Şeriyye Sicillerine Göre Hicri 1137 (1724-25) Yılı İstanbulunda Osmanlı Konutu /Menzili

Konut (menzil) insan yaşamındaki barınma ihtiyacının karşılanmasını sağ- lamaya yönelik en temel ihtiyaçlardan biridir. Konut tarzları ve tarihsel süreçiçerisinde meydana gelen yapısal değişiklikler bir kültürün yaşama bakışınınhikâyesini de ifade eder. Osmanlı dönemi söz konusu olduğunda özellikle sanat tarihi ve mimarlık ça- lışmalarında yeterince çalışma olmakla birlikte, bugün artık mevcut olmayankonutlar ve onları oluşturan ana bölümlerin tarihsel alandaki örneklerininnicelik ve nitelikleri hakkında daha az bilgi mevcuttur. Şeriyye sicillerindekimülk satışlarıyla alakalı hüccetlerde yer alan konut tasvirleri eksik olan bilgileri kısmen tamamlamaktadır. Bu sebeple 1724-1725 yılında İstanbul Suriçiile Eyüp ve Hasköy bölgeleri çalışmanın merkezi olmuş ve kaynak olarak üçsicilde (İstanbul Şeriyye Sicilleri: 2/135, 7/124, 7/125) yer alan mülk satışlarıkullanılmıştır. Sonuç olarak incelenen dönemdeki Osmanlı konutu ile sanattarihçilerinin tarihsel konut tipolojileri ilişkisi ortaya konulabilmiştir.

Ottoman House (Dwelling) in Istanbul According to Ottoman Court Records in 1724-25

Dwelling has been very important in people s lives because of the need ofprotection from the outside world. House styles and the structural changesoccur in historical process tells the story about the worldview of a culture.Given this, while looking at the history of these houses we can also see thehistory of the culture. Houses are not only made for protection from cold and hot, but also theyserve as shelter for private life. Every culture has created its own homestyle. Therefore the signs of human culture can be followed by looking at thehistory of home they lived in. In regard to the Ottoman era, alot of studies about this top ic can be f ound atdifferent fields especially in the history of art and architecture. Unf ortunetely the inf ormation about the buildings that do not exist anymoreare mostly theoretical. The house descriptions appear in the documentsrelated with p rop erty sales in court records can be considered as thecomplement for the missing information. Given this, Istabul Suriçi, Eyüp andHasköy areas in 1724-1725 are chosen as the focus of this study and propertysales in three records (İstanbul Court Records: 2/135, 7/124, 7/125) are usedas source. As a result, in this study the relationship between the Ottomanhouse in the related p eriod and the historical house typ ologies set f orth bythe art historians is tried to be shown.

PDF

___

Allom, Thomas. Constantinople and the Scenery of The Seven Churc- hes of Asia Minor. London and Paris: Fisher, Son & Co., 1, 1840.
Altun, Serpil Başlılar. Geleneksel Türk Evleri, Kullanılan Yapı Mal- zemeleri, Yapı Elemanları ve Yapım Sistemleri Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, 2008.
Arel, Ayda. Onsekizinci Yüzyıl İstanbul Mimarisinde Batılılaşma Süre- ci. İstanbul: İTÜ Mimarlık Fakültesi, 1975.
Arslan, Hidayet. Boğaziçinde 18. Yüzyıldan Kalma Bir İstanbul Evi- nin Durumu Hakkında Sanat Tarihi Bağlamında Yeni Değerlen- dirmeler. METU JFA 2014.1.5, 31, 1, 97-117.
Busbecq, Ogier Ghiselin de. Türkiyeyi Böyle Gördüm. Haz. Aysel Ku- rutluoğlu. Tercüman 1001 Temel Eser.
Celal, Esad. Türk Sanatı, İstanbul: Türk Ocakları Merkez Neşriyatı, 1928.
Cerasi, Maurice. The Formation of Ottoman House Types: A Compa- rative Study in Interaction with Neighboring Cultures, Muqar- nas, 15 (1998): 116-156.
Çolak, Ali. 1868 nolu Trabzon Şeriyye Siciline Göre Kentin Sosyal ve Ekonomik Hayatı (1703-1705), Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, 1997.
Dohsson, M. de M. XVIII. Yüzyıl Türkiyesinde Örf ve Adetler. Çev. Zehran Yüksel. Tercüman 1001 Temel Eser.
Eldem, Sedad Hakkı. Türk Evi Osmanlı Dönemi 1. İstanbul: Türkiye Anıt Çevre Turizm Değerlerini Koruma Vakfı, 1984.
Faroqhi, Suraiya. Men of Modest Substance, House Owners and House Property in Seventeenth-Century Ankara and Kayseri. Cambrid- ge: Cambridge University Press, 2002.
Gabriel, Albert. Türk Evi. Arkitekt Dergisi 5-6, (1938): 149-154. Halaç, Hicran Hanım. 45 Numaralı Konya Şeriyye Sicil Defterindeki Menzil Satışları
Işığında Yol Ağları Ve Kat Sayısına Göre Konut Tipolojisi (1714- 1715). Turkish Studies, 7/3, (2012): 1437-1448.
Karacaoğlu, M. Faruk. 17651768 Yılları Arasında Konyada Sosyal ve Ekonomik Hayat, (59 Numaralı Konya Şeriye Siciline Göre), Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, 2008.
Kuban, Doğan. Türk Hayatlı Evi. İstanbul: Eren Yayıncılık, 2013.
Lady Montagu. Türkiye Mektupları 1717-1718. Çev. Aysel Kurutluoğ- lu. Tercüman 1001 Temel Eser.
Nureddin İbrahim. Yeni Ankarada Eski Türk Evleri. Yeni Kitab 9, (1928): 28-32.
Sak, İzzet ve Cemal Çetin. 45 Numaralı Konya Şeriye Sicili (1126- 1127 / 1714-1715) (transkripsiyon ve Dizin, Selçuklu Belediyesi Kültür Yayınları: 28, Konya, 2008.
Sarıalioğlu, Ceren. Historiyografik Bir Sorunsal Olarak: Türk Evi (1928-1995), Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, 2008.
Tott, Baron de. 18. Yüzyılda Türkler, Türkler ve Tatarlara Dair Hatıra- lar. Çev. Mehmet R. Uzmen. Tercüman 1001 Temel Eser.
Tuztaşı, Uğur. Koruma ve Tarihsel Açıdan İdealleş[-tiril-]miş Türk Evinin Arkeolojisi: Osmanlı Evinin Fragmanları ve Tipolojik Elemanları, Doktora Tezi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniver- sitesi, 2009.