Kanunî Devri’nde Bir Serhad Şehri Olarak Bayburt
Bayburt,
Kanunî dönemi ve öncesinde önemli tarihî olayların cereyan ettiği stratejik bir
coğrafyada yer alır. Bayburt, I. Selim döneminde fethedilmiş ve bu dönemde
önemli bir askerî ve idarî merkez haline gelmiştir. Bayburt, Kanunî Sultan
Süleyman’ın doğu seferlerine asker ve iâşe tedarik etmekle birlikte, lojistik
destek merkezi vazîfesi görmüştür. Ayrıca Bayburt, Osmanlı İmparatorluğu’nun
doğu politikalarını yürütmesinde mihver konumdaki yerlerden olup Bayburt
emirleri ve askerleri Şii yayılmacılığına ve saldırına karşı teyakkuzda
olmuşlardır. Bayburt sancak beyi İdris Bey, 1533-1534 yıllarında Irakeyn
Seferi’ne askerleriyle katılmıştı. Daha sonra ise Bayburt Kalesi’nde ikâmet eden
Erzurum Beylerbeyi Mehmed Bey, Erzurum ve havalisine Gürcistan’dan gelecek olası
saldırıları önlemek için Gürcistan’a sefer düzenlemiştir. Bayburt’un merkez üssü olduğu bu seferle
birlikte Gürcüler mağlup edilmiş, yeni topraklar ve ganimetler elde edilmiştir.
Bu makalede; Irakeyn ve Gürcistan Sefer’inde Bayburt’un coğrafî, askerî ve
stratejik öneminin ortaya konulması amaçlanmaktadır. Bu çalışma yapılırken
Osmanlı kroniklerinden, Osmanlı Arşivleri’ndeki belgelerden ve
araştırma-inceleme eserlerdeki bilgilerden yararlanıldı.
A Boundary City in the Kanunî Period: Bayburt
Bayburt
is located in a strategic geograpy where important historical events took place
before and during the Kanunî period. Bayburt was conquered during the reign of
Sultan Selim I and became a military and administrative center. Bayburt served
as a logistical support center in addition to supplying soldiers and rescuits
during the eastern campaigns of Kanunî Sultan Süleyman. Idris Bey, the district
governor of Bayburt, who joined the Irakeyn campaign with his soldiers in
1533-1534. Afterwards, the governor of Erzurum Mehmed Bey, resided in the
Bayburt Castle organized a campaign to Georgia in order to prevent possible
attacks from the Georgians in Erzurum and its environs. This time, where
Bayburt was the epicenter, the Georgians were defeated and new lands and loots
were obtained. In this article; it is aimed to reveal to geographical, military
and strategic importance of Bayburt at Irakeyn and Georgia Campaign. This study
benefited from Ottoman chronicles, documents in Ottoman Archives and from
information in research-examination studies.
___
- NEZİHİ, A., “IV. Murad’ın Revan Seferi Menzilnâmesi”, Tarih Dergisi, sy. 34, (1984):183-246.
PEÇEVİ, İ., Peçevi Tarihi I, haz. Bekir S. Baykal, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, 1981.
POLAT, S., IV. Murat’ın Revan Seferi Organizasyonu ve Stratejisi, Ankara: Genelkurmay Yayınevi, 2015.
POLO, M., Dünyanın Hikaye Edilişi, çev. Işık Ergüden ve Z. Zühre İlkgelen, İstanbul: Ötüken Yayınları, 2019.