Gıda Kalite Sağlama ve Gıda Bileşenlerinin Tanımlanmalarında Enstrümantal Analizlerin Yeri ve Önemi

Günümüzde spekstroskopi ve kromatografi gibi teknikler ve yöntemlerin geliştirilmesi, ilerlemesi sayesinde gıda kalite sağlama, gıda bileşenlerinin saptanması, tanımlanmasında büyük gelişmeler ve ilerlemeler kaydedilmiştir. Gıda kimyası ve biyokimyasındaki ilerlemeler; fonksiyonel bileşikler, fitokimyasallar, tıbbi bileşikler gibi insan sağlığında önemi olan beslenmede, hastalıkların önlenmesi ve korunmasında etkili besin maddelerinin keşfi, gıda güvenliğini tehdit eden unsurların belirlenmesi, gıda proseslerinin gıda bileşenlerine dolayısı ile insan sağlığına etkileri spektroskopi tekniklerini temel alan analizler ile belirlenmektedir. Kritik kontrol noktalarında tehlike analizleri temeline dayanan gıda standartlarının uygulanmasında enstrümantal gıda analizlerinin rolü önemlidir ve bu yöntemleri kullanmak elzemdir. Bu derleme makalede sözü edilen konular açıklanacaktır

Anahtar Kelimeler:

Gıda bileşenleri, Kalite sağlama, Spektroskopi, Kromatografi, Yöntem

Role and Importance of Instrumental Analysis in Quality Assurance and Composition of Foods

Techniques such as chromatography and spectroscopy, and the development of analysis techniques are important to determine the important components of foods. These techniques take place an important role in the advances of food chemistry and medical biochemistry, functional compound studies, phytochemicals, human health such as nutrition, disease prevention and protection and food security. Food components and their effect on human health are determined by means of spectroscopy techniques. The role of food instrumental analysis are essential in setting food standards based on the concept of hazard analysis and critical control points and its implementation in food industry. This review summarizes the role and the importance of instrumental analysis in quality assurance and compositional determination studies in food science and technology

Keywords:

Food components, Quality, Spectroscopy, Chromatography, Method,

PDF

___

[1] Çağlarırmak, N., 2010. The advanced methods in food safety quality control analysis, ISTEC International Science and Technology Conference, 27-29 Ekim, Magosa, KKTC.
[2] EFSA, 2010. EFSA's Pesticide Risk Assessment Peer Review (PRAPeR), http://www.efsa.europa.eu/en/panels/praper.htm
[3] Altuğ, T., A, Ova, G., Demirağ, K. & Kurtcan, Ü. 2000. Gıda Kalite Kontrolu, E. Ü. Basımevi, Bornova-İzmir, 14-62p.
[4] Çağlarırmak, N., 2008. Endüstrileşmenin gıda üretimleri ve gıda güvenliğine etkileri. 10. Ulusal Gıda Kongresi, 28-30 Mayıs, Erzurum.
[5] Çağlarırmak, N. 2007. Gıda güvenliğinin çevre kirliliği yönünden irdelenmesi, 7. Ulusal Çevre Mühendisliği Kongresi, 24-27 Ekim, İzmir.
[6] Uygun, Ü., Köksel, H., 2010. Gıda güvenliğini tehdit eden kimyasallar. Gıda Güvenliği Derneği Online Dergi 1-5p.
[7] Çağlarırmak, N., 2008. Reflects of energy productions, upon environment food and health. 14th International Energy and Environmental Technology Systems Fair and Conference, 15-17 Mayıs, İstanbul.
[8] Mahmutoğlu, T., 2010. Gıda Endüstrisinde Güvenli Gıda Üretmek, ODTÜ Yayıncılık, 2. Baskı, Ankara, 9-49p.
[9] Artık, N., Poyrazoğlu, E.S., Konur, N., Halkman, A.K., 2011. (ed. Poyrazoğlu ES), Gıda Bilimi ve Teknolojisi, T.C. Anadolu Üniversitesi Yayını No: 2320, Açık Öğretim Fakültesi Yayını No: 1307.
[10] Gül, F., Önal, A.E., 2008. Halk sağlığı açısından gıda analizlerinin önemi. Nobel Medicus, EylülAralık, 1-5.
[11] Halkman, AK. 2007. Merck Gıda Mikrobiyolojisi Uygulamaları, http://www.orlab.net/mikrobiyoloji/MGM.pdf
[12] Jha, S.N., 2010. In Nondestructive Evaluation of Food Quality, 17, DOI 10.1007/978-3-642-15796- 7_2,C_, Springer-Verlag Berlin Heidelberg.
[13] Kanun No: 5179 Gıdaların Üretimi, Tüketimi ve Denetlenmesine Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanun, Kanun No. 5179, Kabul Tarihi: 27.5.2004 [14] 16 Kasım 1997 tarih ve 23172 Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliği, 16 Kasım 1997 tarih ve 23172 sayılı Resmi Gazete
[15] Lee, FA, 1983. Basic of Food Chemistry, Avi Publishing Co. Inc., Westport Conn., pp. xi+564.
[16] deMan, J., 1990. Principles of Food Chemistry. Von Nostrand Reinhold and Avi Book, New York.
[17] Saldamlı, I., Saglam, F., 1998. Vitaminler ve mineraller, Gıda Kimyası, In: Saldamlı, İ., 1, ed. Ankara: Haccetepe Üniversitesi. Yayınları, 337- 397p.
[18] Feenema, O.R., Damadran, S., 2007. Feenema’s Food Chemistry (Food Science and Technology), CRC Press, UK., ISBN -10: 0849392721, pp-1144.
[19] Demirci, M.,2007. Beslenme NKÜ Ziraat Fak Gıda Müh. Böl. Tekirdağ. ISBN 975-97140-4-2.
[20] Yaman, M., (2012). Enstrümantal Analiz Ders Notları.
[21] Gündüz, T., 2002. İnstrümental Analiz, Gazi Kitabevi, 6. baskı, Ankara,
[22] Hışıl, Y., 1999. Enstrümental Gıda Analizleri – II, Ege Üniversitesi Basımevi, Ege Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Ders Kitapları Yayınları No:30, Bornova-İzmir.
[23] Altınışık, M., 2004. Spektroskopik Analiz Yöntemleri. www.mustafaaltinisik.org.uk.
[24] Skoog, DA, Holler, FJ, Nieman, TA. 1998. Principles of Instrumental Analysis. 5th Edition. Kılıç E, Köseoğlu F, Yılmaz H (çeviri ed) Bilim Yayıncılık, Ankara, 850p.
[25] Kılıç Başyiğit, G., Karahan, AG., 2010. Fourier dönüşümlü kızıl ötesi (FTIR) spekstroskopisi ve laktik asit bakterilerinin tanısında kullanılması. Gıda 35(16): 445-452.
[26] Curk, M.C., Peladan, F., Hubert, J.C., 1994. Fourier transform infrared (FTIR) spectroscopy for identifying Lactobacillus species. Fems Microbiol Lett. 123: 241–248.
[27] Boahen-Opku, Y., Azumah, S., Apanyın, S., Novick, B.D., Wabah, D., 2012. The quality and infrared determination of trans-fatty acid contents in same edible vegetable oils, African Journal of Food Science and Technology 3(6): 142-148.
[28] Blanco, M., Villarroya, I., 2002. NIR spectroscopy: A rapid-response analytical tool. Trac-Trend. Anal. Chem. 21(4): 240-250.
[29] Ertugay, M.F., Başlar, M., 2011. Gıdaların kalite özelliklerinin belirlenmesinde yakın kızıl ötesi (NIR) spektrometresi. Gıda 36(1): 49-54.
[30] Wang, G.J., Yu, L.T. -Fan, M., Qi, L.M., 2013. Headspace single-drop microextraction gas chromatography mass spectrometry for the analysis of volatile compounds from Herba Asari. Journal of Analytical Methods in Chemistry Article ID 380705.
[31] Blank, I.,1996. Gas Chromatography, Oflactomery in Food Aroma Analysis. In (Ed. Ray MArsili) Techniques and Analyzing Food Aroma, New York; Marcel Dekker, 293-331p.
[32] Çağlarırmak, N., Ünal, K., 1993. Kahvenin aromasını etkileyen faktörler. Gıda Dergisi 18(6): 403-408.
[33] Çağlarırmak, N., 1999. Determination effects of some food treatments on chemical composition of food products by chromatographic methods. Bulletin of Pure Sciences in Bio-Research Bulletin 15(2): 103-110.
[34] Çağlarırmak, N., 2007. Nutrients of exotic musrooms (L. edodes and Pleurotus species) and estimated approach to the volatile compounds. Food Chemistry 105: 1188-1194.
[35] Çağlarırmak, N., 2006. Ochratoxin A, hydroxymethylfurfural and vitamin C levels of sun dried grapes and sultana. Journal of Food Processing and Preservation 30(26): 549-562.
[36] Çağlarırmak, N., 1999. Chromatographic determination of coffee sugars in Turkish coffee. Third International Food Data Conference, P-s 03. P 105. FAO, Roma.
[37] Husgen, G. Schuster, R. 2001. HPLC for Food Analysis, Agilent Tecnologies Co. Inc. PN: 5988- 32294EN, www.agilent.com
[38] Velioğlu, S., 2007. Farklı çay ekstraktlarının antioksidan antibakteriyel etkileri ve fenolik madde dağılımının HPLC ile belirlenmesi. T.C. Ankara Üniversitesi, Bilimsel Araştırma Projeleri Kesin Rapor, Proje No: 200-6-07-45016-HPD, 023p.
[39] Çağlarırmak, N., 2012. Gıda kaynaklı doğal antioksidanlar. Türkiye 11. Gıda Kongresi, Hatay, 9- 11 Ekim, Hatay.
[40] Çağlarırmak, N., 2012. Gıda sanayi artıklarının beslenme ve sağlık yönünden değerlendirilmesi. 1. Ulusal Geri Kazanım Kongre ve Sergisi, 2-4 Mayıs 2012, 132-141p.
[41] Çağlarırmak, N., 2006. Çay bileşenlerinin biyokimyasal özellikleri. Rize Sempozyumu, 14-16, Ekim, 2006, Rize.