Fatma SEDES

Kervansaraylardan Otellere

Türk mimarisinin ilk konaklama yapılarından kervansaraylar en basit tanımıyla kervanların konaklaması için ticari güzergâh üzerine inşaa edilen yapılardı. Hanlar ise küçük kervansaraylara verilen addır. Bu yapılar sayesine kıtalar arası coğrafi bir konumda bulunan Anadolu’daki ticari uğraşların yolunda gitmesi, yol güvenliği, farklı cins malların değişik bölgelere nakledilmesi sorunu çözülmüş oluyordu. Kervansaray ve han yapılarının payitaht İstanbul ve Anadolu’nun değişik kentlerinde farklı yüzyıllarda inşaa edilmiş olmasından sonra Batı’lı anlamdaki ağırlama, konaklama yapılarına geçiş, uzun bir zaman dilimi içinde gerçekleşmiştir. Sosyal yapının değişmesi, mimari oluşum üzerinde etkili olmuş, çok katlı, kagir konaklama tesislerinin ortaya çıkması ve gelişmesi ile kendini göstermiştir. Bu durum, kervansaray ve hanlarla belirlenen konaklama yapılarının hem mimarisini hem de konumlamalarını etkilemiştir. Günümüzde, Anadolu ve İstanbul’da bulunan tarihi han ve kervansarayları restore etme çabalarına tanık olmaktayız. Hem tarihsel hem de sosyolojik olarak bir döneme damgasını vuran konaklama / ağırlama yapılarının da hak ettikleri değerleri vurgulama amacı ile bu makale kaleme alınmış, farklı akademisyenler tarafından ele alınmış diğer örneklerin yanısıra Büyük Londra Oteli’nin bu kapsamda irdelenmesi önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

İstanbul, otel, tarih, koruma ve restorasyon

Lost Value of Beyoğlu: Grand London Hotel

According to historical researches, caravanserais and inns were the first accommodation buildings in Turkish architecture. These buildings were constructed on the trade roads, like Silk Road. Caravanserais and inns were generally located at Anatolia, while some of them were built near Istanbul. Influences from Europe, affected the whole living style since 18th century, when modern hotel buildings were started to be built, in Istanbul. The first modern hotels in İstanbul were built at 1840 in Pera, Beyoglu. Later on many of them were constructed at Sisli, Ferikoy, Eminonu, Kadikoy, Boshporus and Prince Islands. Accommodation buildings appear on the beginning of 19th century and develop till 20 th century in Ottoman Empirement. Life style and rules in state and social life were affected from European countries. During this period, according to the new life styles accommodation buildings took their planning and facade shapes. If it is thought that, once caravanserais and inns were popular in this geography, this was a new type in architecture, in Istanbul.

Keywords:

Istanbul hotel, history, preservation, Pera,

PDF

___

ÖZTÜRK, F. Z., “Osmanlı Devleti’nde Bilim, Teknoloji ve Sosyal Değişme”, Bilim Teknoloji ve Sosyal Değişme, Pegem Akademi Yayını, Ankara, 2008. SARIÖZ, P., Bir Zamanlar İstanbul, İdea İletişim Hizmetleri A.Ş. Yayını, İstanbul, 1996. SUSINI, F., From the Grand Tour to the Grand Hotel, Arch. Histories6:3,pp. 1-10 ŞAHİN, B., İstanbul Aydın Üniversitesi, İstanbul TUĞLACI, P., Tarih Boyunca İstanbul Adaları, Say Yayınları, c: 1 - Adalar, İstanbul, 1995a. TUĞLACI, P., Tarih Boyunca İstanbul Adaları, Say Yayınları, c: 2 - Adalar, İstanbul, 1995b. TURAN, Ç., ÖZDEMİR GÜZEL, S. ve BAŞ, M., “Beyoğlu'nun Yitirilen Değeri Üzerine Kurum Tarihi Çalışması: Tokatlıyan Oteli” ÜSDİKEN, B., Beyoğlu’nun Eski ve Ünlü Otelleri – III (Hôteld’ Angleterre), Tarih ve Toplum Dergisi, c. 16, sayı: 97, İstanbul, 1992a. ÜSDİKEN, B., Beyoğlu’nun Eski ve Ünlü Otelleri – V (Pera Otelleri), Tarih ve Toplum Dergisi, c. 17, sayı: 99, İstanbul, 1992c. YAKARTEPE, E. Ç. ve BİNAN, C., İstanbul’un Modernleşme Dönemi Otelleri (1840-1914) Istanbul’s Modernization-Period Hotels (1840-1914) YENEN, M. ve KAYSERİLİOĞLU, S., Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı yayınları, c: 7, (1994): 308-