul, 2003, s. 5-24.
ATIŞ, N., “Grek Düşünce Dünyasında Felsefe Din ve Mitoloji İlişkisi”, Kaygı, C. 12, Bursa 2009, s.57-66.
AYCAN, G., “Psikoloji Çerçevesinde Mitoloji Olgusunun İncelenmesi”, Mitoloji Araştırmaları, (Edit İbrahim Gümüş), Hiper Yayın, İstanbul 2019, s. 47-71.
BAYAT, F., Mitolojiye Giriş, Ötüken Neşriyat, İstanbul 2010.
BAYATLI, N. Y., “Arzı Kanber Hikâyesi’nin Irak Türkmenleri Arasında Tespit Edilen Yeni Bir Varyantı’nın İncelenmesi”, Journal of the College of Languages, C. 34, Bağdat 2016, s. 337-365.
BAYATLI, N. Y., “Türk Halk Hikâyelerinden Arzu Kamber (Arzı Qamber) Hikâyesinin Kerkük Ve Tuzhurmatı Varyantlarının Mukayesesi (İnceleme Ve Metin)”, Millî Folklor, C. 21, S. 82, Ankara 2009, s. 122-139.
BAYZAR, C. K., “Mitoloji ve Çağdaş Sanat”, Sanat Tarih Dergisi, C. 0, S. 18, İzmir 2016, s. 113-130.
BERKMEN, H., “Kapadokya Bölgesinde Suyu İzleyen Kültürler”, Megaron Yıldız Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi E-Dergisi, C. 10, S. 4, İstanbul 2015, s. 595-609.
CHRONİS, A., “Tourists as Story-Builders: Narrative Construction at a Heritage Museum”, Journal of Travel & Tourism Marketing, C. 29, S. 5, Londra 2012, s. 444-459.
ÇERİKAN, F. U. ve KAZANCI, S., “Arzu İle Kanber Hikâyesinin Yeni Bir Varyantı Ve Çözümlemesi”, Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, C. 8, S.23, Eskişehir 2020, s. 20-45.
DEMİREL, H., “Turizmde Sürdürülebilirlik, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Tanıtma Genel Müdürlüğü”, Uzmanlık Tezi, Ankara 2010.
DERİN, S. S., “Mevlana Celaleddin Rumi’nin Sevgi Anlayışı” Doğu Batı Düşünce Dergisi, S. 26, Ankara 2004, s. 289-304.
DÖNMEZ, M. S. ve GÜLER, Ş., “Transmedya Hikâyeciliği “Doritos Akademi” Örneği İncelemesi”, Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, C. 7, S. 16, Isparta 2016, s. 155-175.
DURBİLMEZ, B. Türk Dünyası Kültürü, Ötüken Neşriyat, İstanbul 2019.
DURDIYEVA, A., “ Arzu İle Kamber Destanının Varyantları Üzerine Bir İnceleme”, Bilig, S. 12, Ankara 2000, s. 45-62.
DUYMAZ, A., “120. Yılında Halk Hikâyesi Araştırmaları Tarihine Bir Bakış”, Akademik Kaynak, C.2, S.3, Ankara 2014, s. 1-23.
ELIADE, M., Dinler Tarihine Giriş, (çev. Lale Arslan Özcan), Kabalcı Yayıncılık, İstanbul 2015.
EMEN, F. B. ve AYTAŞ, G., “Yaratıcı Drama İle Mitoloji Öğretimi”, Zeitschrift für die Welt der Türken, C. 11, S. 3, Ankara, 2019, s. 151-156.
ERPEK, C., “Geç Antik Dönem’de Kapadokya’da Kentler”, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, C. 10, S. 2, Nevşehir 2020, s. 642-657.
ESER, E., “Yerel Yönetimlerin Destinasyon Markalaşmasına Etkisi: Nevşehir Çat Kasabası Örneği”, Innovation and Global Issues Congress III, Antalya 2018, s. 823-835.
FEVZİOĞLU, N., “Gelin Kaya Efsaneleri ve Taş Kesilme Motifi Üzerine Bir Değerlendirme”, Gazi Türkiyat, S. 9, Ankara 2011, s. 115-133.
GÖMEÇ, S. Y., “Konar-Göçer Deyimine Dair İlk Tespitler Ve Konar-Göçerlik”, Türk Dünyası Araştırmaları, C. 119, S. 234, 2018, s. 37-44.
GÜNDÜZ, Ş., “Kutsal Hakkında Konuşmak: Dinsel Söylemde Mitos”, Milel ve Nihal İnanç, Kültür ve Mitoloji Araştırmaları Dergisi, C. 6, S. 1, 2009, s. 9-26.
KAHRAMAN, N. ve TÜRKAY, O., Turizm ve Çevre, Detay Yayıncılık, Ankara 2004.
KARA, M. ve ÇİÇEK, B., “Deneyimsel Pazarlama ve Satın Alma Karar Sürecine Etkisi: Termal Turizm Sektöründe Bir Uygulama” Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Elektronik Dergisi, C. 13, Gümüşhane 2015, s. 177-200.
KARAKAŞ, M., “The Effects Of Pre-Reading Activities On Elt Trainee Teachers’ Comprehension Of Short Stories”, Journal Of Theory And Practice In Education, C. 1, S. 2, Çanakkale 2005, s. 25-35.
KAYA, A., “Başlangıcından 1071’e Kadar Türklerin Anadolu’ya Akınları Hakkında Bir Değerlendirme”, Ekev Akademi Dergisi, C. 18, S. 59, Erzurum 2014, s. 211-232.
KAYA, B. ve GÜMÜŞ, M., “The Importance of Storytelling as a Postmodern Tool in Context of Tourism”, Journal of Applied Tourism Research, C.1, S. 2, Isparta 2020, s. 115-132.
KILIÇ, Y. ve ESER, E., “Eskiçağ Düşüncesi Ve Kutsal Kitaplarda Yedi Sembolizmi”, International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, C. 11, S. 11, Ankara 2016, s. 77-89.
KIZILIRMAK, İ. ve GÜMÜŞ, E., “Galata Kulesi ve Kız Kulesi’nin Söylence Turizmi Kapsamında İncelenmesi”, Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, C. 4, S. 4, 2020, s. 3449-3464.
KİM, H. J. ve YOUN, H., “How to Design and Deliver Stories about Tourism Destinations”, Journal of Travel Research, C. 56, S. 6, 2016, s. 1-13.
KÖKTAN, Y., “Mitoloji Dans Ve Müzik”, Türük Uluslararası Dil, Edebiyat ve Halkbilimi Araştırmaları Dergisi, C. 2, S. 3, s. 261-271.
METE, D., “Eskilerin Masalları: Klasik Ve Modern Mitolojiden Postmodern Anlatıya Din Bilimlerinde Mitoloji”, Akra Kültür Sanat Ve Edebiyat Dergisi, C. 8, S. 21, İstanbul, 2020, s.75-93.
MYUMYUN, T., “Cultural Tourism and the Opportunities for Pesentation of the Ethno Cultural Heritage”, vasil7penchev.files.wordpress.com, 2007, (Erişim Tarihi: 25.06.2021).
NAR, M. Ş., “Günümüz Toplumunda Mitler: Anadolu Halk Efsaneleri Üzerine Genel Bir Değerlendirme”, Folklor/Edebiyat, C. 20, S. 79, 2014, s. 55-77.
NİSA SURESİ, http://www.kuranmeali.org/kuran/nisa-suresi/ayet-22-23/2-diyanet-isleri-meali.aspx (08.10.2017/12:44).
ÖGEL, B., Türk Mitolojisi, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 1995.
ÖZKAN, A. R., “Din Mitoloji İlişkisi”, Ekev Akademi Dergisi, C. 6, S. 11, Erzurum 2002, s. 9-20.
ÖZKUL, E., DEMİRER, D., ve İPAR, M. S., “Edebiyatın Pazarlama Aracı Olarak Turizm Amaçlı Kullanımı Üzerine Bir Araştırma”, 13. Ulusal Turizm Kongresi Bildiri Kitabı, Antalya 2012, s. 1-22.
ÖZKUL, O., “Türk Kimliğini Oluşturan Ortak Kültürel Değerler”, Emek ve Toplum Dergisi C. 4, S. 8, 2015, s. 166-185.
ÖZTÜRK, A., “Mitolojik Bilginin Sosyo-Politik Temelleri ve İmge-Epistemik Modellemesi”, Mitoloji Araştırmaları, (Edit İbrahim Gümüş), Hiper Yayın, İstanbul 2019, s. 19-46.
PERA, R., “Empowering The New Traveller: Storytelling As A Co-Creative Behaviour In Tourism”, Current Issues In Tourism, C. 20, S. 4, 2017, s. 331-338.
SERT, H., “İdeolojinin Aktarımında Halk Hikâyelerinin İşlevi: Arzu ile Kamber Örneği”, Milli Folklor Dergisi, C. 22, S. 88, Ankara 2010, s. 66-70.
ŞAHİN, H. İ., “ Dalyan Ve Köyceğiz Çevresinde Gelenek, Turizm ve Folklorizm”. Milli Folklor, C. 82 Ankara 2009, s. 50-58.
ŞİMŞEK, E., “Arzu ile Kamber Hikâyesi Üzerine Mukayeseli Bir Araştırma”, Yüksek Lisans Tezi, Elazığ 1987.
TDK (Türk Dil Kurumu), Hikâye nedir?, http://www.tdk.gov.tr/, Erişim Tarihi: 25.05.2021.
TDK Mit, https://sozluk.gov.tr/ (25.06.2021).
TELKENAROĞLU, M. R., “Ensest ve İslam Hukukundaki İzdüşümü”, Selçuk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, S. 31, Konya 2011, s. 115-144.
TILLICH, P., “Din, Bilim ve Felsefe”, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi C. 10, S. 2, Bursa 2001, s. 271-283.
TÜRKAY, İ. A., “Çatköy’ün Nevşehir’e “Mahalle” olarak Entegrasyonu”, Bitirme Tezi, İstanbul 2003.
UYGUR, S. M., DEMİRER, D. ve HATIRNAZ, B., “Turizm Pazarlamasında Alternatif Bir Araç Olarak Hikâyelerin Kullanımı”, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, C. 5, S. 42, 2017, s. 34- 42.
ÜNSAL, V. ve ŞİMŞEK, R. Ö., “Demir Çağı'nda Kapadokya’nın Kültürel Ve Siyasal Görünümü”, Uluslararası Tarih Araştırmaları Dergisi (UTAD) The Journal of International History Researches, C. 4, S. 1, Kırşehir 2020, s. 14-27.
YENİPINAR, U., “Efsane ve Söylence Turizmi”, Turizmde Güncel Konu ve Eğilimler II, (Edit Şule Aydın-Mustafa Boz), Detay Yayıncılık, Ankara 2018 s. 325-342.
YILAR, Ö., “Mit-Efsane ve Eğitim”, Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, S. 11, 2005, s. 383-392.