Afet Riski Bulunan Yerlerde Afete Karşı Dirençlilikte Belediyelerin Rolü

Afetler doğal ve insan orijinli olay ve olguların sonucu olarak ortaya çıkan ve insan toplumları ve yerleşim yerleri üzerinde can ve mal kaybı yaratarak zararlar meydana getiren olaylardır. Afetlerden topyekun kaçış söz konusu olmasa bile afete neden olan olay ve olgulara karşı yürütülecek risk azaltma önlemleri ile afet yönetimi mümkün olabilecektir. Yüksek düzeyde risk ile mücadelede başarı şansı düşük iken azaltılmış risk ile mücadelenin başarısı daha yüksek olacaktır. Diğer yandan, toplumu oluşturan bireylerin eğitimi ve bu konuda toplumsal direncin, afet direncinin artırılması, sürdürülebilir toplum yaşamı ve hayatta kalma düzeyini arttıracaktır. Afetler ile mücadele bütüncül bir süreç olduğuna göre bu mücadeleye toplumun tüm düzeyleri katılmak zorundadır. Özellikle halka en yakın birim olan belediyelerin bu konudaki rolleri son derece önemlidir. Yerel yönetimler düzeyinde ele alınacak bu çalışmada da toplum içerisinde afetlere karşı direnci en düşük kesim olarak savunmasız kesimlerden yaşlılar ve engelliler ile belediyelerin rolü irdelenecektir. Çünkü hangi tür afet senaryosuna hazırlanmak söz konusu olursa olsun hazırlık çalışmaları bu kesim göz önüne alınarak yapılmalıdır. Özellikle afet sonrası kaosun oluşturacağı olumsuzluklar bu kesimleri çok ciddi zararlarla yüz yüze bırakmaktadır. Bu nedenle gerek potansiyel gerekse reel afet tehlikesine yönelik risk azaltmada ve mücadelede yerel düzeyde belediyelerin özellikle savunmasız kesimlere yönelik gerçekleştireceği roller ulusal ve uluslararası başarının da teminatını oluşturacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Afet, Kriz, Yaşlılık, Engellilik, Savunmasızlık

The Role of Municipalities in Disaster Resilience in Settlements with Disaster Risk

Disasters are events that occur as a result of natural and human-originated events and phenomena and cause damages on human societies and settlements by causing loss of life and property. Even if there is no total escape from disasters, disaster management will be possible with the risk reduction measures to be carried out against the events and phenomena that cause disasters. While the chance of success in combating high level risk is low, the success of combating with reduced risk will be higher. On the other hand, training of the individuals which form the society and therefore increasing social resistance and disaster resilience, in this regard will increase the level of sustainable community life and survival. Especially the role of municipalities, which are the units closest to the public, in this issue is extremely important. In this study, which will be handled at the level of local governments, the role of the elderly and the disabled, who are among the vulnerable segments of the society with the lowest resistance to disasters, and the role of municipalities will be examined. Because, no matter what kind of disaster scenario it is possible to be prepared for, the preparatory work should be carried out by taking these groups into consideration. Therefore, the role of municipalities, at national and local level, in risk reduction and response to both potential and actual disaster hazards will be a guarantee of international success, especially for vulnerable populations.

Keywords:

Disaster, Crisis, Elderly, Disability, Vulnerability,

PDF

___

AFAD, Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı. “2020 Yılı Doğa Kaynaklı Olay İstatistikleri”, Erişim 20 Şubat 2023 https://www.afad.gov.tr/kurumlar/afad.gov.tr/e_Kutuphane/Istatistikler/2020yilidogakaynakliolayistatistikleri.pdf,
Berkün, Sanem. “Türkiye’de Sosyal Belediyecilik Anlayışı”. Şarkiyat 9/2 (2017), 582-598.
BK, Belediye Kanunu (Kanun No. 5393). Resmi Gazete 25874 (13 Temmuz 2005). Erişim 15 Mayıs 2023. https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.5393.pdf
BMEHİS, Birleşmiş Milletler Engellilerin Haklarına İlişkin Sözleşme. Türkiye: TBMM, 2008. Erişim 22 Ocak 2017. http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2009/07/20090714-1.htm
Coşkun, Selim. “Kamu Yönetiminde Yönetişim Yaklaşımı”, Kamu Yönetiminde Çağdaş Yaklaşımlar. ed. Asım Balcı vd. 67-83. İstanbul: Seçkin Yayınları, 2. Baskı, 2008.
Çakır Özlem - Atalay, Gülseren. (2020). “Afetlerde Özel Gereksinimli Grup Olarak Yaşlılar”, Resilience 4/1 (2020), 169-186.
Çilingir, Gülcan Azimli. Türkiye’de Afet Yönetimi ve İdarenin Sorumluluğu. İstanbul: İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2019.
DOR, Department of Rehabilition. “Disaster Preparedness”. Erişim 21 Şubat 2023. https://www.dor.ca.gov/Content/DorIncludes/documents/Misc/Cal%20OESDOR%20AFN%20Disaster%20Preparedness%20Guide.pdf
EHK, Engelliler Hakkında Kanun (Kanun No. 5378). Resmi Gazete 25868 (7 Temmuz 2005). Erişim 16 Mayıs 2023. https://www.mevzuat.gov.tr/Mevzuatmetin/1.5.5378.Pdf
Ergünay, Oktay. Afete Hazırlık ve Afet Yönetimi, Türkiye Kızılay Derneği Genel Müdürlüğü Afet Operasyon Merkezi (AFOM), 2002.
Erkal, Tevfik - Değerliyurt, Mehmet. “Türkiye’de Afet Yönetimi”, Doğu Coğrafya Dergisi 14/22 (2009), 147-164.
Esen, Adem. “Ülkemizde Yerel Yönetimlerin Afet Önleme Çalışmaları: Sorunlar ve Öneriler”, TMMOB Afet Sempozyumu, 489-496. Ankara: 2007.
Gözler, Kemal. Türkiye’nin Yönetim Yapısı (T.C. İdari Teşkilat), Bursa: Ekin Yayınevi, 2. Baskı, 2019.
Kadıoğlu, Mikdat. Afet Yönetimi Beklenilmeyeni Beklemek, En Kötüsünü Yönetmek, İstanbul: Marmara Belediyeler Birliği Yayını, 2011.
Kahraman, Sümeyye vd. “Afet Yönetim Döngüsündeki Ana Terimler”, Avrasya Terim Dergisi 9/3 (2021), 7-14.
KB, Kalkınma Bakanlığı. Afet Yönetiminde Etkinlik, Özel İhtisas Komisyon Raporu, Onuncu Kalkınma Planı (2014-2018), Ankara: 2014. https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2022/08/Onuncu-Kalkinma-Plani-Afet-Yonetiminde-Etkinlik-Ozel-Ihtisas-Komisyonu-Raporu.pdf
Kaya, Hasan. Engelli İnsanın Hakları, Ankara: Liberte Yayınları, 2015.
Lele, Gabriel. “Revisiting Crisis Governance: Toward Collaborative Crisis Management”, Crisis Management - Principles, Roles and Application IntechOpen (2022).
MDC, Miami-Dade County. “Emergency & Evacuation Assistance Program”. Erişim 21 Şubat 2023. https://www.miamidade.gov/global/service.page?Mduid_service=ser1470238193996672
Özler, Murat. 1982 Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’na Göre Olağanüstünün Olağanlaşması ve Kriz Hukuku, İstanbul: Filiz Kitabevi, 2016.
Özler, Murat. Türkiye'de Anayasa ve Yasa Düzeyinde Sosyal Devletin Gelişimi (1921-1983), İstanbul: Filiz Kitabevi, 2017.
Patterson, Olivia vd. “The Role of Community in Disaster Response: Conceptual Models”, Population Research and Policy Review 29 (2010), 127-141.
Putra, Fadillah. “Crisis Management in Public Administration In Planning Forum”, University of Texas at Austin 13/14 (2009), 152-177.
Şahin, Gülhan. “Yerel Yönetimlerde Afetlere Hazırlık ve Zarar Azaltma Sorumlulukları: İzmir Büyükşehir Belediyesi Örneği”, KAYSEM 10- Kamu Yönetimi Sempozyumu, ed. Zerrin Toprak Karaman vd. 935-966, İzmir: 2016.
Şahin, Yusuf. “Kriz Yönetimi”, Kamu Yönetiminde Çağdaş Yaklaşımlar, ed. Asım Balcı vd. 415-441, İstanbul: Seçkin Yayınları, 2. Baskı, 2008.
Şeker, Aziz - Kurt, Gökhan. “Bir Sosyal Politika Alanı Olarak Yaşlılık ve Sosyal Hizmet Uygulamaları”, Nüfusbilim Dergisi 40 (2018), 7-30.
Tierney, Kathleen. “Disaster Governance: Social, Political, and Economic Dimensions”, Annual Review of Environment and Resources 37 (2012), 341-363.
TMG, Tokyo Metropolitan Government, Tokyo Metropolitan Government Disaster Prevention Guide Book. Tokyo: Miyajima Printing Co., Ltd, 2022. https://www.bousai.metro.tokyo.lg.jp/content/e_book_04/guide-english/pdf/guide-english.pdf,
Türk, Ahmet. “Deprem Özelinde Engelli Bireylere Duyarlı Afet Yönetimi Modeli”, Afet ve Risk Dergisi 5/1 (2022), 61-77.
UNDRR, United Nations Office For Disaster Risk Reduction (2015). Sendai Framework for Disaster Risk Reduction 2015–2030. United Nations, 2015. https://www.undrr.org/publication/sendai-framework-disaster-risk-reduction-2015-2030
Uzunçıbuk, Levent. Yerleşim Yerlerinde Afet ve Risk Yönetimi, Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2005. Yeşildal, Ali. “Doğal Afetlerle Mücadelede Yerel Yönetimlerin Rolü ve Kapasite Sorunları: Esnek Şehir Uygulaması”, Fırat Üniversitesi İİBF Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi 4/1 (2020), 87-116.