Süt Ve Ürünlerinde Aflatoksin M1 Ve Ülkemizdeki Durum

Hepatotoksik, nefrotoksik, sitotoksik, karsinojenik ve östrojenik etkiler oluşturmalarına göre gruplandırılan mikotoksinler arasında en fazla incelenenleri aflatoksinlerdir. Süt ve ürünlerinin, aflatoksinin insanlara taşınmasında en önemli gıda grubunu oluşturduğu düşünülmektedir. Bunun da ötesinde süt, yeni doğan yavrunun gelişiminde tükettiği tek gıda maddesidir. Bu yönüyle de anne sütünde ya da ticari süt ve süt ürünlerinde bulunan aflatoksin M toplum sağlığı açısından ciddi riskler taşımaktadır. Bu riski azaltabilmek için gelişmiş ülkeler gıda ve yemlerde bulunması muhtemel aflatoksin B ile süt ve ürünlerinde bulunan aflatoksin B 'in türevi M için maksimum kabul edilebilirlik limitlerini belirlemişlerdir. Anılan limit değerler her ülkenin kendi koşullarına bağlı olarak değişmektedir. Ülkemizde konu ile ilgili yapılmış çalışmalar incelendiğinde, süt ve ürünlerinde değişen oranlarda AFM1 bulunduğu, çok fazla sayıda olmasa da bazı örneklerde Türk Gıda Kodeksi tarafından belirlenmiş yasal sınırların üzerine çıktığı görülmektedir. Bu konuda hem üreticilere, hem tüketicilere hem de yasal mercilere önemli görevler düşmektedir

Anahtar Kelimeler:

Aflatoksin M., süt ürünleri, Türkiye'deki durum

Aflatoxin M In Milk and Milk Products and Situation In Our Country

Aflatoxins are the most investigated toxins of mycotoxins which are groupped by their effects such as Hepatotoxic, nefrotoxic, sitotoxic, carcinogenic and osteogenic. It is considered that milk and milk products are the most important group of food which carry aflatoxin to the people. Moreover, milk is the only food consumed by the newborn. Therefore, aflatoxin M AFM1 existence in mother milk or commercial milk and milk products is a potential risk for the public health. To reduce this risk, developed contries have assigned maximum tolerance limits for AFM1 in milk and milk products. Limits are changed due to conditions of each country. AFM1 existence in milk and milk products was found in studies performed in Turkey. It was also determined that AFM1 levels exceeded tolerance limits of Turkish Aliment Codex were found only in limited number of samples. Both of the producers and the consumers as well as government have important obligations in this subject.

Keywords:

Aflatoxin M, milk products, situation in Turkey,

PDF

___

Çoksöyler, N., Dizdar, G., Korkut, H., Ataman, P. ve Çepni, J. 2005. Türkiye gıda denetim sistemi ve tüketici hakları. Türkiye Ziraat Mühendisliği Teknik
Kongresi. TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası, sf: 1059-1073, Ankara.
Bullerman, L.B. 1981. Public health significance of molds and mycotoxins in fermented dairy products. J. Dairy Sci. 64: 2439-2452.
D'Mello, J.P.F. and Macdonald, A.C.M. 1997. Mycotoxins. Animal feed Sci. Tech. ; 155-166
Çelik, K. 2001. Küf toksinleri ve hayvan beslemedeki önemi. Türk-Koop Ekin. Yıl:5, Sayı: 17; 62-66.
· Temel bulaşma kaynakları önlenmelidir: Sütün Applebaum, R.S., Brackett, R.E., Wiseman, D.V. and Marth, E.H. 1982.
Aflatoxin: Toxicity to dairy cattle and occurence in milk and milk products a review. J. Food Protect., 45(8); 752-777. AFM1 içeriğinde belirli oranda azalışlara sebep olsa da M 'in tamamen inaktivasyonu söz konusu değildir. Riski ortadan kaldırmanın tek yolu temel bulaşma kaynaklarının önlenmesidir. Elden, E. ve Tağı, Ş. 2001. Tarımsal ürünlerde mikotoksinlerin önemi. Türk
Koop, Ekin. Yıl:5, Sayı: 17; 38-43. Galvano, F., Galofaro, V. and Galvano, G. 1996. Occurence and stability of aflatoxin M in milk and milk products: A worldwide review. J. Food Protect. Vol: 59, No: 10, 1079-1090.
Meerarani, S., Ramadas, P., Padmanaban, V.D. and Nachimuthu, k. 1997.
Incidence of Aflatoxin M in milk samples around Chennai (Madreas) city. J. Food Sci. Tech. 34(6); 506-508. · Üreticiler ve tüketiciler bilinçlendirilmelidir: Lin, L., Zhang, J., Wang, P., Wang, Y. and Chen, J. 1998. Thin-layer
Moss, M.O. 1998. Recent studies of mycotoxins. J. Applied Microbiology
Symposium Supplement. 84(27); Supplement; 62-76. Çetin, T., Deveci, O. ve Sezgin, E. 2003. Süt ve süt ürünlerinde aflatoksin M . 1
Gıda Teknolojisi. 7(4); 42-48. Nilüfer, D. ve Boyacıoğlu, D. 2003. Süt ve süt ürünlerinde mikotoksin riski ve analizi. Süt Endüstrisinde Yeni Eğilimler Sempozyumu Bildiriler Kitabı. 23 Mayıs, İzmir. Bildiri No.P49. p.419-424. İzmir.
Alperden İ. 1976. Hayvansal gıda maddeleri ile mamüllerinde mikotoksin araştırmaları ve kalite kontrol esaslarının tespiti. I. Gelişme raporu.
TÜBİTAK Marmara Bilimsel ve Endüstriyel Araştırma Enstitüsü, Beslenme ve Gıda Teknolojisi Ünitesi. Proje No: 2817. 11 s.
Wiseman, D.W. and Marth, E.H. 1983a. Behaviour of aflatoxin M during manufacture and storage of Queso Blanco and Bakers cheese. J. Food Prot. 46;910-913.
· Yemler ile süt ve süt ürünlerinin Aflatoksin Stoloff, L. 1980. Aflatoxin M in perspective. J. Food Protect. 43(3); 226-230.
Rustom, I.Y.S. 1997. Aflatoxin in food and feed: occurence, legislation and inactivation by physical methods. Food chem. 59(1); 57-67.
Hansen, T.J. 1990. Affinity column cleanup and direct fluorescence içeriği kontrol altına alınmış yem üretiminin ilk adımı olacaktır. Bu son öneri süt ve ürünleri için de geçerlidir.
Süt ve ürünlerinin AFM1 içerikleri de sürekli rutin analizler ile izlenmeli ve kamuoyu bu yönde bilgilendirilmelidir. measurement of aflatoxin M in raw milk. J. Food Protect. 53(1); 75-77. Barbieri, G., Bergamini, C., Ori, E. and Resca, P. 1994. Aflatoxin M in
Parmesan cheese: HPLC determination. J. Food Sci. 59(6); 1313-1314.
Mayes, L. and MacDonald, S. 1995. Aflatoxin M in retail milk and milk products. CSL Food Sci. Lab. Norwich Research Park, Colney Norwich NR4 7 UQ.
Stoloff, L., Trucksess, M., Hardin, N., Francis, O.J., Hayes, J.R., Polan, C.E. and Bu konuda yasal mercilere de önemli görevler Campbell, T.C. 1975. Stability of aflatoxin M in milk. J. Dairy Sci. ;1789-1793.22. Creppy, E.E. 2002. Update of survey, regulation and toxic effects of mycotoxins in Europe. Toxicology Letters. 127; 19-28. tüketici sağlığını tehdit edecek unsurları içermemesi, diğer özelliklerine göre daha fazla önem kazanmıştır. AB ile uyum süreci çerçevesinde gıda güvenliğinin sağlanması amacıyla çok sayıda mevzuat yayınlanmıştır.
Gıda sanayi açısından en önemli yasal düzenleme; Anonymous 1997. Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliği. T.C. Resmi Gazete. Sayı: , Ankara.
Egmond-Van, H.P., Paulsch., W.E., Veringa, H.A. and Schuller, P.L. 1977. The effect of processing on the aflatoxin M content of milk and milk products. Extrait des Archives de I'institut Pasteur de Tunis. 3-4; 381
Wiseman, D.W. and Marth, E.H. 1983b. Heat and acid stability of aflatoxin M1
Gürbüz, Ü., Nizamlıoğlu, M., Nizamlıoğlu, F., Dinç, İ. ve Doğruer, Y. 1999. Bazı in naturally and artificially contaminated milk. Milchwissenschaft. ;464-466. et, süt ürünleri ile baharatlarda aflatoksin B1 ve M1 aranması. Veterinarum. 10(1); 34-41.
Wiseman, D.W. and Marth, E.H. 1983c. Behaviour of aflatoxin M in yoghurt
Kaya, S. 1982. Süt yemi ve çiğ sütte aflatoksin kalıntılarının kromatografik buttermilk and kefir. J. Food Prot. 46;115-118. yöntem ile araştırılması. Ankara Univ. Vet. Fak. Derg. 29 (3-4); 443
Blanco, J.L., Dominguez, L., Gomez-Lucia, E., Garayzabal, J.F.F., Goyache, J. and Suarez, G. 1988. Behaviour of aflatoxin during the manufacture, ripening and storage of Manchego-type cheese. J. Food Sci., 53;1373
Dağoğlu, G., Keleş, O. ve Yıldırım, M. 1995. Peynirlerde aflatoksin düzeylerinin ELISA testi ile araştırılması. İ.Ü. Vet. Fak. Derg. 21(2), 317
Hassanin, N.I. 1994. Stability of aflatoxin M during manufacture and storage
Sarımehmetoğlu, B., Çelik, T.H. ve Özdemir, H. 2000. Pastörize sütlerde of yogurt, yoghurt-cheese and acidified milk. J. Sci. Food Agric. 65; 31
ELISA yöntemiyle AFM1 varlığının ve düzeylerinin saptanması. IV. Ulusal Veteriner Mikrobiyoloji Kongresi Kongre Kitapçığı. Sayfa: 16-17. 28 Eylül, Ankara. Ciapara, I.H., Esqueda, M.V. and Nieblas, J. 1995. Reduction of aflatoxin M 1 from artificially contaminated milk using ultrafiltration and diafiltration.
J. Food Sci. Vol. 60, No. 3; 645-647. Oruç, H.H. and Sonal, S. 2001. Determination of aflatoxin M levels in cheese and milk consumed in Bursa, Turkey. Vet. Human Toxicol. 43 (5); 292
Dragacci, S. and Fremy, J.M. 1996. Application of imunoaffinity column cleanup to aflatoxin M determination and survey in cheese. J. Food Protection. 59(9); 1011-1013.
Seyrek, K. 2001. Türk Silahlı Kuvvetleri'ne bağlı birliklerde tüketilen beyaz peynirlerdeki aflatoksin M1 seviyesinin ELISA (Enzyme-Linked Immunosorbent Assay) metodu ile saptanması. Vet. Hek. Der. Dergisi. (1-2-3-4):55-58. Prot. 60(8), 1010-1012.
Lopez, C., Ramos, L., Ramadan, S., Bulacio, L. and Perez, J. 2001.
Yaroğlu, T. 2002. Türk Silahşı Kuvvetleri'ne bağlı birliklerde tüketime sunulan
Distribution of aflatoxin M in cheese obtained from milk artificially contaminated. Int. J. Food Microbiology. 64;211-215. peynirlerde aflatoksin M1 düzeylerinin araştırılması. (yüksek lisans tezi). U.Ü. Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Bursa. Choudhary, P.L., Sharma, R.S. and Borkartria, V.N. 1998. Effect of chilling and Günsen, U. and Büyükyörük, İ. 2002. Aflatoxins in retail food products in heating on aflatoxin M content of contaminated Indian cow's milk.
Egyptian J. Dairy Sci., 26;223-229. Bursa, Turkey. Vet. Human Toxicol. 44 (5); 289-290. Ayçiçek, H., Yarsan, E., Sarımehmetoğlu, B. and Çakmak, O. 2002. Aflatoxin
Bakırcı, İ. 2001. A study on the occurence of aflatoxin M in milk and milk
M in white cheese and butter consumed in İstanbul, Turkey. Vet. Human Toxicol. 44(5); 295-296. products produced in Van Province of Turkey. Food Control. 12: 47-51. Kendirci, P. ve Altuğ, T. 2003. Kefir ve kefir tanesinde aflatoksin M tayin
Sarımehmetoğlu, B., Kuplulu, Ö. and Çelik, T.H. 2003. Detection of aflatoxin yönteminin geliştirilmesi ve kontamine sütlerden kefire ve kefir tanelerine aflatoksin M geçişinin araştırılması. Süt Endüstrisinde Yeni
Eğilimler Sempozyumu, Bildiri Kitabı. Bildiri no: S26; 157-162, İzmir. M in cheese samples by ELISA. Food Control. 15; 45-49. sunulan içme sütü örneklerinde aflatoksin M düzeyleri üzerine bir araştırma. Seyes 2003 Süt Endüstrisinde Yeni Eğilimler Sempozyumu
Bildiriler Kitabı. Bidiri no: p50, sayfa 425-428. 22-23 Mayıs 2003, İzmir.
Sezgin, E., Deveci, O., Çetin, T. ve Kırımhan, E. 2004. Bazı süt ürünlerinin aflatoksin M düzeyi ve prosesteki değişimi. TUBİTAK projesi.
TOGTAG-3010 (Basılmamış). Ankara.
Özkaya, Ş., Başaran, A., Kaymak, T., Dikmen, O., Kocabey, M., Demirkazık, G., Deveci, O. 2003. İnek sütlerinden üretilen yağsız süttozlarının aflatoksin M1
Altındiş, N. ve Ramis, R. 2002. Türkiye'de üretilmekte olan süt ve peynirlerde Aflatoksin M aranması. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı
Koruma Kontrol Genel Müdürlüğü. Gıdalarda katkı kalıntı ve bulaşanların izlenmesi II. 80-92. Bursa.. Kırımhan, E. 2005. Ankara'da satışa sunulan içme sütlerinin aflatoksin M 1 düzeyi ve çeşitli ısıl işlemlerin AFM1 stabilitesi üzerine etkisi. Yüksek lisans tezi (basılmamış). Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
Deveci, O. and Sezgin, E. 2005. Aflatoxin M1 levels of skim milk powders produced in Turkey. J. Food and Drug Analysis. 13 (2); 139-142.
Çetin, T., Gürsoy, A., Deveci, O., Sezgin, E. 2005. Ankara piyasasında satışa
Demirer, M.A. 1973. Süt ve mamüllerinde AFLM1 ve B1 aranması üzerinde sunulan kaşar peynirlerinin aflatoksin M içeriklerinin belirlenmesi.
Gıda Teknolojisi. 9(3); 93-95. araştırmalar. A.Ü. Vet. Fak. Derg. XX: (2-3) 421-443. Çoksöyler, N. ve Köşker, Ö. 1980. Süt ve Yemde aflatoksin oluşumu üzerine
Kırımhan, E., Sezgin, E. ve Deveci O. 2005 Çeşitli ısıl işlemlerin sütün AFM 1 araştırmalar. A.Ü.Z.F. Diploma sonrası Y.O. İhtisas Tez Özetleri Vol.1 s:436-456. stabilitesi üzerine etkisi. Gıda Teknolojisi. 9(9); 93- 96.
Ekşi, A., Yurdakul, O., Emiroğlu, M., Güneş, E., Atamer, M., Topal, E., Deveci, Kardeş, E. 2000. Türk Silahlı Kuvvetleri'ne bağlı birliklere alınan peynirlerde
O. ve Taşdöğen, F. 2005. Gıda Sanayinde Yapısal Değişimler. Türkiye
Ziraat Mühendisliği Teknik Kongresi. TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası, sf: 1001-1016, Ankara. tezi (basılmamış). Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü., Ankara. “Gıda Hijyeni ve Sanitasyon” II. Baskı Çıktı