Ulus-Devlet İnşa Sürecinde Kadınların Siyasal Hakları: Türkiyede Seçme-Seçilme Haklarına İlişkin Tartışmalarda Sömürgecilik Sonrası Söylemin İzleri

Ulus-devlet inşa süreçlerinde kadınların siyasal haklarına yönelik iki temeltutum gözlenir. Bunlardan ilki, kadınların vatandaşlıktan dışlandıkları vekamusal mevcudiyetlerinin sınırlandırıldığı yaklaşımdan beslenirken; ikin- cisi, kadınları erkeklerle eşit vatandaşlar olarak kabul eder. Bu çalışma, 1934yılındaki genç Türkiye siyasetinde egemen olan yaklaşımın, daha çok sömür- gecilik sonrası kurulan ulus-devletlerde gözlenen, kadınların eşit vatandaşlarolarak kabul edildiği yaklaşıma yakınlığını ortaya koyarken, bu yaklaşımınçoğunlukla, kadınların hak mücadelelerini görmezden gelen ve onları ulus- devlet inşa sürecinden dışlayan kadınsız bir bağlamda gerçekleştiğine işa- ret etmektedir. Makale, Türkiyede kadınların seçme ve seçilme haklarınıntanındığı tarih olan 5 Aralık 1934teki meclis tartışmalarını incelemekte vebu tartışmalara hâkim olan söylemleri mercek altına almaktadır. Nihayetin- de çalışma, Türkiyede ulus-devletin inşa ettiği toplumsal cinsiyet rejiminemeşruiyetini sağlayan söylem ile sömürgecilik sonrası söylem arasındakibenzerliklere ışık tutmaktadır.

The Relationship Between Nation-State and Womens Political Rights: The Parliament Discussions on Political Rights in 1934 and Post-Colonial Discourse

Focusing on the relationship between nation-state and women s demands ofp olitical rights, this p ap er aims to understand this relationship during theconstruction of Turkish Republic. Drawing upon an in-depth investigation onthe Turkish parliamentary records of December 5, 1934 when women gainedtheir p olitical rights as equal citizens, this p ap er looks at the p arliamentarydiscussions on women s rights and equal citizenship in gender equalitycontext. It aims to highlight the similarities between the young Turkishnation-state s discourse on women s political rights and the post-colonialapproach to the issue.

PDF

___

Agozino, B. (2014). Revolutionary African women: A review essay of the womens war of 1929: A history of anti-colonial resistance in Eastern Nigeria. The Journal of Pan Af rican Studies, 7 (3), 282-293.
Alpaslan, E. (2013). 1923-1950 dönemi Türkiye Büyük Millet Meclisinde Maraş milletvekilleri ve siyasi faaliyetleri. Yayın- lanmamış Doktora Tezi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversi- tesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tarih Anabilim Dalı.
Anderson, B. (1991). Imagined communities: Reflections on the origin and sp read of nationalism. London: Verso.
Anderson, B. (2007). Hayali cemaaatler. İstanbul: Metis Yayıncılık.
Bayrak, B. (2007). Meclis tutanakları ışığında Türk Medeni Kanunu değişikliği. Hukuk Gündemi, 8, 53-56.
Chadya, J. M. (2003). Mother p olitics: Anti-colonial nationalism and the woman question in Africa. Journal of Womens History, 15 (3), 153-157.
Chatterjee, P. (1994). Whose imagined community? Mapp ing The Na- tion (ss. 214-225). London: Verso.
Chaudhuri, M. (1999). Gender in the making of the Indian Nation-Sta- te. Sociological Bulletin, 48, 113-133.
Connell, R. W. (1987). Gender and power: Society, the person and sexual politics. Cambridge: Polity Press.
Cook, J. A., & Fonow, M. M. (1990). Knowledge and women`s inte- rests: Issues of epistemology and ethodology in feminist rese- arch. Feminist research method: Exemp lary reading in the soci- al sciences (ss. 69-93). London: West Press.
Durakbaşa, A. (2000). Halide Edib, Türk modernleşmesi ve feminizm. İstanbul: İletişim Yayınları.
Enloe, C. (1989). Bananas, beaches and bases - Making f eminist sen- se of international p olitics. Berkeley: University of California Press.
Gazioğlu, E. (2010). Mobilizing for womens organizations women activists perceptions of and womens organizations in Turkey. Yayınlanmamış Doktora Tezi, University of York, Centre For Womens Studies.
Enloe, C. (2013). Feminizm, milliyetçilik ve militarizm. Vatan millet kadınlar (ss. 189-212). İstanbul: İletişim Yayınları.
Kaminsky, A. (2007) Another site of globalization: Woman as symbol of nation and diaspora in Martin (Hache). Gender and globalization in Latin America : 10th anniversary of the nordic network haina (1996-2006) (ss. 165-170). Göteborg University Press: Göteborg.
Jaggar, A. M. (2008). The social sciences. Just methods: An interdis- cip linary f eminist reader (ss. 34-39). London: Paradigm Publis- hers.
Leonhardt, A. (2013). Between two jailers: Women s experience during colonialism, war, and independence in Algeria. Anthos, 5 (1), 42-54. Erişim tarihi: 12 Haziran 2015, http://pdxscholar.library. pdx.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1031&context=anthos
Mayer, T. (2000). Gender ironies of nationalism: Setting the stage. Gender ironies of nationalism: Sexing the nation (ss. 1-22). London: Routledge.
McClintock, A. (1995). Imp erial leather: Race, gender and sexuality in the colonial contest. London: Routledge.
McDowell, L. (1999). Gender, identity and place: Introducing feminist geograp hies. Minneapolis: University of Minnesota Press.
McClintock, A. (1993). Family feuds: Gender, nationalism and the fa- mily. Feminist Review, 44, 61-80.
Omar, K. (2004). National symbolism in constructions of gender: Transformed symbols in post-conflict states. Seton Hall Journal of Dip lomacy and International Relations, 49-67.
Phillips, A. (1995). Demokrasinin cinsiyeti. İstanbul: Metis Yayıncılık. Riedner, R. (2013). Lives of in-famous women: Gender, political eco- nomy, nation-state power, and persuasion in a transnational Age. JAC: A Journal of Rhetoric, Culture & Politics, 33, 645-670.
Sancar, S. (2014). Türk Modernleşmesinin cinsiyeti - Erkekler devlet kadınlar, aile kurar. İstanbul: İletişim Yayınları.
Sezer, A. (1998, Özel sayı). Türkiyedeki ilk kadın milletvekilleri ve meclisteki çalışmaları. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, XIV: 42, 889-905.
Unanimous. (1776) Declaration of Independence. American Cong- ress. Erişim tarihi: 10 Mayıs 2015, http://www.constitution.org/ us_doi.pdf
Ünal, S. (2014). Türk kadınının seçme ve seçilme hakkını kazanma- sı ve basın. Turkish Studies International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume, 9 (7), 525-559.
Vickers, J. (2008). Gendering the hyphen: Gender dimensions of mo- dern nation-state formation in Euro-American and Anti- and post-colonial contexts. Gendering the nation-state Canadian and comparative perspectives (ss. 21-45 ). Vancouver: UBC Press.
Westkott, M. (1990). Feminist criticism of the social sciences. Femi- nist research method: Exemp lary reading in the social sciences (ss.58-69). London: West Press.
Yaramış, F. (2012). Türkiye Büyük Millet Meclisi I. Döneminde (23 Nisan 1920-1 Kasım 1922) çıkarılan adli, sosyal, kültürel ka- nunlar ve bu kanunların müzakerelerinde muhalefet. Yayınlan- mamış Yüksek Lisans Tezi. Ahi Evran Üniversitesi, Sosyal Bi- limler Enstitüsü, Tarih Anabilim Dalı.
Zihnioğlu, Y. (2003). Kadınsız inkılap Nezihe Muhiddin, Kadınlar Halk Fırkası, Kadın birliği. İstanbul: Metis Yayıncılık.
Zürcher, E. J. (2004). Modernleşen Türkiyenin tarihi. İstanbul: İleti- şim Yayınları.