XIX. Yüzyıl Şairlerinden Nazmî ve Dîvânı

Türk edebiyatında XIII. yüzyıldan XIX. yüzyılın ikinci yarısına kadar geçen süreçteklasik Türk edebiyatının usul ve kaidelerine uygun nazım ve nesir alanında sayısız eserverilmiştir. Bu eserlerin başında dîvȃnlar gelmektedir. Nazmî’nin XIX. yüzyılda kalemealdığı Dîvân’ı da bu eserlerden biridir. Nazmî Dîvânı, İzmir Milli Kütüphanesi YazmalarBölümü 1559 numarada kayıtlıdır. Biyografik kaynaklarda eserin müellifi Nazmî’ninhayatına dair kesin bilgiler bulunmamaktadır. Dîvân’dan yapılan tespitlere göre Nazmî’ninXIX. yüzyılın ikinci yarısında yaşadığı ve şiirlerini de yaklaşık olarak 1842 ila 1876 yıllarıarasında yazdığı söylenebilir. Nazmî’nin elde bulunan tek eseri Dȋvȃn’ıdır. Mürettep birdȋvȃn hüviyetinde tertip edilen eser 227 sayfadan oluşmaktadır. Eserde 131’i gazellerbölümünde olmak üzere toplamda 322 adet şiir bulunmaktadır. Dȋvȃn’da Arapça bir kıt’adışındaki tüm şiirler Türkçe yazılmıştır. Bu çalışmada öncelikle XIX. yüzyılda Nazmîmahlası ile şiir yazmış şairlerle ilgili bilgiler verilmiştir. Daha sonra eserin müellifi olanNazmî’nin hayatı hakkında Dȋvȃn’ından elde edilen tespitlere yer verilmiştir ve şairin eldebulunan tek eseri olan Dȋvȃn’ı şekil ve içerik yönünden tanıtılmıştır.

A XIX. Century Poet Nazmi and His Divan

In Turkish literature, there were numerous verse and prose work pertinent with methods and principles Divan Literature from XIII. to te second half of XIX. century. Among these Divans were the main works. Divan that were written by Nazmî in XIX. century is one of these works. Divan of Nazmî is registered in İzmir National Library, Writings Section, no. 1559. Biographical sources have a lack of definitive information about Nazmî, author of the work. We can infer from his divan that he lived in the second half of XIX. century and wrote his poems between about 1843 adn 1876. The only work of Nazmî survived is his divan. The divan that arranged in a serial manner consists of 227 pages. In the divan, a total of 322 poems were published, 131 of them are gazels. All poems written in Turkish except one verse which is in Arabic. In the first part of this study, information about XIX. century poets which wrote under pen name Nazmî are given. Later, the determinations about the life of Nazmi, author of the work, from his divan are given and the divan, his only surviving work, was introduced in terms of form and content.

PDF

___

Aksoy, Hasan (1994). “Kıta”. İslam Ansiklopedisi. C.25. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları. 505.
Akün, Ömer Faruk (1994). “Divan Edebiyatı”. İslam Ansiklopedisi. C.9. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları. 12-53.
Cengiz, Halil Erdoğan (1986). “Divan Şiirinde Musammatlar”. Türk Dili Türk Şiiri Özel Sayısı II (Divan Şiiri) : 412.
Ergun, Saadettin Nüzhet (1956). Bektaşi-Kızılbaş Alevi Şairleri ve Nefesleri (19. Asırdan Beri Cilt 3). İstanbul: İstanbul Maarif Kitaphanesi.
Erkul, Rasih (2007). Eski Türk Edebiyatı Tarihi. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
Fatin Davut (2007. Fatin Tezkiresi. Hzl. Ömer Çiftçi. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
Gibb, E.J. Wilkinson (1999). Osmanlı Şiir Tarihi. Çev. Ali Çavuşoğlu. Ankara: Akçağ Yayınları.
İpekten, Haluk (1994). Eski Türk Edebiyatı Nazım Şekilleri ve Aruz. İstanbul: Dergâh Yayınları.
Karabey, Turgut (1994). “Tarih Düşürme”. İslam Ansiklopedisi. C.40. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları. 80.
Kurnaz, Cemal ve Tatçı, Mustafa (2001). Mehmed Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî I-II. Ankara: Bizim Büro Basım Yayın Dağıtım.
Kurnaz, Cemal (2004). Eski Türk Edebiyatı. Ankara: Gazi Kitapevi.
Kurnaz, Cemal ve Çeltik, Halil (2013). Divan Şiiri Şekil Bilgisi. Ankara: Kurgan Edebiyat Yayınları.
Köksal, M. Fatih (2006). Sana Benzer Güzel Olmaz Divan Şiirinde Nazire. Ankara: Akçay Yayınları.
Levend, Agah Sırrı (2015). Divan Edebiyatı Kelimeler ve Remizler Mazmunlar ve Mefhumlar. İstanbul: Dergah Yayınları.
Mengi, Mine ( 2016). Eski Türk Edebiyatı Tarihi. Ankara: Akçağ Yayınları.
Süreyya, Mehmet (1996). Sicill-i Osmanî. İstanbul: Kültür Bakanlığı ve Tarih Vakfı Ortak Yayınları.
Şentürk, A. Atilla ve Kartal, Ahmet (2008). Eski Türk Edebiyatı Tarihi. İstanbul: Dergâh Yayınları.
Zavotçu, Gencay (2005). Eski Türk Edebiyatı Yüz Yıllara göre Nazım ve Nesir. Ankara: Aydın Kitapevi.
Yakıt, İsmail (2003). Türk İslam Kültüründe Ebced Hesabı ve Tarih Düşürme. İstanbul: Ötüken.